Η πανδημία COVID-19 τροφοδοτεί την αγοραφοβία;

Ο τελευταίος χρόνος ήταν και συνεχίζει να είναι πολύ δύσκολος για όλους μας. Ποιος δεν ένιωσε άγχος άλλωστε; Η καραντίνα μάλιστα, που επιβλήθηκε σχεδόν σε όλες τις χώρες του κόσμου για την αποφυγή της εξάπλωσης του κορωνοϊού, ήρθε να ολοκληρώσει αυτή την αγχωτική εικόνα. Οι άνθρωποι για να παραμείνουν ασφαλείς, πρέπει να μένουν στα σπίτια τους και να αποφεύγουν τους δημόσιους χώρους όπου συνωστίζονται πολλά άτομα. Αυτή η απομόνωση λοιπόν, θα μπορούσε να ωθήσει τους ανθρώπους να νιώθουν γενικά ανασφάλεια στους δημόσιους χώρους και τελικά να αναπτύξουν μια διαταραχή άγχους που είναι γνωστή ως αγοραφοβία;

Τι είναι η αγοραφοβία;

Η αγοραφοβία είναι μια διαταραχή άγχους, η οποία ωθεί τους ανθρώπους να αποφεύγουν μέρη και καταστάσεις που τους κάνουν να αισθάνονται παγιδευμένοι, πανικόβλητοι, αβοήθητοι και αμήχανοι. Για παράδειγμα, ένα αγοραφοβικό άτομο θα αποφύγει μια συνάντηση σε ένα γραφείο γιατί νιώθει ότι θα παγιδευτεί εκεί, θα αποφύγει να βρεθεί σε ένα δημόσιο χώρο με πολλά άτομα γύρω του και θα αποφύγει να κάνει ένα μεγάλο ταξίδι διότι δεν θα έχει τον έλεγχο του χρόνου και των ατόμων που θα έχει γύρω του. Σε μερικές περιπτώσεις μάλιστα, η αγοραφοβία είναι τόσο σοβαρή που εμποδίζει τους ασθενείς να πραγματοποιούν καθημερινές εργασίες, όπως η επίσκεψη σε μια τράπεζα ή στο σουπερμάρκετ. Ως εκ τούτου, οι αγοραφοβικοί άνθρωποι τείνουν να μένουν κλεισμένοι στο σπίτι τις περισσότερες ώρες της ημέρας.

Σημειώνεται ότι στις ΗΠΑ, περίπου το 2% των ενηλίκων και των εφήβων έχουν αγοραφοβία, σύμφωνα με την πέμπτη έκδοση του Διαγνωστικού και Στατιστικού Εγχειρίδιου Ψυχικών Διαταραχών, ενώ περίπου το 1/3 των ατόμων με αγοραφοβία βίωναν κρίσεις πανικού πριν από τη διάγνωσή τους.

Ποια είναι τα συμπτώματα της αγοραφοβίας;

• Φόβος
• Πανικός ή κρίσεις πανικού
• Άγχος
• Ταχυπαλμία
• Ναυτία
• Δύσπνοια
• Πόνος στο στήθος
• Εφίδρωση
• Ζάλη

Τι σχέση έχει η πανδημία με την αγοραφοβία;

Όπως είπαμε και πιο πάνω, η αγοραφοβία είναι μια διαταραχή άγχους που ωθεί τους ανθρώπους να φοβούνται και να αποφεύγουν καταστάσεις που τους κάνουν να νιώθουν αβοήθητοι, αμήχανοι και ότι απειλούνται. Ωστόσο, ο φόβος τους για μια κατάσταση δεν είναι πάντα ανάλογος με το πραγματικό επίπεδο κινδύνου, αλλά στην περίπτωση της COVID-19 η οποία συνεχίζει να εξαπλώνεται, ο φόβος και η αποφυγή των δημόσιων χώρων είναι μια φυσιολογική αντίδραση, γιατί ο κίνδυνος είναι πραγματικός.

Σύμφωνα μάλιστα με την έκθεση της American Psychological Association (APA), οι Αμερικανοί βιώνουν μια πανεθνική κρίση ψυχικής υγείας που θα μπορούσε να έχει άσχημες επιπτώσεις τα επόμενα χρόνια. Η έρευνα δείχνει αύξηση σε θέματα ψυχικής υγείας όπως το άγχος, αλλά δεν είναι σαφές το πώς σχετίζεται αυτό με την αγοραφοβία, διότι αυτή τη στιγμή η αποφυγή των δημόσιων χώρων είναι φυσιολογική γιατί ο κίνδυνος είναι υπαρκτός.

Πότε ο φόβος μπορεί να θεωρηθεί μη φυσιολογικός;

Αν αναρωτιέστε αν ο φόβος που νιώθετε όταν επισκέπτεστε δημόσιους χώρους τώρα με την πανδημία είναι ή όχι φυσιολογικός, τότε κάντε στον εαυτό σας τις εξής ερωτήσεις:

• Ο τρόπος που αντιδρώ συμβαδίζει με τον πραγματικό κίνδυνο;
• Ακολουθώ σωστά τις οδηγίες του CDC; Φοράω μάσκα, κρατάω αποστάσεις, πλένω συχνά τα χέρια μου και αποφεύγω να συναναστρέφομαι με πολλούς ανθρώπους ή μήπως αποφεύγω περισσότερους ανθρώπους από ότι είναι απαραίτητο;

Αν οι απαντήσεις σας, σας προκαλέσουν περαιτέρω ανησυχία, τότε συζητήστε με τον γιατρό σας για εξειδικευμένη αξιολόγηση.

Πώς αντιμετωπίζεται η αγοραφοβία;

Η αγοραφοβία αντιμετωπίζεται με γνωστική συμπεριφορική θεραπεία (CBT), η οποία βοηθά τους ανθρώπους να κατανοήσουν τις σχέσεις μεταξύ σκέψεων, συναισθημάτων και ενεργειών. Ένας ειδικός συμπεριφορικός ψυχολόγος θα σας βοηθήσει:

• Να κατανοήστε τα αίτια του άγχους και της αγοραφοβίας σας
• Να κατανοήστε τις εσωτερικές σας σκέψεις που αφορούν την κατάσταση που σας δημιουργεί φόβο
• Να αποκτήσετε δεξιότητες διαχείρισης άγχους
• Να αρχίσετε αργά και με ασφάλεια να αντιμετωπίζετε την κατάσταση που σας δημιουργεί άγχος

Σημειώνεται ότι μερικές φορές είναι απαραίτητη η χρήση αντικαταθλιπτικών και φαρμάκων κατά του άγχους μετά τη συμπεριφορική θεραπεία, για πιο αποτελεσματική αντιμετώπιση της κατάστασης.