Η τριχόπτωση είναι μια κοινή παρενέργεια της χημειοθεραπείας . Δεδομένου ότι η χημειοθεραπεία στοχεύει τα κύτταρα που διαιρούνται γρήγορα σε όλο το σώμα, μπορεί να επηρεάσει παράλληλα και τα υγιή κύτταρα που παράγουν τρίχες, τα οποία επίσης διαιρούνται γρήγορα.

Η χημειοθεραπεία προκαλεί τριχόπτωση λίγες εβδομάδες μετά την έναρξή της, ενώ η αναγέννηση των μαλλιών αρχίζει λίγο μετά το τέλος της. (Πώς να φροντίσετε το δέρμα σας κατά τη διάρκεια της χημειοθεραπείας)

Πώς επηρεάζει τα κύτταρα η χημειοθεραπεία;

Τα καρκινικά κύτταρα τείνουν να διαιρούνται πολύ γρήγορα, παρακάμπτοντας τους μηχανισμούς και τα σήματα του σώματος που ορίζουν ότι τα φυσιολογικά κύτταρα πρέπει να σταματήσουν να διαιρούνται.

Υπάρχουν ωστόσο και ορισμένα φυσιολογικά κύτταρα που διαιρούνται γρήγορα, όπως τα κύτταρα των τριχοθυλακίων, τα κύτταρα της βλεννογόνου μεμβράνης του πεπτικού σωλήνα (στόμα, λαιμός, στομάχι, έντερα) και τα κύτταρα που παράγουν αίμα στο μυελό των οστών. (Η σωματική άσκηση αντισταθμίζει τις παρενέργειες της χημειοθεραπείας στον εγκέφαλο)

Τα φάρμακα της χημειοθεραπείας βλάπτουν το γενετικό υλικό (RNA και DNA) των ταχέως διαιρουμένων κυττάρων που καθοδηγούν την κυτταρική διαίρεση, χωρίς να έχουν τη δυνατότητα να διαχωρίσουν τα υγιή από τα καρκινικά κύτταρα. Ως εκ τούτου, δεν σκοτώνονται μόνο τα καρκινικά κύτταρα, αλλά και τα ταχέως διαιρούμενα υγιή κύτταρα.

Οι θύλακες των τριχών, δυστυχώς, έχουν καλή παροχή αίματος, γεγονός που βοηθά τα φάρμακα της χημειοθεραπείας να φτάσουν γρηγορότερα σε αυτούς, προκαλώντας τριχόπτωση. Περίπου το 65% των ανθρώπων που υποβάλλονται σε χημειοθεραπεία παρουσιάζουν απώλεια μαλλιών.

Η ποσότητα της τριχόπτωσης εξαρτάται από το φάρμακο της χημειοθεραπείας που χρησιμοποιείται, από τον χρόνο που χορηγείται, τη δόση και τον τρόπο χορήγησής του. (Καρκινικά κύτταρα: Πώς προφυλάσσονται από τη χημειοθεραπεία;)

Ποια χημειοθεραπευτικά φάρμακα προκαλούν τριχόπτωση;

Υπάρχουν πολλές κατηγορίες χημειοθεραπευτικών φαρμάκων, με την καθεμία να δρα με διαφορετικό τρόπο, επηρεάζοντας διαφορετικό μέρος του κύκλου ανάπτυξης των κυττάρων. Ο παράγοντας που χρησιμοποιείται κάθε φορά στη χημειοθεραπεία, εξαρτάται από τον τύπο του καρκίνου.

1. Αλκυλιωτικοί παράγοντες

Οι αλκυλιωτικοί παράγοντες καταστρέφουν το κυτταρικό DNA σε όλες τις φάσεις του κύκλου ανάπτυξης των κυττάρων. Χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία πολλών τύπων καρκίνου, τόσο συμπαγών όγκων, όπως ο καρκίνος του πνεύμονα ή του μαστού, όσο και για καρκίνους του αίματος, όπως η λευχαιμία και το πολλαπλό μυέλωμα.

Οι παράγοντες που είναι πιο πιθανό να προκαλέσουν τριχόπτωση είναι το Cytoxan (κυκλοφωσφαμίδη), το Ifex (ιφοσφαμίδη) και το Busulfex (βουσουλφάνη). Τα άλατα μετάλλου πλατίνας, όπως η παραπλατίνη (καρβοπλατίνη) και η πλατινόλη (σισπλατίνη), είναι λιγότερο πιθανό να προκαλέσουν τριχόπτωση. (Χημειοθεραπεία: Τι είναι και πώς λειτουργεί στο σώμα;)

2. Αντιμεταβολίτες

Οι αντιμεταβολίτες υποδύονται τα δομικά στοιχεία του RNA και του DNA, εμποδίζοντας το γενετικό υλικό να δημιουργήσει αντίγραφα του εαυτού του, έτσι το κύτταρο δεν μπορεί να διαιρεθεί. Χρησιμοποιούνται για τον καρκίνο του μαστού, των ωοθηκών και του παχέος εντέρου, καθώς και για τη λευχαιμία.

