Δυσπαρευνία (Επώδυνη σεξουαλική επαφή)

Αίτια

Ποιες είναι οι αιτίες της δυσπαρευνίας;

Αρκετές παθήσεις μπορούν να προκαλέσουν δυσπαρευνία. Για μερικές γυναίκες αποτελεί ένδειξη ενός σωματικού προβλήματος, ενώ άλλες μπορεί να βιώνουν πόνο ως αποτέλεσμα συναισθηματικών παραγόντων.

Κοινές σωματικές αιτίες της δυσπαρευνίας περιλαμβάνουν:

• Κολπική ξηρότητα λόγω εμμηνόπαυσης, τοκετού, θηλασμού, φαρμάκων ή μειωμένης διέγερσης πριν τη διείσδυση
• Διαταραχές του δέρματος που προκαλούν έλκη, ξηρότητα, κνησμό ή αίσθηση καψίματος
• Λοιμώξεις, όπως μυκητιάσεις ή λοιμώξεις του ουροποιητικού συστήματος
• Τραυματισμός λόγω τοκετού, ατυχήματος, περινεοτομής, υστερεκτομής ή εγχείρησης στην πυελική χώρα
• Αιδιοδυνία, πόνος που εντοπίζεται στην περιοχή του αιδοίου
• Κολπίτιδα, φλεγμονή του κόλπου
• Κολεοσπασμός, μία αυτόματη σύσπαση των μυών του κολπικού τοιχώματος
• Ενδομητρίωση
• Κυστίτιδα
• Πυελική φλεγμονώδης νόσος
• Ινομυώματα μήτρας
• Σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου
• Ακτινοθεραπεία και χημειοθεραπεία

Παράγοντες που μειώνουν τη σεξουαλική επιθυμία ή επηρεάζουν την ικανότητα διέγερσης ενός ατόμου μπορεί επίσης να προκαλέσουν δυσπαρευνία. Οι παράγοντες αυτοί περιλαμβάνουν:

• Άγχος, το οποίο μπορεί να οδηγήσει σε συστολή των μυών του πυελικού εδάφους
• Φόβο, ενοχή ή ντροπή που σχετίζεται με τη σεξουαλική επαφή
• Προβλήματα με την εικόνα του σώματος
• Φάρμακα, όπως αντισυλληπτικά
• Προβλήματα στη σχέση
• Παθήσεις, όπως καρκίνος, αρθρίτιδα, διαβήτης ή νόσοι του θυρεοειδούς
• Ιστορικό σεξουαλικής κακοποίησης ή βιασμού

Ποιος βρίσκεται σε αυξημένο κίνδυνο δυσπαρευνίας;

Τόσο οι γυναίκες όσο και οι άντρες μπορεί να βιώσουν δυσπαρευνία, αλλά η πάθηση είναι περισσότερο κοινή στις γυναίκες. Η δυσπαρευνία είναι από τα πιο συχνά προβλήματα των γυναικών μετά την εμμηνόπαυση.

Περίπου 75% των γυναικών βιώνουν επώδυνη σεξουαλική επαφή σε κάποιο στάδιο της ζωής τους, σύμφωνα με το Αμερικανικό Κολλέγιο Μαιευτήρων και Γυναικολόγων. Βρίσκεστε σε αυξημένο κίνδυνο εάν:

• Λαμβάνετε φάρμακα που προκαλούν κολπική ξηρότητα
• Έχετε κάποια ιική ή βακτηριακή λοίμωξη
• Είστε μετά την εμμηνόπαυση

Συμπτώματα

Ποια είναι τα συμπτώματα της δυσπαρευνίας;

Ο πόνος της δυσπαρευνίας ποικίλει και μπορεί να εμφανιστεί:

