Τι είναι η υπνηλία;

Αν αισθάνεστε μη φυσιολογικά νυσταγμένοι ή κουρασμένοι κατά τη διάρκεια της ημέρας, αυτό είναι γνωστό ως υπνηλία. Η υπνηλία μπορεί να οδηγήσει σε επιπρόσθετα συμπτώματα, όπως να ξεχνάτε εύκολα ή να σας παίρνει ο ύπνος σε ακατάλληλες στιγμές.

Ποιες είναι οι αιτίες της υπνηλίας;

Μία πληθώρα παραγόντων μπορεί να προκαλεί υπνηλία, από πνευματικές καταστάσεις και επιλογές του τρόπου ζωής έως σοβαρές ιατρικές παθήσεις.

Παράγοντες του τρόπου ζωής

Ορισμένοι παράγοντες του τρόπου ζωής μπορεί να οδηγήσουν σε αυξημένη υπνηλία, όπως η πολύωρη εργασία ή η νυχτερινή βάρδια. Στις περισσότερες περιπτώσεις, η υπνηλία θα υποχωρήσει, καθώς το σώμα προσαρμόζεται στο νέο πρόγραμμα.

Πνευματική κατάσταση

Η υπνηλία μπορεί να είναι αποτέλεσμα της πνευματικής, συναισθηματικής και ψυχολογικής σας κατάστασης.

Η κατάθλιψη μπορεί να αυξήσει σε σημαντικό βαθμό την υπνηλία, όπως επίσης το ίδιο μπορούν και τα υψηλά επίπεδα άγχους. Η βαρεμάρα είναι μία άλλη κοινή αιτία υπνηλίας. Αν βιώνετε οποιεσδήποτε από αυτές τις καταστάσεις, είναι πολύ πιθανό να νιώθετε κουρασμένοι και απαθείς.

Ιατρικές παθήσεις

Ορισμένες ιατρικές παθήσεις μπορούν να προκαλέσουν υπνηλία. Μία από τις πιο κοινές είναι ο διαβήτης. Άλλες παθήσεις που μπορεί να οδηγήσουν σε υπνηλία περιλαμβάνουν αυτές που προκαλούν χρόνιο πόνο ή επηρεάζουν το μεταβολισμό ή την πνευματική σας κατάσταση, όπως ο υποθυρεοειδισμός ή η υπονατριαιμία. Η υπονατριαιμία συμβαίνει όταν τα επίπεδα νατρίου στο αίμα είναι πολύ χαμηλά.

Άλλες ασθένειες γνωστές για την πρόκληση υπνηλίας περιλαμβάνουν τη λοιμώδη μονοπυρήνωση και το σύνδρομο χρόνιας κόπωσης.

Φάρμακα

Πολλά φάρμακα, ιδιαίτερα τα αντιισταμινικά, τα ηρεμιστικά και τα υπνωτικά, αναφέρουν την υπνηλία ως πιθανή παρενέργεια. Αυτά τα φάρμακα έχουν μία ετικέτα που προειδοποιεί να μην οδηγείτε και να μη χειρίζεστε βαριά μηχανήματα για όσο διάστημα τα λαμβάνετε.

Συμβουλευτείτε το γιατρό σας εάν βιώνετε παρατεταμένη υπνηλία εξαιτίας των φαρμάκων. Εκείνος μπορεί να σας συνταγογραφήσει ένα διαφορετικό φάρμακο ή να προσαρμόσει τη δόση σας.

Διαταραχές του ύπνου

Η υπερβολική υπνηλία χωρίς γνωστή αιτία μπορεί να είναι ένδειξη κάποιας διαταραχής του ύπνου. Υπάρχει μία πληθώρα διαταραχών του ύπνου, η καθεμία με τις δικές της μοναδικές επιπτώσεις.

