Σύνδρομο Fanconi

Συμπτώματα

Ποια είναι τα συμπτώματα του συνδρόμου Fanconi;

Τα συμπτώματα του κληρονομικού συνδρόμου Fanconi μπορεί να εμφανιστούν από τη βρεφική ηλικία και περιλαμβάνουν:

• Υπερβολική δίψα
• Υπερβολική ενούρηση
• Εμετό
• Αδυναμία πρόσληψης βάρους
• Αργή ανάπτυξη
• Σωματική αδυναμία
• Ραχίτιδα
• Χαμηλό μυϊκό τόνο
• Ανωμαλίες του κερατοειδή χιτώνα
• Νεφρική νόσο

Τα συμπτώματα του επίκτητου συνδρόμου Fanconi περιλαμβάνουν:

• Ασθένεια των οστών
• Μυϊκή αδυναμία
• Χαμηλή συγκέντρωση φωσφόρου του αίματος
• Χαμηλά επίπεδα καλίου του αίματος (υποκαλιαιμία)
• Υψηλά επίπεδα αμινοξέων στα ούρα (υπεραμινοξυουρία)

Αίτια

Ποιες είναι οι αιτίες του συνδρόμου Fanconi;

Κληρονομικό σύνδρομο Fanconi

Η κυστίνωση είναι η πιο κοινή αιτία του συνδρόμου Fanconi. Είναι μία σπάνια κληρονομική διαταραχή. Στην κυστίνωση, το αμινοξύ κυστεΐνη συσσωρεύεται σε όλο το σώμα και οδηγεί σε καθυστερημένη ανάπτυξη και μία σειρά διαταραχών, όπως παραμορφώσεις των οστών. Η πιο κοινή και σοβαρή (έως 95%) μορφή κυστίνωσης συμβαίνει σε βρέφη και περιλαμβάνει το σύνδρομο Fanconi.

Μία μελέτη επισκόπησης του 2016 εκτιμά ότι 1 στα 100.000 με 200.000 νεογνά πάσχει από κυστίνωση.

Άλλες κληρονομικές μεταβολικές διαταραχές που σχετίζονται με το σύνδρομο Fanconi περιλαμβάνουν:

• Σύνδρομο Lowe
• Νόσο Wilson
• Κληρονομική δυσανεξία στη φρουκτόζη

Επίκτητο σύνδρομο Fanconi

Οι αιτίες του επίκτητου συνδρόμου Fanconi ποικίλουν και περιλαμβάνουν:

• Έκθεση σε χημειοθεραπεία
• Χρήση αντιρετροϊκών φαρμάκων
• Χρήση αντιβιοτικών

Οι τοξικές παρενέργειες θεραπευτικών φαρμάκων είναι η πιο κοινή αιτία. Συνήθως τα συμπτώματα μπορούν να αντιμετωπιστούν ή να αντιστραφούν.

Μερικές φορές, η αιτία του επίκτητου συνδρόμου Fanconi παραμένει άγνωστη.

Τα αντικαρκινικά φάρμακα που σχετίζονται με το σύνδρομο Fanconi περιλαμβάνουν:

• Ιφοσφαμίδη
• Σισπλατίνη και καρβοπλατίνη
• Αζακιτιδίνη
• Μερκαπτοπουρίνη
• Σουραμίνη (επίσης χρησιμοποιείται για την αντιμετώπιση παρασιτικών ασθενειών)

Άλλα φάρμακα προκαλούν επίσης σύνδρομο Fanconi σε ορισμένα άτομα, ανάλογα με τη δοσολογία και λοιπές συνθήκες. Αυτά τα φάρμακα είναι τα εξής:

• Τετρακυκλίνες που έχουν λήξει. Τα προϊόντα διάσπασης ληγμένων αντιβιοτικών στην οικογένεια των τετρακυκλινών (ανυδροτετρακυκλίνη και επιτετρακυκλίνη) μπορούν να προκαλέσουν συμπτώματα του συνδρόμου Fanconi μέσα σε λίγες μέρες.
• Αντιβιοτικά αμινογλυκοσίδες. Αυτά περιλαμβάνουν τη γενταμυκίνη, την τομπραμυκίνη και την αμικακίνη. Έως 25% των ατόμων που λαμβάνουν αντιβιοτικά αναπτύσσουν συμπτώματα του συνδρόμου Fanconi, αναφέρει μία έρευνα επισκόπησης του 2013.
• Αντισπασμωδικά. Παράδειγμα αποτελεί το βαλπροϊκό οξύ.
• Αντιϊικά φάρμακα. Αυτά περιλαμβάνουν τη διδανοσίνη, τη σιδοφοβίρη και την αδεφοβίρη.
• Ρανιτιδίνη. Αυτό το φάρμακο χρησιμοποιείται για την αντιμετώπιση πεπτικών ελκών.
• Boui-ougi-tou. Αυτό είναι ένα κινέζικο φάρμακο χρησιμοποιείται για την παχυσαρκία.