• Στον κόλπο, την ουρήθρα ή την ουροδόχο κύστη
• Κατά τη διάρκεια της διείσδυσης
• Κατά τη διάρκεια ή μετά τη σεξουαλική επαφή
• Βαθιά εντός της πυέλου κατά τη διάρκεια της σεξουαλικής επαφής
• Μετά από μία ανώδυνη σεξουαλική επαφή
• Μόνο με συγκεκριμένους συντρόφους ή υπό συγκεκριμένες συνθήκες
• Με τη χρήση ταμπόν
• Σε συνδυασμό με αίσθημα καψίματος ή κνησμού
• Με αίσθημα οξέος πόνου, παρόμοιου με κράμπες περιόδου

Διάγνωση

Πώς διαγιγνώσκεται η δυσπαρευνία;

Αρκετές εξετάσεις βοηθούν τους γιατρούς να ταυτοποιήσουν και να διαγνώσουν τη δυσπαρευνία. Οι γιατροί ξεκινούν λαμβάνοντας το πλήρες ιατρικό και σεξουαλικό ιστορικό σας. Πιθανές ερωτήσεις που μπορεί να ερωτηθείτε είναι οι εξής:

• Πότε και πού αισθάνεστε πόνο;
• Ποιοι σύντροφοι ή ποιες θέσεις προκαλούν πόνο;
• Υπάρχουν άλλες δραστηριότητες που προκαλούν πόνο;
• Ο/Η σύντροφός σας θέλει να βοηθήσει;
• Υπάρχουν άλλες παθήσεις που μπορεί να συνεισφέρουν στον πόνο;

Μία πυελική εξέταση είναι επίσης απαραίτητη στη διάγνωση. Κατά τη διάρκεια της διαδικασίας, ο γιατρός θα εξετάσει εξωτερικά και εσωτερικά την πυελική περιοχή για ενδείξεις:

• Ξηρότητας
• Φλεγμονής ή λοίμωξης
• Ανατομικών προβλημάτων
• Κονδυλωμάτων στα γεννητικά όργανα
• Ουλοποίησης
• Μη φυσιολογικών μαζών
• Ενδομητρίωσης
• Ευαισθησίας

Για την εσωτερική πυελική εξέταση απαιτείται ένας διαστολέας, μία συσκευή που χρησιμοποιείται για τον έλεγχο του κόλπου κατά τη διάρκεια του τεστ Παπ. Ο γιατρός επίσης θα χρησιμοποιήσει μία μακριά μπατονέτα για να εφαρμόσει ελαφρά πίεση σε διάφορες περιοχές του κόλπου, ώστε να καθορίσει τη θέση του πόνου.

Η αρχική εξέταση μπορεί να οδηγήσει το γιατρό να ζητήσει περαιτέρω εξετάσεις όπως:

• Πυελικό υπερηχογράφημα
• Καλλιέργεια για τον έλεγχο βακτηριακών ή μυκητιασικών λοιμώξεων
• Εξέταση ούρων
• Εξέταση για αλλεργίες
• Συμβουλευτική για να καθοριστεί η παρουσία συναισθηματικών αιτιών

Θεραπεία

Πώς αντιμετωπίζεται η δυσπαρευνία;

Φάρμακα

Οι θεραπείες για τη δυσπαρευνία εξαρτώνται από την αιτία της πάθησης. Εάν ο πόνος προκαλείται από μία υποκείμενη λοίμωξη ή ασθένεια, ο γιατρός θα τον αντιμετωπίσει με:

• Αντιβιοτικά
• Αντιμυκητιασικά φάρμακα
• Τοπικά ή ενέσιμα κορτικοστεροειδή

Εάν μία μακροχρόνια χρήση ενός φαρμάκου προκαλεί κολπική ξηρότητα, ο γιατρός μπορεί να σας αλλάξει αυτό το φάρμακο. Δοκιμάστε εναλλακτικά φάρμακα που μπορούν να αποκαταστήσουν τη φυσιολογική λίπανση της περιοχής και να μειώσουν τον πόνο.

Τα χαμηλά επίπεδα οιστρογόνων μπορούν επίσης να προκαλέσουν δυσπαρευνία σε ορισμένες γυναίκες. Ένα συνταγογραφούμενο δισκίο, κρέμα ή ευέλικτος δακτύλιος μπορεί να αποδώσει μικρές, τακτικές δόσεις οιστρογόνων στον κόλπο.

