Το υπόδερμα είναι το κάτω στρώμα του δέρματος. Γνωστό και ως υποδόριος ιστός, το υπόδερμα μονώνει και προστατεύει το σώμα, αποθηκεύει ενέργεια (λίπος), βοηθά στη ρύθμιση της θερμοκρασίας του σώματος και συνδέει το δέρμα με τους μύες και τα οστά.

Πρόκειται για ένα από τα τρία στρώματα του ανθρώπινου δέρματος. Τα άλλα δύο είναι η επιδερμίδα (εξωτερικό στρώμα του δέρματος) και το χόριο (μεσαίο στρώμα του δέρματος). Μαζί, αυτά τα στρώματα παρέχουν ένα φράγμα ενάντια στα υγρά, τις λοιμώξεις και τα τραύματα. (Δέρμα: 5 συμβουλές για τη φροντίδα του)

Τι πρέπει να γνωρίζετε για το υπόδερμα;

Το υπόδερμα είναι το εσσωτερικό ή υποδόριο στρώμα του δέρματος. Το μεγαλύτερο μέρος του λίπους του σώματος αποθηκεύεται σε αυτό το στρώμα. Πρόκειται για το στρώμα που παρέχει μόνωση και προστασία, που ρυθμίζει τη θερμοκρασία του σώματος και συνδέει τα οστά και τους μυς μεταξύ τους. (Νεανικό δέρμα: Επικίνδυνες οι μη ενέσιμες συσκευές έγχυσης δερματικών πληρωτικών)

1. Δομή

Το υπόδερμα περιέχει κολλαγόνο, ίνες, λιπώδη ιστό (λιποκύτταρα), συνδετικό ιστό, μεγαλύτερα νεύρα και αιμοφόρα αγγεία. Περιλαμβάνει επίσης μακροφάγα, τα κύτταρα δηλαδή που αποτελούν μέρος του ανοσοποιητικού συστήματος και βοηθούν το σώμα να παραμείνει απαλλαγμένο από επιβλαβείς εισβολείς.

2. Τοποθεσία

Το υπόδερμα είναι το εσωτερικό στρώμα του δέρματος που βρίσκεται κάτω από το χόριο και την επιδερμίδα. Το πάχος της υποδερμίδας ποικίλλει ανάλογα με την περιοχή του σώματος, αλλά ποικίλει σημαντικά και από άνθρωπο σε άνθρωπο.

Το στρώμα της υποδερμίδας διαμορφώνει το περίγραμμα του σώματος. Για τους άνδρες, το υπόδερμα είναι πιο παχύ στην κοιλιά και τους ώμους, ενώ για τις γυναίκες, είναι πιο παχύ στους γοφούς, τους μηρούς και τους γλουτούς. (Φουσκάλες στο δέρμα: Τι είναι και πώς να τις αντιμετωπίσετε προτού γίνουν επικίνδυνες)

3. Λειτουργία

Οι λειτουργίες του υποδέρματος είναι οι ακόλουθες:

• Αποθήκευση λίπους και ενέργειας: Τα λιποκύτταρα αποτελούν τον λιπώδη ιστό που αποθηκεύει ενέργεια για να την χρησιμοποιεί το σώμα όποτε είναι απαραίτητο. Το υπόδερμα βοηθά στη δημιουργία ορμονών, όπως τα οιστρογόνα και η λεπτίνη.
• Προστασία του σώματος: Το λίπος του υποδέρματος, δρα σαν επένδυση που προστατεύει τα οστά, τους μύες και τα όργανα από το κρύο, το τραύμα και την πρόσκρουση.
• Ρύθμιση της θερμοκρασίας του σώματος: Αυτό το στρώμα λειτουργεί ως μονωτικό, παγιδεύοντας ή διατηρώντας τη θερμότητα, που προσφέρει προστασία από το κρύο. Προστατεύει επίσης το σώμα από τη θερμότητα μέσω της εφίδρωσης.
• Προσκόλληση του δέρματος με μυς και οστά: Το υπόδερμα περιέχει συνδετικό ιστό που συνδέει το δέρμα με οστά, μύες και όργανα. Ο συνδετικός ιστός υποστηρίζει επίσης δομές, όπως τα νεύρα και τα αιμοφόρα αγγεία.

Ποιες ιατρικές διαταραχές και διαδικασίες σχετίζονται με το υπόδερμα;

1. Υποθερμία και υπερθέρμανση

Ο υποδόριος ιστός είναι απαραίτητος για τη ρύθμιση της θερμοκρασίας του σώματος. Παγιδεύει τη θερμότητα, προστατεύει από το κρύο και προκαλεί εφίδρωση, προστατεύοντας από τη ζέστη.

Με την ηλικία, ο υποδόριος ιστός λεπταίνει και αυτός είναι ένας από τους λόγους που οι ηλικιωμένοι είναι πιο επιρρεπείς στην υποθερμία. Η αραίωση του υποδόριου στρώματος, επηρεάζει και την εφίδρωση. Η έλλειψη εφίδρωσης μπορεί να οδηγήσει σε καταστάσεις όπως η θερμική εξάντληση και η θερμοπληξία. (Θερμοπληξία: Πώς θα προστατευθείτε από το θερμικό στρες;)

2. Ενέσεις

Τα ενέσιμα φάρμακα εγχέονται σε διαφορετικές περιοχές του σώματος, όπως στη φλέβα (ενδοφλέβια ή IV ), στους μυς, κάτω από το χόριο (ενδοδερμικά) ή στην υποδερμίδα (υποδόρια στιβάδα). (Πώς να φροντίσετε το δέρμα σας κατά τη διάρκεια της χημειοθεραπείας)

Τα φάρμακα που χορηγούνται με υποδόρια ένεση (subQ) απορροφούνται πιο αργά συγκριτικά με τα φάρμακα που χορηγούνται ενδοφλέβια. Αυτό καθιστά τις ενέσεις subQ μια ιδανική επιλογή για πολλά φάρμακα, ειδικά για αυτά που οι ασθενείς πρέπει να λαμβάνουν μόνοι τους. Παραδείγματα τέτοιων φαρμάκων είναι:

• Ινσουλίνη
• Αραιωτικά αίματος
• Μερικά εμβόλια
• Μερικά φάρμακα γονιμότητας
• Μερικά φάρμακα χημειοθεραπείας
• Ανθρώπινη αυξητική ορμόνη (HGH)
• Ορισμένα φάρμακα κατά της αρθρίτιδας, όπως το Enbrel (etanercept)

3. Παχυσαρκία

Το σωματικό λίπος στο στρώμα της υποδερμίδας ονομάζεται υποδόριος λιπώδης ιστός (SAT), που είναι διαφορετικός από τον σπλαχνικό λιπώδη ιστό (ΦΠΑ) που καλύπτει τα εσωτερικά όργανα. Το υπερβολικό σωματικό λίπος σε κάθε περιοχή του σώματος, οδηγεί σε παχυσαρκία, η οποία αυξάνει τον κίνδυνο καρδιακών παθήσεων. (Παχυσαρκία: Τι είναι σημαντικότερο το τι τρως ή το πόσο τρως;)