Άλλες παθήσεις που σχετίζονται με συμπτώματα του συνδρόμου Fanconi περιλαμβάνουν:

• Χρόνια κατάχρηση αλκοόλ
• «Σνιφάρισμα» κόλλας
• Έκθεση σε βαρέα μέταλλα και χημικά στο περιβάλλον εργασίας
• Ανεπάρκεια βιταμίνης D
• Μεταμόσχευση νεφρού
• Πολλαπλό μυέλωμα
• Αμυλοείδωση

Ο ακριβής μηχανισμός που εμπλέκεται στο σύνδρομο Fanconi δεν έχει αποσαφηνιστεί πλήρως.

Διάγνωση

Πώς διαγιγνώσκεται το σύνδρομο Fanconi;

Βρέφη και παιδιά με κληρονομικό σύνδρομο Fanconi

Συνήθως τα συμπτώματα του συνδρόμου Fanconi εμφανίζονται νωρίς στη βρεφική και παιδική ηλικία. Οι γονείς μπορεί να παρατηρήσουν υπερβολική δίψα ή βραδύτερη από το φυσιολογικό ανάπτυξη. Τα παιδιά μπορεί να έχουν ραχίτιδα ή νεφρικά προβλήματα.

Ο παιδίατρος θα ζητήσει εξετάσεις αίματος και ούρων για τον έλεγχο ανωμαλιών, όπως υψηλά επίπεδα γλυκόζης, φωσφορικών ή αμινοξέων, και τον αποκλεισμό άλλων πιθανών παθήσεων. Επίσης, θα ελέγξει για κυστίνωση εξετάζοντας τον κερατοειδή χιτώνα του παιδιού. Και αυτό διότι η κυστίνωση επηρεάζει τους οφθαλμούς.

Επίκτητο σύνδρομο Fanconi

Ο γιατρός θα λάβει το ιατρικό ιστορικό το δικό σας ή του παιδιού σας, συμπεριλαμβανομένων οποιωνδήποτε φαρμάκων εσείς ή το παιδί λαμβάνει, υποκειμένων ασθενειών ή έκθεσης σε οποιεσδήποτε ουσίες στο περιβάλλον εργασίας. Επίσης θα ζητήσει εξετάσεις αίματος και ούρων.

Στο επίκτητο σύνδρομο Fanconi μπορεί να μην παρατηρήσετε τα συμπτώματα αμέσως. Τα οστά και οι νεφροί μπορεί να έχουν υποστεί εκτεταμένη βλάβη έως τη στιγμή της διάγνωσης.

Το επίκτητο σύνδρομο Fanconi μπορεί να επηρεάσει τα άτομα σε οποιαδήποτε ηλικία.

Κοινές λανθασμένες διαγνώσεις

Επειδή το σύνδρομο Fanconi είναι μία τόσο σπάνια διαταραχή, οι γιατροί δεν είναι εξοικειωμένοι με αυτή. Επίσης, το σύνδρομο Fanconi μπορεί να είναι παρόν μαζί με άλλες σπάνιες γενετικές παθήσεις, όπως:

• Η κυστίνωση
• Η νόσος Wilson
• Η νόσος Dent
• Το σύνδρομο Lowe

Τα συμπτώματα μπορεί να οφείλονται σε πολλές κληρονομικές ασθένειες, συμπεριλαμβανομένου του διαβήτη τύπου 1. Άλλες περιπτώσεις λανθασμένης διάγνωσης περιλαμβάνουν τα ακόλουθα:

• Η μειωμένη ανάπτυξη μπορεί να αποδοθεί σε κυστική ίνωση, χρόνια κακή θρέψη ή υπερθυρεοειδισμό.
• Η ραχίτιδα μπορεί να αποδοθεί σε ανεπάρκεια βιταμίνης D ή κάποιο κληρονομικό τύπο ραχίτιδας.
• Η νεφρική δυσλειτουργία μπορεί να αποδοθεί σε μιτοχονδριακή διαταραχή ή άλλες σπάνιες ασθένειες.

Θεραπεία

Πώς αντιμετωπίζεται το σύνδρομο Fanconi;

Η θεραπεία του συνδρόμου Fanconi εξαρτάται από τη σοβαρότητα, την αιτία και την παρουσία ή μη άλλων ασθενειών. Προς το παρόν, δεν υπάρχει ίαση για το σύνδρομο Fanconi, αλλά τα συμπτώματα μπορούν να τεθούν υπό έλεγχο. Όσο πιο έγκαιρη είναι η διάγνωση και η θεραπεία τόσο καλύτερη έκβαση.