Ένα φάρμακο χωρίς οιστρογόνα, που ονομάζεται οσπεμιφένη, δρα σαν οιστρογόνο στους ιστούς του κόλπου. Είναι αποτελεσματικό ώστε οι ιστοί να γίνουν πιο σκληροί και λιγότερο εύθραυστοι. Αυτό μπορεί να μειώσει τον πόνο που κάποιες γυναίκες βιώνουν κατά τη διάρκεια της σεξουαλικής επαφής.

Κατ’ οίκον φροντίδα

Οι παρακάτω σπιτικές θεραπείες μπορούν να μειώσουν τα συμπτώματα της δυσπαρευνίας:

• Χρησιμοποιήστε λιπαντικά με βάση το νερό.
• Επιλέξτε να έρθετε σε σεξουαλική επαφή όταν και εσείς και ο/η σύντροφός σας είστε χαλαροί.
• Μιλήστε ανοιχτά με το/τη σύντροφό σας αναφορικά με τον πόνο.
• Κενώστε την ουροδόχο κύστη πριν τη σεξουαλική επαφή.
• Κάντε ένα ζεστό μπάνιο πριν τη σεξουαλική επαφή.
• Λάβετε ένα μη συνταγογραφούμενο παυσίπονο πριν τη σεξουαλική επαφή.
• Εφαρμόστε μία παγοκύστη στο αιδοίο, ώστε να υποχωρήσει η αίσθηση καψίματος μετά τη σεξουαλική επαφή.

Εναλλακτικές θεραπείες

Ο γιατρός μπορεί να σας προτείνει ψυχοθεραπεία. Αυτή μπορεί να περιλαμβάνει θεραπεία απευαισθητοποίησης ή σεξουαλική ψυχοθεραπεία. Στη θεραπεία απευαισθητοποίησης θα μάθετε τεχνικές χαλάρωσης του κόλπου, όπως ασκήσεις Κέγκελ, οι οποίες μειώνουν τον πόνο.

Στη σεξουαλική ψυχοθεραπεία θα μάθετε πώς να επανακτήσετε την ιδιωτικότητα με το/τη σύντροφό σας και να βελτιώσετε την επικοινωνία.

Πρόληψη

Πώς μπορεί να προληφθεί η δυσπαρευνία;

Δεν υπάρχει συγκεκριμένη πρόληψη για τη δυσπαρευνία. Μπορείτε όμως να ακολουθήσετε τις παρακάτω συμβουλές για να μειώσετε την πιθανότητα πόνου κατά τη διάρκεια της σεξουαλικής επαφής:

• Μετά τον τοκετό, περιμένετε τουλάχιστον 6 εβδομάδες πρέπει να έρθετε ξανά σε σεξουαλική επαφή.
• Χρησιμοποιήστε ένα λιπαντικό με βάση το νερό όταν η κολπική ξηρότητα αποτελεί πρόβλημα.
• Τηρήστε τους κανόνες κολπικής υγιεινής.
• Λάβετε την κατάλληλη γυναικολογική φροντίδα.
• Αποτρέψτε σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα χρησιμοποιώντας προφυλακτικό.
• Ενισχύστε τη φυσική κολπική λίπανση αφιερώνοντας χρόνο σε διάφορες άλλες ιδιωτικές δραστηριότητες με το/τη σύντροφό σας πριν τη διείσδυση.

Έκβαση

Ποια είναι η έκβαση της δυσπαρευνίας;

Εναλλακτικές επιλογές για τη σεξουαλική διείσδυση μπορεί να είναι χρήσιμες μέχρι οι υποκείμενες παθήσεις αντιμετωπιστούν. Εσείς και ο/η σύντροφός σας μπορείτε να χρησιμοποιήσετε άλλες τεχνικές έως ότου η διείσδυση είναι πιο ευχάριστη.