Αυτή η κατηγορία χημειοφαρμάκων είναι λιγότερο πιθανό να προκαλέσει απώλεια μαλλιών σε σύγκριση με άλλες, αλλά και πάλι υπάρχει ενδεχόμενο αραίωσης μαλλιών. (Χημειοθεραπεία και απώλεια ακοής: Γιατί είναι σημαντική η παρακολούθηση;)

3. Αντικαρκινικά αντιβιοτικά

Τα αντικαρκινικά αντιβιοτικά εμποδίζουν την ικανότητα των κυττάρων να δημιουργούν αντίγραφα του DNA, αναστέλλοντας την ανάπτυξη και τη διαίρεση των κυττάρων και χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία πολλών τύπων καρκίνου.

Δεν προκαλούν όλα τα αντικαρκινικά αντιβιοτικά τριχόπτωση, αλλά αυτά που είναι πιθανότερο να επηρεάσουν τα μαλλιά είναι η αδριαμυκίνη (δοξορουβικίνη) και η ιδαμυκίνη (ιδαρουβικίνη).

4. Αναστολείς τοποϊσομεράσης

Τα φυτικά αλκαλοειδή (αναστολείς τοποϊσομεράσης) στοχεύουν συγκεκριμένα ένζυμα που επιτρέπουν στους κλώνους του DNA να διαχωριστούν και να δημιουργήσουν αντίγραφα του εαυτού τους. Χρησιμοποιούνται για τον καρκίνο του πνεύμονα, των ωοθηκών, του παχέος εντέρου και του παγκρέατος, καθώς και για ορισμένες λευχαιμίες.

Σε αυτήν την ομάδα, παρατηρείται περισσότερη τριχόπτωση με το VePesid (ετοποσίδη) και το Camptosar (ιρινοτεκάνη). (5 oρατές παρενέργειες της θεραπείας του καρκίνου και πώς να τις διαχειριστείτε)

5. Μιτωτικοί αναστολείς

Οι μιτωτικοί αναστολείς είναι φυτικά αλκαλοειδή, τα οποία αναστέλλουν τα ένζυμα που χρειάζονται για την αναπαραγωγή των κυττάρων, όπως οι ταξάνες και τα αλκαλοειδή της βίνκας. Οι μιτωτικοί αναστολείς χρησιμοποιούνται για καρκίνους του μαστού, του πνεύμονα και του αίματος. Αυτοί που είναι πιο πιθανό να προκαλέσουν τριχόπτωση είναι το Taxol (πακλιταξέλη), το Taxotere (ντοσεταξέλη), το Ellence (επιρουβικίνη), το Ixempra (Ixabepilone) και το Vincasar (βινκριστίνη).

Πότε αρχίζει η τριχόπτωση και πότε αρχίζουν να φυτρώνουν ξανά τα μαλλιά;

Η τριχόπτωση δεν συμβαίνει αμέσως μετά την έναρξη της χημειοθεραπείας, αλλά ξεκινά συνήθως 1-2 εβδομάδες μετά την πρώτη χημειοθεραπεία. (Τριχόπτωση: Πού μπορεί να οφείλεται και πώς αντιμετωπίζεται;)

Χρονοδιάγραμμα τριχόπτωσης:

• 1 – 3 εβδομάδες μετά την πρώτη θεραπεία: Αρχίζει η τριχόπτωση.
• 1 – 2 μήνες μετά την πρώτη θεραπεία: Η τριχόπτωση γίνεται πιο σοβαρή.
• 3 – 6 μήνες μετά το τέλος της θεραπείας: Τα μαλλιά ξαναφυτρώνουν.

Ποια συμπτώματα συνοδεύουν την τριχόπτωση;

Τα συμπτώματα που συνοδεύουν την τριχόπτωση είναι τα ακόλουθα:

• Κνησμός ή ξηρότητα στο τριχωτό της κεφαλής
• Ευαισθησία του τριχωτού της κεφαλής
• Αυξημένη ευαισθησία του δέρματος στον ήλιο
• Κόκκινο ή σκουρόχρωμο δέρμα ή άλλες αλλαγές της χρωστικής