Κλιματική αλλαγή: Ποιες είναι οι επιπτώσεις της στην υγεία μας;

Η κλιματική αλλαγή αποτελεί ένα φλέγον ζήτημα των τελευταίων ετών, αλλά η διεθνής κοινότητα φαίνεται να επικεντρώνεται παραπάνω στο κομμάτι που έχει να κάνει με την αποτροπή των ακραίων φυσικών φαινομένων, που προκύπτουν λόγω αυτής, και όχι τόσο στις επιβλαβείς επιπτώσεις που η κλιματική αλλαγή μπορεί να έχει στην υγεία του ανθρώπου. Παρακάτω αναφέρονται οι κύριοι τρόποι με τους οποίους η κλιματική αλλαγή μπορεί να επηρεάσει την ανθρώπινη υγεία, σύμφωνα με το Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων των ΗΠΑ (CDC).

Ατμοσφαιρική ρύπανση

Η κλιματική αλλαγή προβλέπεται πως μπορεί να βλάψει την ανθρώπινη υγεία μέσω της αύξησης του επίγειου όζοντος (όζον κοντά στην επιφάνεια της Γης) ή/και της ατμοσφαιρικής ρύπανσης από αιωρούμενα σωματίδια.

Το επίγειο όζον, ή αλλιώς το όζον που βρίσκεται κοντά στην επιφάνεια της Γης και είναι βασικό συστατικό της αιθαλομίχλης, σχετίζεται με πολλά προβλήματα υγείας, όπως η μειωμένη πνευμονική λειτουργία, τα σοβαρά περιστατικά άσθματος, ακόμη και ο πρόωρος θάνατος.

Η θερμότητα, οι αυξημένες συγκεντρώσεις πρόδρομων χημικών ουσιών και οι εκπομπές μεθανίου είναι βασικοί παράγοντες που επηρεάζουν το σχηματισμό του όζοντος. Όσον αφορά τις συγκεντρώσεις των αιωρούμενων σωματιδίων αυτές επηρεάζονται από διάφορους παράγοντες, μεταξύ των οποίων οι εκπομπές των πυρκαγιών και τα φαινόμενα στασιμότητας του αέρα.

Ο συνδυασμός των επιπτώσεων των αυξημένων συγκεντρώσεων του όζοντος και των αιωρούμενων σωματιδίων στην υγεία του γενικότερου πληθυσμού προβλέπεται αρκετά σοβαρός, καθώς έχει υπολογιστεί πιθανή αύξηση των πρόωρων θανάτων ετησίως λόγω αυτών.

Αλλεργίες

Η γύρη είναι ένα αερομεταφερόμενο αλλεργιογόνο που μπορεί να επηρεάσει την υγεία του ανθρώπου. Η ποσότητα και το είδος της γύρης εξαρτάται από την εποχή του χρόνου, αλλά και τη γεωγραφική περιοχή, ενώ συνήθως η μεγαλύτερη διασπορά των κόκκων της γύρης γίνεται κατά τους θερμότερους μήνες του χρόνου.

Η κλιματική αλλαγή θεωρείται πως πιθανότατα θα οδηγήσει σε αύξηση των εποχιακών θερμοκρασιών, αλλαγή των προτύπων βροχόπτωσης, αύξηση του διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα και άλλες αλλαγές, που μπορεί να επηρεάσουν:

• Πότε ξεκινά και πότε τελειώνει η περίοδος της γύρης, καθώς και τη διάρκειά της κάθε χρόνο
• Την ποσότητα της γύρης που παράγουν τα φυτά, καθώς και αυτή που υπάρχει στον αέρα
• Πώς η γύρη επηρεάζει την υγεία του ανθρώπου
• Την ποσότητα της γύρης στην οποία εκτίθεται ο κάθε άνθρωπος
• Τον κίνδυνο εμφάνισης συμπτωμάτων αλλεργίας

Η έκθεση στη γύρη μπορεί να προκαλέσει διάφορες αλλεργικές αντιδράσεις, όπως η αλλεργική ρινίτιδα και η αλλεργική επιπεφυκίτιδα, η επιδείνωση αναπνευστικών ασθενειών, όπως το άσθμα, κλπ.

Ασθένειες μεταφερόμενες από φορείς

Το κλίμα είναι ένας από τους παράγοντες που επηρεάζουν την εξάπλωση των ασθενειών που μεταδίδονται από φορείς, όπως οι ψύλλοι, τα τσιμπούρια και τα κουνούπια. Η κλιματική αλλαγή μπορεί να επηρεάσει τη γεωγραφική κατανομή των φορέων αυτών και να αυξήσει τη συχνότητα εμφάνισης ασθενειών που αυτοί μεταδίδουν, όπως η νόσος του Lyme, ο δάγκειος πυρετός, η νόσος chikungunya, κλπ.

