Εάν έχετε νιώσει ποτέ ότι δεν μπορείτε να αναπνεύσετε αρκετό αέρα, βιώνετε μία πάθηση ιατρικά γνωστή ως δύσπνοια. Η δύσπνοια, ή λαχάνιασμα (shortness of breath), μπορεί να είναι σύμπτωμα πληθώρας ιατρικών προβλημάτων που συχνά σχετίζονται με την καρδιά ή τους πνεύμονες. Ωστόσο, μπορείτε να βιώσετε προσωρινή δύσπνοια ύστερα από μία έντονη προπόνηση.
Το κύριο σύμπτωμα της δύσπνοιας είναι η δυσκολία στην αναπνοή. Μπορεί να διαρκεί για ένα με δύο λεπτά μετά από μία εξαντλητική σωματική δραστηριότητα ή δύναται να αποτελεί χρόνιο πρόβλημα. Μπορεί να έχετε την αίσθηση ότι απλά δεν μπορείτε να αναπνεύσετε τον αέρα που χρειάζεστε. Σε σοβαρές περιπτώσεις, μπορεί να νιώθετε ασφυξία. Επεισόδια δύσπνοιας μπορεί να προκαλέσουν σφίξιμο στο στήθος.
Η δύσπνοια που εκδηλώνεται μετά από έντονη σωματική δραστηριότητα είναι αναμενόμενη. Ωστόσο, θα πρέπει να αναζητήσετε άμεσα ιατρική φροντίδα αν παρατηρήσετε οποιοδήποτε από τα ακόλουθα:
Αν έχετε ασχοληθεί με το τρέξιμο ή την κολύμβηση, γνωρίζετε ότι χρειάζονται μερικά λεπτά ώστε να επανακτήσετε την αναπνοή σας. Μπορεί να έχετε δυσκολία στην αναπνοή επαρκούς οξυγόνου ώστε να ανταποκριθείτε στις αυξημένες σωματικές ανάγκες. Αν όμως είστε υγιής, η αναπνοή σας σύντομα θα επιστρέψει στο φυσιολογικό μέσα σε λίγα λεπτά.
Η άσκηση συνήθως πυροδοτεί βραχυπρόθεσμη δύσπνοια. Αν βρίσκεστε σε μεγάλο υψόμετρο και δεν έχετε συνηθίσει σε μικρότερη συγκέντρωση οξυγόνου, μπορεί επίσης να βιώσετε προσωρινή δύσπνοια. Σε εξαιρετικά μεγάλα υψόμετρα, όπως στις κορυφές βουνών, η μειωμένη συγκέντρωση οξυγόνου μπορεί να αποτελεί πραγματικό κίνδυνο για την υγεία. Για αυτό, θα πρέπει να συμβουλευτείτε έναν ειδικό αναρρίχησης και το γιατρό σας προτού ξεκινήσετε μία τέτοια δραστηριότητα.
Η δύσπνοια που προκαλείται από ιατρικές παθήσεις καλύπτει μία μεγάλη πληθώρα προβλημάτων της υγείας. Παρόλο που όλες οι περιπτώσεις θα πρέπει να αξιολογηθούν από ένα γιατρό, παθήσεις που επιφέρουν ξαφνική άπνοια θα πρέπει να αντιμετωπίζονται ως επείγοντα ιατρικά περιστατικά και περιλαμβάνουν:
Μπορεί επίσης να βιώσετε ξαφνική δύσπνοια αν ένα κομμάτι τροφής ή κάποιο αντικείμενο αποφράξει τους αεραγωγούς σας. Οποιοσδήποτε τραυματισμός προκαλεί βλάβη στους πνεύμονες ή ταχεία απώλεια αίματος μπορεί επίσης να καταστήσει δύσκολη την αναπνοή.