Στην αποφρακτική υπνική άπνοια μία απόφραξη των ανώτερων αεραγωγών οδηγεί σε ροχαλητό και διακοπή της αναπνοής κατά τη διάρκεια της νύχτας. Αυτό σας αναγκάζει να ξυπνάτε συχνά με έναν ήχο πνιγμού.

Άλλες διαταραχές ύπνου περιλαμβάνουν τη ναρκοληψία, τη διαταραχή καθυστερημένης φάσης ύπνου και το σύνδρομο ανήσυχων ποδιών.

Πώς αντιμετωπίζεται η υπνηλία;

Η αντιμετώπιση της υπνηλίας εξαρτάται από την αιτία της.

Αυτοθεραπεία

Ορισμένες περιπτώσεις υπνηλίας μπορούν να αντιμετωπιστούν στο σπίτι ειδικά αν είναι αποτέλεσμα παραγόντων του τρόπου ζωής, όπως η πολύωρη εργασία, ή πνευματικής κατάστασης, όπως το στρες.

Σε αυτές τις περιπτώσεις, θα πρέπει να λαμβάνετε επαρκή ξεκούραση και να αποσπάτε το μυαλό σας από τα πράγματα που σας απασχολούν. Είναι επίσης σημαντικό να διερευνήσετε την αιτία του προβλήματος, εάν είναι άγχος ή αγωνία, και να προσπαθήσετε να μειώσετε αυτό το αίσθημα.

Ιατρική φροντίδα

Κατά τη διάρκεια του ραντεβού σας, ο γιατρός θα προσπαθήσει να ταυτοποιήσει την αιτία της υπνηλίας συζητώντας τα συμπτώματά σας. Θα σας ρωτήσει πόσο καλά κοιμάστε και αν ξυπνάτε συχνά κατά τη διάρκεια της νύχτας.

Θα πρέπει να είστε προετοιμασμένοι να απαντήσετε σε ερωτήσεις αναφορικά με τα εξής:

• Τις συνήθειες ύπνου
• Πόσο κοιμάστε
• Εάν ροχαλίζετε
• Πόσο συχνά σας παίρνει ο ύπνος κατά τη διάρκεια της ημέρας
• Πόσο συχνά αισθάνεστε υπνηλία κατά τη διάρκεια της ημέρας

Ο γιατρός θα σας ζητήσει να κρατήσετε ένα ημερολόγιο των συνηθειών ύπνου σας για λίγες μέρες, καταγράφοντας πόσο κοιμάστε το βράδυ και τι κάνετε όταν αισθάνεστε υπνηλία κατά τη διάρκεια της ημέρας.

Μπορεί επίσης να σας ρωτήσει συγκεκριμένες λεπτομέρειες, όπως εάν πράγματι σας παίρνει ο ύπνος κατά τη διάρκεια της ημέρας και εάν αισθάνεστε αναζωογονημένοι όταν ξυπνάτε.

Αν ο γιατρός υποπτεύεται ότι η αιτία είναι ψυχολογική, θα σας παραπέμψει σε ένα σύμβουλο ή ψυχολόγο/ψυχοθεραπευτή για να βρείτε τη λύση.

Η υπνηλία που είναι αποτέλεσμα παρενέργειας κάποιου φαρμάκου είναι αντιμετωπίσιμη. Ο γιατρός μπορεί να σας αλλάξει το φάρμακο με ένα διαφορετικού τύπου ή να προσαρμόσει τη δόση σας έως ότου υπνηλία υποχωρήσει. Ποτέ μην αλλάζετε τα φάρμακα ή τη δόση σας χωρίς πρώτα να συμβουλευτείτε το γιατρό σας.

