Τι είναι τα έλκη στα πόδια;

Τα έλκη είναι πληγές που δεν επουλώνονται στα πόδια. Δίχως θεραπεία, αυτοί οι τύποι ελκών μπορεί να επανεμφανίζονται.

Η πάθηση προκαλείται περισσότερο συχνά από κακή κυκλοφορία του αίματος, παρόλο που μπορεί να συνεισφέρουν και άλλοι παράγοντες.

Αυτές οι πληγές είναι επίσης περισσότερο κοινές τις γυναίκες, αλλά μπορεί να επηρεάσουν άνδρες και γυναίκες οποιασδήποτε ηλικίας. Αν αντιμετωπιστούν έγκαιρα, τα έλκη στα πόδια μπορούν να βελτιωθούν χωρίς να προκαλέσουν περαιτέρω επιπλοκές.

Ποιες είναι οι αιτίες των ελκών στα πόδια;

Οι πιθανότητες εμφάνισης ελκών στα πόδια αυξάνονται με την ηλικία και η πάθηση είναι συχνά κληρονομική. Με άλλα λόγια, αν οι γονείς σας είχαν έλκη στα πόδια, είναι πιο πιθανό να εμφανίσετε και εσείς.

Ορισμένες άλλες αιτίες ελκών στα πόδια είναι:

• Κακή κυκλοφορία κλίματος
• Διαβήτης
• Υπέρταση
• Καρδιοπάθεια
• Υψηλή χοληστερόλη
• Νεφρική νόσος
• Αυξημένη πίεση στους πνεύμονες
• Κάπνισμα
• Λοιμώξεις

Οι κιρσοί, οι οποίοι είναι διογκωμένες και ορατές φλέβες, συχνά σχετίζονται με τα έλκη στα πόδια. Και συχνά τα έλκη στα πόδια αποτελούν επιπλοκή των κιρσών που δεν αντιμετωπίζονται. Όμως, οι δύο παθήσεις πολλές φορές δεν εντοπίζονται μαζί.

Ποια είναι τα συμπτώματα των ελκών στα πόδια;

Τα συμπτώματα των ελκών στα πόδια ποικίλλουν ανάλογα με την αιτία.

Τα έλκη είναι συχνά επώδυνα. Όμως, μερικές φορές μπορεί να υπάρχουν έλκη χωρίς πόνο. Αυτό οφείλεται σε νευρική βλάβη από διαβήτη για τον οποίο δεν λαμβάνεται θεραπεία. Η έλλειψη πόνου είναι ένας από τους λόγους για τους οποίους πολλά άτομα κάνουν λανθασμένη αυτοδιάγνωση και δεν αναζητούν ιατρική φροντίδα.

Είναι σημαντικό να πραγματοποιήσετε ένα ραντεβού με τον γιατρό σας αν βιώνετε οπουδήποτε από τα παρακάτω συμπτώματα:

• Ανοιχτές πληγές
• Πύον την πάσχουσα περιοχή
• Πόνος στην πάσχουσα περιοχή
• Αυξανόμενο μέγεθος της πληγής
• Οίδημα στα πόδια
• Διογκωμένες φλέβες
• Γενικευμένος πόνος ή αίσθηση βάρους στα πόδια

Πώς διαγιγνώσκονται τα έλκη στα πόδια;

Ο γιατρός θα πραγματοποιήσει μία κλινική εξέταση σε συνδυασμό με άλλες διαγνωστικές εξετάσεις για να εντοπίσει την αιτία των ελκών στα πόδια.

Μερικές φορές, ο γιατρός είναι σε θέση να διακρίνει μεταξύ ενός έλκους στα πόδια και μιας συνηθισμένης πληγής απλά με οπτική παρατήρηση. Μπορεί να χρειαστεί να υποβληθείτε σε μία ή περισσότερες από τις ακόλουθες διαγνωστικές εξετάσεις για να καθοριστεί το βέλτιστο θεραπευτικό πλάνο:

• Αξονική τομογραφία
• Μαγνητική τομογραφία
• Μη επεμβατικές αγγειακές τεχνικές, όπως το υπερηχογράφημα
• Ακτινογραφία ακτίνων-Χ

Πώς αντιμετωπίζονται τα έλκη στα πόδια;

Η θεραπεία του έλκους είναι κρίσιμη για την ανακούφιση του πόνου, την πρόληψη της μόλυνσης και τον τερματισμό ανάπτυξης της πληγής.

Εάν υπάρχει εκροή πύου από το έλκος, είναι πιθανό ότι έχει μολυνθεί. Οι λοιμώξεις αντιμετωπίζονται με αντιβιοτικά για την πρόληψη περαιτέρω επιπλοκών.

Οι επίδεσμοι συμπίεσης χρησιμοποιούνται για τη μείωση του οιδήματος, το κλείσιμο της πληγής και την πρόληψη της μόλυνσης. Ο γιατρός επίσης θα σας συνταγογραφήσει μία αλοιφή για να την εφαρμόζετε στο έλκος.