Όταν η δύσπνοια δεν αποτελεί επείγον ιατρικό περιστατικό, αλλά αντίθετα συνιστά πρόβλημα που διαρκεί τουλάχιστον 4 εβδομάδες, θεωρείται χρόνια. Παραδείγματα αιτιών χρόνιας δύσπνοιας είναι τα εξής:
Το άσθμα μπορεί να είναι είτε ένα χρόνιο πρόβλημα είτε μία βραχυπρόθεσμη επείγουσα κατάσταση ανάλογα με τη φύση της πάθησης και τη διαθεσιμότητα ενός αναπνευστήρα ή εισπνεόμενου φαρμάκου σε περίπτωση ξαφνικού επεισοδίου. Εάν έχετε άσθμα, μιλήστε με τον γιατρό σας για το πώς να ανταποκρίνεστε στα συμπτώματά σας και τι μπορείτε να κάνετε για να αποτρέψετε τυχόν αναπνευστικά προβλήματα.
Η αντιμετώπιση της δύσπνοιας συνήθως απαιτεί την αντιμετώπιση της υποκείμενης αιτίας.
Εάν η παχυσαρκία και η κακή σωματική κατάσταση είναι οι αιτίες της δύσπνοιας, προσπαθήστε να ακολουθήσετε μία ισορροπημένη διατροφή και να ασκείστε τακτικά. Αν έχει περάσει πολύς καιρός από την τελευταία φορά που ασκηθήκατε ή πάσχετε από κάποια ιατρική πάθηση που επηρεάζει τα επίπεδα σωματικής δραστηριότητας, συμβουλευτείτε το γιατρό σας για το πώς μπορείτε να ξεκινήσετε μία ασφαλή ρουτίνα άθλησης.
Η χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια και άλλα πνευμονολογικά προβλήματα απαιτούν τη φροντίδα ενός πνευμονολόγου. Μπορεί να χρειαστείτε συμπληρωματικό οξυγόνο σε μία φορητή συσκευή, ώστε να μην νιώθετε ότι «σας τελειώνει ο αέρας». Η πνευμονική αποκατάσταση μπορεί επίσης να σας βοηθήσει. Είναι ένα πρόγραμμα ασκήσεων υπό επίβλεψη και εκπαίδευσης αναφορικά με τεχνικές αναπνοής, ώστε να ξεπεράσετε κάποια πάθηση των πνευμόνων.
Καρδιολογικές αιτίες της δύσπνοιας αντιμετωπίζονται από έναν καρδιολόγο. Εάν έχετε καρδιακή ανεπάρκεια, αυτό σημαίνει ότι η καρδιά σας είναι αρκετά εξασθενημένη και αδυνατεί να εξωθήσει αποτελεσματικά οξυγονωμένο αίμα σε όλο το σώμα. Η δύσπνοια είναι ένα από τα πολλά συμπτώματα της καρδιακής ανεπάρκειας. Η καρδιακή αποκατάσταση μπορεί να σας βοηθήσει να διαχειριστείτε την καρδιακή ανεπάρκεια και άλλες καρδιολογικές παθήσεις. Σε σοβαρές περιπτώσεις καρδιακής ανεπάρκειας, μία τεχνητή αντλία μπορεί να χρειαστεί για να αναλάβει την εξώθηση του αίματος όταν η καρδιά έχει εξασθενίσει αρκετά.
Η πρόληψη της δύσπνοιας σημαίνει αποφυγή ή διαχείριση των πιθανών αιτιών της. Ο πιο προφανής παράγοντας κινδύνου της δύσπνοιας είναι το κάπνισμα. Εάν καπνίζετε, αναζητήστε βοήθεια από το γιατρό σας ή από ειδικά προγράμματα για να το τερματίσετε. Υπάρχει μία πληθώρα αποτελεσματικών διαθέσιμων προϊόντων και θεραπειών. Ποτέ δεν είναι αργά. Η υγεία των πνευμόνων και της καρδιάς σας θα αρχίσει να βελτιώνεται μέσα σε λίγες ώρες από το τελευταίο τσιγάρο σας.
Η ρύπανση και τα χημικά του αέρα μπορεί επίσης να οδηγήσουν σε αναπνευστικά προβλήματα. Επομένως, αν εργάζεστε σε ένα περιβάλλον με πτωχή ποιότητα αέρα, θα πρέπει να χρησιμοποιείτε μάσκα, ώστε να φιλτράρονται τα ερεθιστικά των πνευμόνων, και το περιβάλλον εργασίας σας θα πρέπει να αερίζεται καλά.
