Το άγχος και η κατάθλιψη είναι δύο κοινές διαταραχές ψυχικής φύσεως, που εμφανίζονται συνήθως μαζί. Συγκεκριμένα, περίπου το 60% των ατόμων με άγχος, θα αναπτύξει παράλληλα και κατάθλιψη, και το αντίστροφο. Με βάση αυτό, ο διαχωρισμός των δύο καταστάσεων καθίσταται δύσκολος. Πιο κάτω λοιπόν, θα δούμε μερικές από τις βασικότερες διαφορές τους. (Τι είναι η μετεμμηνοπαυσιακή κατάθλιψη;)

Πώς θα διακρίνετε το άγχος από την κατάθλιψη;

1. Έκταση προβλήματος

Το άγχος επηρεάζει πάνω από δύο φορές περισσότερους ανθρώπους, από ότι η κατάθλιψη. Περίπου το 7% των ενηλίκων στις ΗΠΑ ζει με κατάθλιψη, ενώ το 19% ζει με κάποια μορφή άγχους.

Το άγχος είναι υπερδιπλάσιο και στα παιδιά. Από το 2016 μέχρι το 2019, το 4,4% των παιδιών, 3 – 17 ετών, διαγνώστηκε με κατάθλιψη και το 9,4% με άγχος. (Ποια σημάδια φανερώνουν ότι το παιδί σας μπορεί να έχει κατάθλιψη;)

2. Παράγοντες κινδύνου

Πολλοί από τους παράγοντες κινδύνου άγχους και κατάθλιψης είναι κοινοί. Και τα δύο θεωρούνται αποτέλεσμα ενός συνδυασμού γονιδίων και περιβαλλοντικών παραγόντων. (Τα σκυλιά μειώνουν το άγχος στα παιδιά: Τι πρέπει να λάβετε υπόψη;)

Σημειώνεται ότι και οι δύο διαταραχές είναι δύο φορές πιο συχνές στις γυναίκες, από ότι στους άνδρες. Σημαντικός παράγοντας κινδύνου που καθιστά πιο επιρρεπείς της γυναίκες, είναι οι ορμονικές διακυμάνσεις που συμβαίνουν κατά τη διάρκεια της εμμηνόπαυσης, της περιόδου και της εγκυμοσύνης. (9 συμβουλές για να αντιμετωπίσετε το άγχος κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης)

3. Το πότε αναπτύσσονται

Το άγχος και η κατάθλιψη τείνουν να αναπτύσσονται σε διαφορετικές ηλικίες. Το άγχος συνήθως εμφανίζεται είτε λίγο πριν, είτε στην αρχή της εφηβείας. Η κατάθλιψη εμφανίζεται λίγο αργότερα, συνήθως κάποια στιγμή της εφηβείας ή της μέσης ενηλικίωσης.

Στα άτομα που έχουν και άγχος και κατάθλιψη, τα συμπτώματα του άγχους τείνουν να εμφανίζονται πριν από τα συμπτώματα της μείζονος κατάθλιψης. (Κατάθλιψη: 5 βότανα που βοηθούν στη βελτίωση των συμπτωμάτων της)

4. Συμπτώματα

Τα συμπτώματα του άγχους περιλαμβάνουν:

• Ανησυχία
• Ευερεθιστικότητα
• Δυσκολία συγκέντρωσης
• Ανεξέλεγκτα συναισθήματα ανησυχίας

Όσοι πάσχουν από κατάθλιψη βιώνουν συναισθήματα θλίψης και απελπισίας.

Ορισμένα συμπτώματα των δύο καταστάσεων τείνουν να αλληλεπικαλύπτονται, όπως:

• Κόπωση
• Δυσκολία στον ύπνο
• Πόνοι χωρίς σαφή αιτία

Σημειώνεται ότι το αίσθημα του άγχους αποτελεί σύμπτωμα της κατάθλιψης, επομένως είναι πολύ σημαντική η διάγνωση από κάποιον ειδικό. (Κατάθλιψη: Μόνο 30 λεπτά άσκησης μπορούν να μειώσουν τα συμπτώματα!)

5. Θεραπεία

Η γνωσιακή συμπεριφορική θεραπεία (CBT) είναι ευεργετική και για τις δύο διαταραχές, αν και ο θεραπευτής ακολουθεί διαφορετική προσέγγιση ανάλογα με την πάθηση. (Η κατάθλιψη γερνά πιο γρήγορα τον εγκέφαλο)

Στα άτομα με άγχος, η CBT διδάσκει το πώς θα αλλάξουν τα μοτίβα σκέψης, που τους προκαλούν άγχος.

Στα άτομα με κατάθλιψη, η CBT επικεντρώνεται περισσότερο στην αποδόμηση των απαισιόδοξων μοτίβων σκέψης, που επηρεάζουν τη διάθεσή τους.

6. Φάρμακα

Τα φάρμακα που χρησιμοποιούνται για το άγχος και την κατάθλιψη, δεν θεραπεύουν την ασθένεια, αλλά μειώνουν τα συμπτώματα που προκαλεί.

Τα φάρμακα για τη θεραπεία της κατάθλιψης ονομάζονται αντικαταθλιπτικά και διατίθενται σε διάφορους τύπους, όπως εκλεκτικοί αναστολείς επαναπρόσληψης σεροτονίνης (SSRIs), αναστολείς επαναπρόσληψης σεροτονίνης και νορεπινεφρίνης (SNRIs) και τρικυκλικά αντικαταθλιπτικά. (Αντικαταθλιπτικά: Ποιος είναι ο ασφαλέστερος τρόπος διακοπής;)

Τα αντικαταθλιπτικά μπορούν να χρησιμοποιηθούν και για τη θεραπεία του άγχους. Την ίδια ώρα, ωστόσο, υπάρχουν και συγκεκριμένα φάρμακα κατά του άγχους, όπως τα αγχολυτικά και οι β-αναστολείς. (Ποια φάρμακα προκαλούν κόπωση και υπνηλία;)

7. Κίνδυνος αυτοκτονίας

Ένα δυνητικά θανατηφόρο σύμπτωμα του άγχους και της κατάθλιψης είναι οι αυτοκτονικές τάσεις. Ο κίνδυνος αυτοκτονίας είναι διαφορετικός στα άτομα με άγχος, κατάθλιψη ή και τα δύο.

Σε μια μελέτη, διαπιστώθηκε ότι τα άτομα με άγχος είχαν διπλάσιο κίνδυνο αυτοκτονίας, σε σύγκριση με τα άτομα που δεν είχαν άγχος ή κατάθλιψη. Τα άτομα με κατάθλιψη είχαν 26 φορές μεγαλύτερο κίνδυνο αυτοκτονίας, ενώ τα άτομα με άγχος και κατάθλιψη είχαν 54 φορές περισσότερες πιθανότητες να αυτοκτονήσουν, συγκριτικά με τα άτομα που δεν είχαν καμία από τις δύο ασθένειες. (Αυτοκτονικός ιδεασμός: Τι αλλάζει στα δίκτυα του εγκεφάλου;)