Η υποφωσφαταιμία είναι μια κατάσταση κατά την οποία τα επίπεδα των φωσφορικών αλάτων στο σώμα είναι πολύ χαμηλά. Το φωσφορικό αλάτι είναι ένας ηλεκτρολύτης, ένα είδος μετάλλου που υπάρχει στο αίμα, τα ούρα, τους ιστούς και τα σωματικά υγρά. (10 σημάδια που φανερώνουν ότι είστε αφυδατωμένοι)

Οι ηλεκτρολύτες βοηθούν στην εξισορρόπηση του νερού και του pH (ένα μέτρο οξύτητας και αλκαλικότητας) του σώματος, μεταφέρουν θρεπτικά συστατικά στα κύτταρα και απομακρύνουν τα απόβλητα. Επιπρόσθετα, παίζουν σημαντικό ρόλο στη καλή λειτουργία της καρδιάς, του εγκεφάλου, των μυών και των νεύρων, ενώ παράλληλα είναι πολύ σημαντικά για την υγεία των οστών και των δοντιών.

Σε περίπτωση που τα επίπεδα των φωσφορικών αλάτων στο αίμα είναι χαμηλότερα από 2,5 χιλιοστόγραμμα ανά δεκατόλιτρο (mg/dL), υπάρχει κίνδυνος να προκληθούν σοβαρά προβλήματα στους πνεύμονες, την καρδιά και τους μυς του σώματος.

Ποια είναι τα συμπτώματα της υποφωσφαταιμίας;

Η υποφωσφαταιμία μπορεί να μην παρουσιάζει συμπτώματα στα αρχικά στάδια, αλλά σε σοβαρές περιπτώσεις, μπορούν να παρατηρηθούν τα ακόλουθα:

• Μυϊκή αδυναμία
• Πόνος στα οστά ή ραχίτιδα (μαλάκωμα των οστών)
• Επιληπτικές κρίσεις
• Ψυχική σύγχυση
• Ραβδομυόλυση (οι μυς αρχίζουν να διασπώνται και να απελευθερώνουν επιβλαβείς πρωτεΐνες στο αίμα, οι οποίες μπορούν να βλάψουν τα νεφρά)

Τονίζεται ότι αν δεν αντιμετωπιστεί η σοβαρή υποφωσφαταιμία μπορεί να οδηγήσει σε κώμα ή σε θάνατο.

Ποιες είναι οι βασικές αιτίες της υποφωσφαταιμίας;

Η υποφωσφαταιμία μπορεί να προκληθεί από διάφορες καταστάσεις υγείας, ιατρικές θεραπείες και από τον υποσιτισμό. Πιο συγκεκριμένα, οι βασικότερες αιτίες της περιλαμβάνουν:

• Διαταραχή χρήσης αλκοόλ
• Φάρμακα όπως ινσουλίνη, ενδοφλέβιος σίδηρος, φάρμακα χημειοθεραπείας ή μακροχρόνια χρήση διουρητικών ή αντιόξινων που περιέχουν αλουμίνιο και μαγνήσιο (ειδικά σε άτομα με χρόνια νεφρική νόσο)
• Ανεπάρκεια βιταμίνης D
• Λιμοκτονία ή δυσαπορρόφηση (δυσκολία απορρόφησης θρεπτικών ουσιών από τα τρόφιμα)
• Σοβαρά εγκαύματα
• Διαταραχές ηλεκτρολυτών όταν τα επίπεδα μαγνησίου ή καλίου είναι πολύ χαμηλά
• Κατά την ανάρρωση από τη διαβητική κετοξέωση, εμφανίζεται τόσο ως σύμπτωμα της διαταραχής, όσο και ως σύμπτωμα της θεραπείας με ινσουλίνη
• Υπερπαραθυρεοειδισμός

Ορισμένες γενετικές καταστάσεις μπορούν επίσης να προκαλέσουν χαμηλά επίπεδα φωσφόρου, όπως:

• Σύνδρομο Fanconi: Μια σπάνια γενετική πάθηση που οδηγεί σε ανεπάρκεια του μυελού των οστών
• Οικογενής υποφωσφαταιμία: Μια ομάδα σπάνιων κληρονομικών διαταραχών

Πώς διαγιγνώσκεται η υποφωσφαταιμία;

Η υποφωσφαταιμία διαγιγνώσκεται μέσω εξέτασης αίματος για τον έλεγχο των επιπέδων των φωσφορικών αλάτων.

Διάγνωση υποφωσφαταιμίας γίνεται στα άτομα που τα επίπεδα των φωσφορικών τους αλάτων είναι 2,5 mg/dL ή χαμηλότερα.

Σε περίπτωση που η αιτία της πάθησης είναι ασαφής, τότε ο γιατρός θα ελέγξει τα επίπεδα της βιταμίνης D, τη λειτουργία του ήπατος και τη λειτουργία των νεφρών. (3 τρόποι για να αυξήσετε τα επίπεδα βιταμίνης D στο σώμα σας)

Πώς θεραπεύεται η υποφωσφαταιμία;

Αν οι εξετάσεις αίματος δείξουν ότι ένα άτομο έχει υποφωσφαταιμία, τότε θα ληφθεί φαρμακευτική αγωγή για τη διαταραχή που την προκαλεί και ακολούθως θα χορηγηθεί θεραπεία αντικατάστασης φωσφορικών αλάτων.

1. Αντιμετώπιση της αιτίας

Η αντιμετώπιση της αιτίας της υποφωσφαταιμίας μπορεί να περιλαμβάνει τη λήψη συμπληρωμάτων βιταμίνης D, την επανασίτιση (σε περίπτωση ασιτίας ή υποσιτισμού) ή την θεραπεία συγκεκριμένων καταστάσεων υγείας με τα ανάλογα φάρμακα.

2. Φωσφορικό σε χάπι

Η από του στόματος θεραπεία της υποφωσφαταιμίας περιλαμβάνει τη λήψη χαπιών φωσφορικού νατρίου ή φωσφορικού καλίου. Σημειώνεται ότι η διάρροια είναι κοινή παρενέργεια των συγκεκριμένων φαρμάκων και εμφανίζεται κυρίως με την κατανάλωση ενός λίτρου γαλακτος χαμηλών λιπαρών ή αποβουτυρωμένου γαλακτος την ημέρα, το οποίο περιέχει 1 γραμμάριο φωσφορικού άλατος. Τρία χάπια φωσφορικού την ημέρα, περιέχουν επίσης 1 γραμμάριο, αλλά η δοσολογία καθορίζεται από τον θεράποντα ιατρό. (Διάρροια: Τι πρέπει να φάτε και τι πρέπει να αποφύγετε κατά την ανάρρωση;)

3. Ενδοφλέβιο φωσφορικό

Μερικοί άνθρωποι δεν βλέπουν βελτίωση από τα χάπια φωσφορικού και ως εκ τούτου χρειάζονται μια πιο δραστική θεραπεία. Σε αυτή την περίπτωση το φωσφορικό χορηγείται ενδοφλεβίως.

Οι περιπτώσεις που απαιτούν ενδοφλέβια χορήγηση φωσφορικού είναι οι ακόλουθες:     

• Όταν τα επίπεδα των φωσφορικών στο αίμα είναι μικρότερα από 1 mg/dL
• Όταν υπάρχουν συμπτώματα του νευρικού συστήματος, ακραία μυϊκή αδυναμία ή αιμόλυση (διάσπαση των ερυθρών αιμοσφαιρίων)