HIV: Γιατί οι ομοφυλόφιλοι άνδρες διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο;

Τα δεδομένα δείχνουν ότι τα ποσοστά HIV στους ομοφυλόφιλους άνδρες είναι αυξημένα για πολλούς αλληλένδετους λόγους. Υπάρχουν σύμφωνα με τους επιστήμονες, βιολογικοί παράγοντες που κάνουν πιο επιρρεπείς τους γκέι στον HIV και οικονομικοί, κοινωνικοί και πολιτιστικοί παράγοντες, όπως ο στιγματισμός, ο ρατσισμός, η φτώχεια και η ομοφοβία, που αυξάνουν περαιτέρω τον κίνδυνο.

Οι περισσότεροι άνδρες ωστόσο, που κάνουν σεξ με άνδρες, δεν ταυτίζονται ούτε με τον όρο γκέι, ούτε με τον όρο αμφιφυλόφιλοι. Ως εκ τούτου, οι ειδικοί της δημόσιας υγείας, που διαμορφώνουν τις στρατηγικές θεραπείας, πρόληψης και ελέγχου για τον HIV, χρησιμοποιούν τον όρο «άνδρες που κάνουν σεξ με άνδρες (MSM)». (AIDS: Πώς να αντιμετωπίσετε τη θετική διάγνωση του ιού HIV;)

Τι εννοούμε με τον όρο «άνδρες που κάνουν σεξ με άνδρες»;

Ο όρος άνδρες που κάνουν σεξ με άνδρες (MSM), περιγράφει τους άνδρες που κάνουν σεξ με άλλους άνδρες, ανεξάρτητα με το πώς οι ίδιοι αυτοπροσδιορίζονται. Πρόκειται για έναν όρο που δημιουργήθηκε το 1990, για την παρακολούθηση του τρόπου μετάδοσης του HIV μέσω του σεξ μεταξύ ανδρών. (HIV: Το πολυαναμενόμενο εμβόλιο δεν είναι αποτελεσματικό στην πρόληψη της νόσου)

Πριν την δημιουργία και υιοθέτηση του συγκεκριμένου όρου, όταν η εξάπλωση του HIV παρακολουθείτο με βάση τον σεξουαλικό προσανατολισμό, πολλές λοιμώξεις παρέμεναν στην αφάνεια. Με την υιοθέτηση του συγκεκριμένου όρου, τα στοιχεία έγιναν πιο ξεκάθαρα και συγκεκριμένα για δύο λόγους: (α) γιατί πολλοί άνδρες που αυτοπροσδιορίζονται ως γκέι ή ομοφυλόφιλοι δεν είναι απαραίτητα και σεξουαλικά ενεργοί και (β) γιατί αυτοί που αυτοπροσδιορίζονται ως στρέιτ, υπάρχει μεγάλο ενδεχόμενο να κάνουν σεξ και με άνδρες.

Ο όρος, λοιπόν, «άνδρες που κάνουν σεξ με άνδρες», προσδιορίζει τη συμπεριφορά, την πράξη του σεξ μεταξύ ανδρών και όχι τον σεξουαλικό αυτοπροσδιορισμό, παρέχοντας μια πιο σαφή εικόνα για τα ποσοστά μόλυνσης HIV ανάμεσα στους άνδρες. (Μπορεί να ελεγχθεί ο ιός HIV αν ο ασθενής σταματήσει τη θεραπεία;)

Ποιο το ποσοστό του HIV μεταξύ των ανδρών που κάνουν σεξ με άνδρες;

Στις Ηνωμένες Πολιτείες, το ποσοστό των ανδρών που κάνουν σεξ με άνδρες ανέρχεται μόλις στο 2% με 6,8%, αλλά αντιπροσωπεύει το 55% όλων των περιπτώσεων HIV. Όπως αναφέρουν μάλιστα τα Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (CDC), σε περίπτωση που η τάση αυτή συνεχιστεί, τότε ένας στους έξι άνδρες που κάνουν σεξ με άνδρες θα μολυνθεί με HIV, κάποια στιγμή κατά τη διάρκεια της ζωής του. (Τα 8 πράγματα που πρέπει να γνωρίζουν όλοι για τον HIV)

Ποιοι παράγοντες κάνουν πιο επιρρεπείς τους άνδρες που κάνουν σεξ με άνδρες στον HIV;

1. Βιολογικοί παράγοντες

Οι άνδρες που κάνουν σεξ με άνδρες, διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο HIV εξαιτίας του πρωκτικού σεξ. Σύμφωνα με τους επιστήμονες, ένα άτομο που κάνει πρωκτικό σεξ είναι πιο πιθανόν να μολυνθεί με HIV, συγκριτικά με ένα άτομο που κάνει κολπικό σεξ. Ο κίνδυνος, συγκεκριμένα, είναι 18 περίπου φορές μεγαλύτερος.