Τροφιμογενή & Υδατογενή νοσήματα

Ορισμένοι παθογόνοι μικροοργανισμοί που συναντώνται στο νερό και τα τρόφιμα οφείλονται για την εμφάνιση διαρροϊκών ασθενειών, όπως η σαλμονέλωση και η καμπυλοβακτηρίωση. Οι θερμοκρασίες του αέρα και του νερού, τα ακραία φαινόμενα βροχοπτώσεων και οι εποχιακές διακυμάνσεις είναι όλοι παράγοντες που επηρεάζουν τη μετάδοση τέτοιων ασθενειών.

Τα τροφιμογενή και υδατογενή νοσήματα, κατά κύριο λόγο, είναι πιο συχνά όταν οι θερμοκρασίες είναι υψηλότερες, αλλά και όταν υπάρχουν ασυνήθιστα χαμηλές ή υψηλές βροχοπτώσεις. Επιπλέον, σποραδικές αυξήσεις στο ρυθμό ροής των ρεμάτων, λόγω της ταχείας τήξης του χιονιού, έχει αποδειχθεί ότι προηγούνται πριν την έξαρση υδατογενών νοσημάτων.

Ως εκ τούτου, οι μεταβολές στις καιρικές συνθήκες, που προκαλεί η κλιματική αλλαγή, θεωρείται πως θα αυξήσουν σε σημαντικό βαθμό τον κίνδυνο τροφιμογενών και υδατογενών ασθενειών που επηρεάζουν τον άνθρωπο.

Ψυχικές διαταραχές

Τα ακραία καιρικά φαινόμενα (ως αποτέλεσμα της κλιματικής αλλαγής) μπορούν να επηρεάσουν τη ψυχική υγεία με διάφορους τρόπους. Για παράδειγμα, μετά από καταστροφές (τυφώνας, πυρκαγιές, πλημμύρες) τα προβλήματα ψυχικής υγείας τείνουν να αυξάνονται.

Επιπλέον, ορισμένα άτομα με ψυχικές ασθένειες, όπως η σχιζοφρένεια, είναι ιδιαίτερα ευαίσθητα στη ζέστη, καθώς τα φάρμακά τους μπορεί να επηρεάσουν τη διαδικασία ρύθμισης της θερμοκρασίας του σώματος ή να προκαλέσουν άμεσα υποθερμία.

Τέλος, έχει παρατηρηθεί πως τα ποσοστά αυτοκτονιών παρουσιάζουν ανοδική τάση όταν οι θερμοκρασίες είναι υψηλότερες, γεγονός το οποίο υποδηλώνει πως η κλιματική αλλαγή θα μπορούσε ενδεχομένως να έχει επιπτώσεις στην κατάθλιψη και άλλες ψυχικές ασθένειες.

Ακραία καιρικά φαινόμενα

Οι έντονες βροχοπτώσεις εκτός από τις καταστροφές που προκαλούν λόγω των πλημυρών, μπορούν να επηρεάσουν την υγεία του ανθρώπου με αρκετούς τρόπους. Για παράδειγμα, μετά από έντονες βροχοπτώσεις έχουν αναφερθεί εξάρσεις επιδημιών υδατογενών ασθενειών. Επιπλέον, η διείσδυση του νερού στο εσωτερικό των κτηρίων λόγω των εντόνων βροχοπτώσεων μπορεί να επηρεάσει την υγεία των ατόμων που ζουν στα περιβάλλοντα αυτά, μέσω αύξησης των συμπτωμάτων της ανώτερης αναπνευστικής οδού, όπως ο βήχας, και των λοιμώξεων του κατώτερου αναπνευστικού, όπως η πνευμονία.

Στο αντίθετο άκρο, οι συνθήκες ξηρασίας μπορούν να επηρεάσουν τη δημόσια υγεία μέσω της αύξησης των φαινομένων καταιγίδων σκόνης που υποβαθμίζουν την ποιότητα του αέρα και έχουν συνδεθεί με την αυξημένη συχνότητα εμφάνισης κοκκιδιοειδομυκητίασης σε ορισμένες περιοχές.

Ακραίες θερμοκρασίες

Τα κύματα καύσωνα αυξάνονται ολοένα και περισσότερο τα τελευταία χρόνια λόγω της κλιματικής αλλαγής, με αποτέλεσμα να αυξάνονται και τα ποσοστά θανάτων από θερμοπληξία και σχετικές παθήσεις. Τα κύματα καύσωνα συνδέονται επίσης με αυξημένες εισαγωγές στα νοσοκομεία για περιστατικά καρδιαγγειακών, νεφρικών και αναπνευστικών διαταραχών.

Πυρκαγιές

Η κλιματική αλλαγή αυξάνει τη συχνότητα των δασικών πυρκαγιών σε πολλά μέρη του κόσμου. Ο καπνός από τις δασικές πυρκαγιές περιέχει σωματίδια, μονοξείδιο του άνθρακα, οξείδια του αζώτου και διάφορες πτητικές οργανικές ενώσεις, που μειώνουν σημαντικά την ποιότητα του αέρα. Η έκθεση στον καπνό αυτό αυξάνει την πιθανότητα εμφάνισης επειγόντων αναπνευστικών και καρδιαγγειακών περιστατικών, αλλά και των μακροπρόθεσμων επιβλαβών επιπτώσεων στην υγεία των ανθρώπων.