Η διατήρηση ενός υγιούς βάρους μπορεί να βοηθήσει στην αποφυγή πληθώρας προβλημάτων της υγείας. Αν χρειάζεστε βοήθεια για να χάσετε βάρος, συμβουλευτείτε ένα διαιτολόγο/διατροφολόγο.
Επειδή η ανεξήγητη δύσπνοια μπορεί να αποτελεί ένδειξη σοβαρής ιατρικής πάθησης, θα πρέπει οπωσδήποτε να το συζητήσετε με τον γιατρό σας. Αν ξαφνικά εμφανίζετε και άλλα συμπτώματα, όπως ζάλη ή πόνο στο στήθος, αναζητήστε επείγουσα ιατρική φροντίδα.
Εάν η δύσπνοια επιδεινώνεται όταν ξαπλώνετε, αυτό αποτελεί ένδειξη καρδιακής ανεπάρκειας. Θα πρέπει να επισκεφτείτε άμεσα το γιατρό σας για να λάβετε ακριβή διάγνωση.
Εάν η δύσπνοια συνοδεύεται από βήχα, μπορεί να αποτελεί ένδειξη χρόνιας αποφρακτικής πνευμονοπάθειας ή πνευμονίας. Το ρίγος, ο πυρετός και ο βήχας που παράγει φλέγμα επίσης είναι συμπτώματα πνευμονίας. Μη διστάσετε να επισκεφτείτε το γιατρό σας. Η πνευμονία (λοίμωξη των πνευμόνων) μπορεί να είναι πολύ σοβαρή, ιδιαίτερα στους ηλικιωμένους, και να οδηγήσει σε νοσηλεία, ακόμη και θάνατο, αν δεν αντιμετωπιστεί κατάλληλα.
Επειδή η δύσπνοια αποτελεί σύμπτωμα και όχι πάθηση, η έκβαση εξαρτάται από το πόσο καλά διαχειρίζεστε ή αποφεύγετε τις αιτίες της. Παθήσεις, όπως η χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια και η καρδιακή ανεπάρκεια, είναι χρόνιες, κάτι το οποίο σημαίνει ότι θα ζείτε με αυτές για το υπόλοιπο της ζωής σας. Ωστόσο, οι επιστημονικές εξελίξεις στη θεραπεία βοηθούν τους ανθρώπους να ζουν περισσότερο και να έχουν μία καλύτερη ποιότητα ζωής, ακόμη και με αυτές τις χρόνιες παθήσεις. Το κλειδί είναι να ακολουθείτε πιστά τις συμβουλές του γιατρού σας όσον αφορά στη θεραπεία, τα τακτικά τσεκ-απ και τις αλλαγές του τρόπου ζωής, έτσι ώστε να αναπνέετε καλύτερα για περισσότερο χρονικό διάστημα.
Mayo Clinic Staff. (2016). Shortness of breath: Causes.
mayoclinic.org/symptoms/shortness-of-breath/basics/causes/sym-20050890
Shortness of breath (dyspnea). (n.d.).
lungcanceralliance.org/what-if-i-am-diagnosed/side-effect-management/shortness-of-breath-dyspnea.html
Shortness of breath (dyspnea). (2015).
mskcc.org/cancer-care/patient-education/shortness-breath-dyspnea
Τι είναι η μυκοπλασματική πνευμονία; Η μυκοπλασματική πνευμονία (ΜΡ) είναι μία μεταδοτική αναπνευστική λοίμωξη που μεταδίδεται εύκολα μέσω επαφής με αναπνευστικά υγρά. Μπορεί να προκαλέσει ακόμη και επιδημία. Η μυκοπλασματική …
Τι διαφορά έχει η γρίπη από το κρυολόγημα; Η γρίπη, όπως και το κρυολόγημα, αποτελούν παθήσεις του αναπνευστικού συστήματος, οι οποίες οφείλονται σε ιική λοίμωξη, ενώ διακρίνονται μεταξύ τους καθώς …