Για τον λόγο που συμβαίνει αυτό, υπάρχουν αρκετές εξηγήσεις, ορισμένες από τις οποίες είναι οι ακόλουθες:

• Η επένδυση του κόλπου έχει αρκετά στρώματα επιθηλακίων κυττάρων, τα οποία πραστατεύσουν από τη μόλυνση, σε αντίθεση με τον πρωκτό που έχει στην επένδυσή του ένα μόνο στρώμα επιθηλακίων κυττάρων.
• Οι ιστοί του πρωκτού είναι πιο εύθραυστοι και σε περίπτωση ρήξης ο ιός μπορεί να εισέλθει ευκολότερα στο σώμα.
• Οι ιστοί του πρωκτού έχουν έναν μεγάλο αριθμό ανοσοκυττάρων CD4, τα οποία χρησιμοποιεί κατά προτίμηση ο HIV για να μολύνει τον άνθρωπο.

2. Σεξουαλικές συμπεριφορές

Οι σεξουαλικές συμπεριφορές των ανδρών που κάνουν σεξ με άνδρες, αυξάνουν τον κίνδυνο  HIV και κυρίως η ύπαρξη πολλών σεξουαλικών συντρόφων. Αυτό ωστόσο, δεν αφορά αποκλειστικά τους άνδρες που κάνουν σεξ με άνδρες, αλλά και τα ετερόφυλα άτομα που κάνουν σεξ με πολλούς διαφορετικούς ανθρώπους. (Θεραπεία του HIV: Μια γυναίκα αναρρώνει πλήρως)

3. Σεξ χωρίς προφυλακτικό

Το πρωκτικό σεξ χωρίς προφυλακτικό αυξάνει περισσότερο τον κίνδυνο μόλυνσης από HIV. Παρόλο που ο κίνδυνος είναι μεγαλύτερος για τον δεκτικό σύντροφο, εν τούτοις και ο άλλος σύντροφος διατρέχει αυξημένο κίνδυνο, εξαιτίας του ότι τα υγρά του ορθού έχουν αυξημένη συγκέντρωση HIV και συγκεκριμένα 25 φορές μεγαλύτερη από το αίμα και το σπέρμα.

4. Κοινονικοοικονομικοί παράγοντες

Κοινωνικοοικονομικοί παράγοντες που χαρακτηρίζουν ορισμένες ομάδες πληθυσμού, όπως οι μαύροι και οι Λατίνοι, αυξάνουν τον κίνδυνο HIV. Η φτώχεια και τα αυξημένα ποσοστά ανεργίας, αυξάνουν τον κίνδυνο στους έγχρωμους πληθυσμούς, διότι περιορίζουν την πρόσβασή τους στην υγειονομική περίθαλψη. Σύμφωνα με τα Κέντρα Ελέγχου και πρόληψης Νοσημάτων, παρόλο που το ποσοστό των μολύνσεων παρουσιάζει μείωση γενικά για τους άνδρες που κάνουν σεξ με άνδρες, τα τελευταία χρόνια το ποσοστό για τους Λατίνους παρουσιάζει αύξηση κατά 13%.

Την ίδια ώρα, ο ρατσισμός και ο στιγματισμός παίζουν επίσης καθοριστικό ρόλο στη μετάδοση του HIV. Τα άτομα με HIV, γίνονται συχνότερα στόχος ρατσιστικών συμπεριφορών, όχι μόνο για την ασθένειά τους, αλλά και για τον σεξουαλικό τους προσανατολισμό και τη φυλή τους. Λανθασμένα, πολλοί άνθρωποι θεωρούν ότι το αυξημένο ποσοστό HIV δείχνει ότι οι ομοφυλόφιλοι είναι «άρρωστοι» και «ανήθικοι», γεγονός που ωθεί τους άνδρες που κάνουν σεξ με άνδρες να αποκρύπτουν την αλήθεια τους, να μην κάνουν εξετάσεις και να μην δέχονται, κατά συνέπεια, θεραπεία για τον HIV, πράγμα που αυξάνει τον κίνδυνο μετάδοσης. (Υπάρχει κίνδυνος μόλυνσης HIV μέσω του στοματικού σεξ;)

Ποια συμπτώματα προκαλεί ο HIV;

Τα συμπτώματα που προκαλεί ο HIV εξαρτώνται από το στάδιο της λοίμωξης.