Σε σοβαρές περιπτώσεις, ο γιατρός μπορεί να σας προτείνει ορθωτικά πέλματα ή νάρθηκες για να σας βοηθήσει να περπατάτε καλύτερα, αποτρέποντας μελλοντικά έλκη. Η πεντοξυφυλλίνη μπορεί να συνταγογραφηθεί για τη βελτίωση της κυκλοφορίας στα πόδια.

Ο γιατρός μπορεί να σας συστήσει να λαμβάνετε ασπιρίνη για την πρόληψη των θρόμβων στα πόδια, αλλά είναι σημαντικό να μην ξεκινάτε πότε οποιοδήποτε νέο φάρμακο χωρίς πρώτα να συμβουλευτείτε το γιατρό σας.

Κατ’ οίκον θεραπείες για τα έλκη στα πόδια

Σε συνδυασμό με την ιατρική θεραπεία, ο γιατρός μπορεί να σας προτείνει και κάποιες σπιτικές θεραπείες για την ανακούφιση της δυσφορίας και την προώθηση της επούλωσης.

Αρχικά είναι σημαντικό να διατηρείτε όλες τις πληγές καθαρές για να αποτρέψετε τη μόλυνση. Πλένετε την πληγή με ήπιο σαπούνι και νερό καθημερινά. Επιπλέον, αλλάξτε τους επιδέσμους και τις γάζες τουλάχιστον μία φορά την ημέρα για να διατηρείτε την περιοχή στεγνή ώστε να μπορεί να επουλωθεί.

Ο γιατρός θα σας δώσει συγκεκριμένες οδηγίες που πρέπει να ακολουθείτε.

Άλλες κατ’ οίκον θεραπείες που βοηθούν στην επούλωση είναι οι εξής:

• Χρήση κατάλληλων υποδημάτων για το περπάτημα
• Τακτική, ήπια έως μέτρια άσκηση
• Ανύψωση των ποδιών κατά την ξεκούραση

Δεν θα πρέπει ποτέ να χρησιμοποιείτε σπιτικές ή εναλλακτικές μεθόδους αντί για τις παραδοσιακές ιατρικές θεραπείες χωρίς πρώτα να ενημερώσετε το γιατρό σας. Αυτές οι θεραπείες μπορεί να είναι ωφέλιμες, αλλά επίσης μπορεί να επιδεινώσουν μία υπάρχουσα πάθηση, ανάλογα με το στάδιο του έλκους.

Πώς μπορούν να προληφθούν τα έλκη στα πόδια;

Εφόσον η κακή κυκλοφορία είναι η πιο κοινή αιτία ελκών στα πόδια, ο έλεγχος παθήσεων που μπορούν να προκαλέσουν κακή κυκλοφορία θα βοηθήσει ιδιαίτερα. Τέτοιες παθήσεις είναι η υπέρταση, ο διαβήτης και το φαινόμενο Raynaud.

Η κατανάλωση μιας ισορροπημένης διατροφής και η τακτική άσκηση μπορούν να μειώσουν το βάρος σας, μειώνοντας έτσι τον κίνδυνο ελκών στα πόδια. Η μείωση της πρόσληψης άλατος είναι επίσης σημαντική. Προτιμήστε φρέσκα τρόφιμα και όχι συσκευασμένα και διαβάστε πάντα τις ετικέτες των τροφίμων για τον έλεγχο του περιεχομένου άλατος.

Επίσης το κάπνισμα αυξάνει τον κίνδυνο ελκών. Αν καπνίζετε, αναζητήστε βοήθεια για να το τερματίσετε.

Ποια είναι η έκβαση για τα έλκη στα πόδια;

Στις περισσότερες περιπτώσεις, η θεραπεία είναι αποτελεσματική στην ανακούφιση των συμπτωμάτων των ελκών στα πόδια. Αν δεν αντιμετωπιστεί έγκαιρα, είναι πιθανό ένα έλκος να υποστεί μόλυνση.

Σε σοβαρές περιπτώσεις, η μόλυνση μπορεί να εξαπλωθεί στο οστό. Για αυτό είναι πολύ σημαντικό να επισκεφθείτε το γιατρό σας αμέσως μόλις παρατηρήσετε συμπτώματα.

Βιβλιογραφία

Agale SV. (2013). Chronic leg ulcers: Epidemiology, aetiopathogenesis, and management. DOI:
10.1155/2013/413604

Dogra S, et al. (2014). Summary of recommendations for leg ulcers.
ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4144253/

Leg and foot ulcers. (2019).
my.clevelandclinic.org/heart/disorders/vascular/legfootulcer.aspx

Mayo Clinic Staff. (2019). Varicose veins.
mayoclinic.org/diseases-conditions/varicose-veins/basics/definition/con-20043474