Για τα παιδιά με κληρονομικό σύνδρομο Fanconi, η θεραπεία πρώτης γραμμής είναι η αποκατάσταση των απαραίτητων ουσιών που έχουν απομακρυνθεί λόγω της βλάβης των νεφρών. Η αποκατάσταση αυτών των ουσιών μπορεί να γίνει είτε από το στόμα είτε ενδοφλέβια. Οι ουσίες που πρέπει να επανέλθουν σε φυσιολογικά επίπεδα είναι οι εξής:

• Ηλεκτρολύτες
• Διττανθρακικά
• Κάλιο
• Βιταμίνη D
• Φωσφορικά
• Νερό (όταν το παιδί είναι αφυδατωμένο)
• Αλλά μεταλλικά στοιχεία και θρεπτικά συστατικά

Μία διατροφή υψηλή σε θερμίδες συστήνεται για τη διατήρηση φυσιολογικής ανάπτυξης. Εάν τα οστά του παιδιού έχουν υποστεί παραμόρφωση, φυσικοθεραπευτές και ορθοπεδικοί μπορεί να κριθούν απαραίτητοι.

Η παρουσία άλλων γενετικών ασθενειών απαιτείται επιπρόσθετη θεραπεία. Για παράδειγμα, μία διατροφή χαμηλή σε χαλκό συστήνεται για τα άτομα με νόσο Wilson.

Στην κυστίνωση, το σύνδρομο Fanconi υποχωρεί με μία επιτυχή μεταμόσχευση νεφρού ύστερα από τη νεφρική ανεπάρκεια. Αυτή θεωρείται θεραπεία της υποκείμενης νόσου και όχι θεραπεία του συνδρόμου Fanconi.

Θεραπεία της κυστίνωσης

Είναι σημαντικό να ξεκινήσετε θεραπεία για την κυστίνωση όσο το δυνατόν συντομότερα. Εάν το σύνδρομο Fanconi και η κυστίνωση δεν αντιμετωπιστούν, το παιδί μπορεί να παρουσιάσει νεφρική ανεπάρκεια έως την ηλικία των 10 ετών.

Ο Οργανισμός Τροφίμων και Φαρμάκων των ΗΠΑ έχει εγκρίνει ένα φάρμακο που μειώνει την ποσότητα της και στέλνεις στα κύτταρα. Η κυστεαμίνη μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε παιδιά ξεκινώντας με μία χαμηλή δόση και φτάνοντας μέχρι τη δόση διατήρησης. Η χρήση της μπορεί να καθυστερήσει την ανάγκη για μόσχευμα νεφρού από 6 έως 10 χρόνια. Όμως, η κυστίνωση είναι μία συστημική νόσος. Αυτό σημαίνει ότι προκαλεί προβλήματα σε ποικίλα όργανα.

Άλλες θεραπείες για την κυστίνωση είναι οι εξής:

• Οφθαλμικές σταγόνες κυστεαμίνης για τη μείωση των εναποθέσεων κυστεΐνης στον κερατοειδή χιτώνα
• Θεραπεία αποκατάστασης αυξητικής ορμόνης
• Μεταμόσχευση νεφρού

Για τα άτομα με σύνδρομο Fanconi, κρίνεται απαραίτητη η διά βίου παρακολούθηση και είναι πολύ σημαντικό να παραμένουν πιστά στο θεραπευτικό πλάνο.

Επίκτητο σύνδρομο Fanconi

Όταν διακόπτεται η χρήση ή μειώνεται η δόση της ουσίας που προκαλεί το σύνδρομο Fanconi, οι νεφροί ανακάμπτουν με την πάροδο του χρόνου. Σε ορισμένες περιπτώσεις, όμως, η νεφρική βλάβη είναι επίμονη.

Έκβαση

Ποια είναι η έκβαση του συνδρόμου Fanconi;

Η έκβαση για το σύνδρομο Fanconi θεωρείται καλύτερη σήμερα από ό, τι ήταν κάποια χρόνια πριν, όταν το προσδόκιμο ζωής για τα άτομα με κυστίνωση και σύνδρομο Fanconi ήταν πολύ μικρότερο. Η διαθεσιμότητα της κυστεαμίνης και η μεταμόσχευση νεφρού επιτρέπει στα άτομα με σύνδρομο Fanconi και κυστίνωση να ζουν μία σχετικά φυσιολογική και μεγαλύτερη σε διάρκεια ζωή.

Νέες τεχνολογίες αναπτύσσονται για τον έλεγχο νεογνών και βρεφών για κυστίνωση και σύνδρομο Fanconi. Αυτό καθιστά δυνατή την έγκαιρη θεραπεία. Οι έρευνες επίσης εστιάζουν σε νέες και βελτιωμένες θεραπείες, όπως μεταμόσχευση βλαστοκυττάρων.