1. Οξεία λοίμωξη HIV

Στην οξεία φάση της λοίμωξης HIV, οι ασθενείς παρουσιάζουν συμπτώματα που μοιάζουν με γρίπη, τα οποία διαρκούν 2-4 εβδομάδες. Ορισμένα από αυτά τα συμπτώματα είναι τα ακόλουθα:

• Πυρετός
• Πονοκέφαλος
• Πρησμένοι λεμφαδένες στον αυχένα
• Μυαλγία
• Απώλεια βάρους
• Βήχας
• Εξανθήματα
• Πονόλαιμος
• Διάρροια
• Νυχτερινές εφιδρώσεις

Τα πιο πάνω συμπτώματα είναι ήπια που περνούν πολλές φορές απαρατήρητα. Όμως, η ιική ποσότητα στο αίμα του ασθενή, τη δεδομένη στιγμή, είναι αυξημένη, οπότε η λοίμωξη είναι πιο μεταδοτική συγκριτικά με τις άλλες φάσεις της λοίμωξης. (Άτομα με HIV: Διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο αιφνίδιου καρδιακού θανάτου;)

2. Χρόνια λοίμωξη HIV

Στο στάδιο της χρόνιας λοίμωξης, ο HIV υπάρχει μεν στο σώμα, αλλά οι περισσότεροι ασθενείς δεν παρουσιάζουν συμπτώματα. Το συγκεκριμένο στάδιο, αν ο ασθενής λαμβάνει αντιρετροϊκή θεραπεία (ART), διαρκεί συνήθως αρκετά χρόνια. Όσο όμως ο ιός πολλαπλασιάζεται και να καταστρέφει τα κύτταρα του ανοσοποιητικού, κάνουν την εμφάνισή τους συμπτώματα όπως:

• Πρησμένοι λεμφαδένες
• Κόπωση
• Πυρετός
• Απώλεια βάρους
• Διάρροια
• Έρπης ζωστήρας
• Πνευμονία

3. AIDS

Τα άτομα με HIV που δεν υποβάλλονται σε θεραπεία, επιτρέπουν στον ιό να εξελιχθεί σε AIDS σε διάστημα περίπου 8 με 10 χρόνων. Η εμφάνιση του AIDS, σημαίνει ότι το ανοσοποιητικό σύστημα έχει υποστεί σημαντική βλάβη, οπότε οι λοιμώξεις από καταστάσεις που υπό κανονικές συνθήκες δεν θα προκαλούσαν ασθένεια, γίνονται συχνότερες (ευκαιριακές λοιμώξεις). Τα συμπτώματα των ευκαιριακών λοιμώξεων είναι τα ακόλουθα:

• Εφίδρωση
• Πρησμένοι λεμφαδένες
• Ρίγος
• Πυρετός
• Εξανθήματα
• Χρόνια διάρροια
• Λευκές κηλίδες στο στόμα και τη γλώσσα
• Απώλεια βάρους
• Παρατεταμένη κόπωση

Πώς μειώνεται ο κίνδυνος HIV σε άνδρες που κάνουν σεξ με άνδρες;

1. Προφυλακτικά

Η χρήση προφυλακτικού σε κάθε σεξουαλική επαφή είναι ένα σημαντικό όπλο για τη μείωση του κινδύνου μετάδοσης του HIV. Τα προφυλακτικά μειώνουν τον κίνδυνο άλλων σεξουαλικώς μεταδιδόμενων λοιμώξεων (ΣΜΝ), οι οποίες αυξάνουν τον κίνδυνο HIV, είτε γιατί δημιουργούν πληγές στο σώμα, είτε γιατί αυξάνουν τα Τ-κύτταρα CD4 στο σημείο της λοίμωξης, τα οποία χρησιμοποιεί ο HIV για να μολύνει τον άνθρωπο. (Τι πρέπει να τρώνε τα άτομα με HIV;)

2. Προφύλαξη μετά την έκθεση στον ιό HIV (PrEP)

Φάρμακα προφύλαξης μετά την έκθεση στον ιό HIV (PrEP), διατίθενται σε μορφή χαπιού μιας ημερήσιας δόσης με την επωνυμία Truvada (τενοφοβίρη DF και emtricitabine) ή με την ονομασία Descovy (τενοφοβίρη AF και emtricitabine), τα οποία μειώνουν τον κίνδυνο μόλυνσης κατά 99%. Το ίδιο φάρμακο διατίθεται και σε ενέσιμη μορφή PrEP,  με την επωνυμία Apretude (καβοτεγκραβίρη), που χορηγείται σε μια δόση κάθε δύο μήνες. (Η FDA εγκρίνει το πρώτο ενέσιμο φάρμακο για πρόληψη του HIV)