Εάν δεν υπάρχει κάποια προφανής αιτία της υπνηλίας, μπορεί να χρειαστεί να υποβληθείτε σε ορισμένες εξετάσεις. Οι περισσότερες εξ αυτών είναι μη επεμβατικές και ανώδυνες. Ο γιατρός μπορεί να ζητήσει μία ή περισσότερες από τις παρακάτω εξετάσεις:

• Πλήρες αιμοδιαγραμμα
• Εξετάσεις ούρων
• Ηλεκτροεγκεφαλογράφημα
• Αξονική τομογραφία κεφαλής

Αν ο γιατρός πιστεύει ότι μπορεί να έχετε αποφρακτική υπνική άπνοια, σύνδρομο ανήσυχων ποδιών ή κάποια άλλη διαταραχή του ύπνου, μπορεί να σας προτείνει μία μελέτη ύπνου. Για αυτή την εξέταση, θα χρειαστεί να παραμείνετε για ένα βράδυ στο νοσοκομείο ή σε ένα κέντρο ύπνου υπό την επιτήρηση και φροντίδα ενός ειδικού ιατρού.

Σε όλη τη διάρκεια της νύχτας θα παρακολουθούνται η αρτηριακή σας πίεση, ο καρδιακός παλμός, ο καρδιακός ρυθμός, η αναπνοή, η οξυγόνωση του αίματος, τα εγκεφαλικά κύματα και συγκεκριμένες κινήσεις του σώματος για την ανίχνευση ενδείξεων διαταραχής του ύπνου.

Πότε πρέπει να αναζητήσετε επείγουσα φροντίδα

Θα πρέπει να αναζητήσετε επείγουσα ιατρική φροντίδα εάν αρχίσετε να νιώθετε υπνηλία μετά από:

• Τη λήψη ενός φαρμάκου
• Τη λήψη υπερβολικής δόσης ενός φαρμάκου
• Ένα τραυματισμό στο κεφάλι
• Έκθεση στο κρύο

Πώς μπορεί να προληφθεί η υπνηλία;

Μία επαρκής διάρκεια ύπνου είναι αρκετή για την πρόληψη της υπνηλίας. Οι περισσότεροι ενήλικες χρειάζονται 8 ώρες ύπνου για να αισθάνονται πλήρως αναζωογονημένοι το πρωί. Κάποιοι άνθρωποι μπορεί να χρειάζονται περισσότερο, ειδικά όσοι έχουν ιατρικές παθήσεις ή έναν πολύ δραστήριο τρόπο ζωής.

Μιλήστε στο γιατρό σας όσο το δυνατόν συντομότερα αν βιώνετε οποιεσδήποτε αλλαγές στην διάθεσή σας, ενδείξεις κατάθλιψης ή ανεξέλεγκτα αισθήματα άγχους και αγωνίας.

Ποια είναι η έκβαση για την υπνηλία που δεν αντιμετωπίζεται;

Μπορεί να παρατηρήσετε ότι η υπνηλία υποχωρεί φυσικά, καθώς το σώμα συνηθίζει σε ένα νέο πρόγραμμα ή μειώνετε το άγχος, την κατάθλιψη ή την αγωνία.

Όμως, εάν η υπνηλία οφείλεται σε κάποιο ιατρικό πρόβλημα, η διαταραχή του ύπνου δεν θα βελτιωθεί από μόνη της. Αντιθέτως, θα επιδεινώνεται αν δεν ληφθεί η κατάλληλη θεραπεία.

Κάποιοι άνθρωποι μπορούν να ζουν με υπνηλία. Ωστόσο, αυτό θα περιορίσει την ικανότητα σας να εργάζεστε να οδηγείτε και να χειρίζεστε βαριά μηχανήματα.

Βιβλιογραφία

Hartse KM. (n.d.). Drowsiness: Causes, treatments, and prevention.
sleepassociation.org/sleep-disorder/drowsiness-causes-treatments-prevention

Medications that can affect sleep. (2010).
health.harvard.edu/newsletter_article/medications-that-can-affect-sleep

Pagel JF, et al. (2009). Excessive daytime sleepiness.
aafp.org/afp/2009/0301/p391.html

Smolley L, et al. (2016) Always tired? Daytime sleepiness decoded.
my.clevelandclinic.org/health/transcripts/3815_always-tired-daytime-sleepiness-decoded