Τεχνητά γλυκαντικά: Πώς βλάπτουν την υγεία του εντέρου;

Τα τεχνητά γλυκαντικά είναι σύνθετα υποκατάστατα ζάχαρης, που χρησιμοποιούνται σε πολλά τρόφιμα και ποτά για την παροχή γλυκιάς γεύσης χωρίς επιπλέον θερμίδες. Για το λόγο αυτό έχουν αποκτήσει ιδιαίτερο ενδιαφέρον και χρησιμοποιούνται συχνά από άτομα που έχουν ως στόχο την απώλεια βάρους.

Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια υπάρχουν αμφιβολίες σχετικά με το πόσο υγιεινά και ασφαλή είναι τα τεχνητά γλυκαντικά, καθώς μελέτες έχουν δείξει πως αυτά πιθανότατα επηρεάζουν αρνητικά την υγεία μέσω της τροποποίησης του μικροβιώματος του εντέρου.

Ποιος είναι ο ρόλος του εντερικού μικροβιώματος στην υγεία;

Ο όρος «μικροβίωμα του εντέρου» χρησιμοποιείται για να περιγράψει το σύνολο των μικροοργανισμών που βρίσκονται στο γαστρεντερικό σωλήνα του ανθρώπου. Το μικροβίωμα παίζει σημαντικό ρόλο σε διάφορες διεργασίες του σώματος, όπως η προστασία του εντέρου από μολύνσεις, η παραγωγή σημαντικών θρεπτικών συστατικών και η ρύθμιση του ανοσοποιητικού συστήματος.

Η διατάραξη της ισορροπίας των βακτηριακών πληθυσμών του εντέρου και η μείωση του αριθμού των απαραίτητων ωφέλιμων βακτηρίων οδηγεί σε μια κατάσταση που ονομάζεται εντερική δυσβίωση και έχει συνδεθεί με μια σειρά από εντερικές παθήσεις, όπως η φλεγμονώδης νόσος του εντέρου, το σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου και η κοιλιοκάκη.

Πρόσφατες μελέτες δείχνουν επίσης πως η εντερική δυσβίωση μπορεί να επηρεάσει το σωματικό βάρος ενός ανθρώπου. Συγκεκριμένα, έχει παρατηρηθεί πως τα μοτίβα των βακτηρίων του εντέρου διαφέρουν μεταξύ των ανθρώπων με φυσιολογικό βάρος και των υπέρβαρων. Αυτό μπορεί να οφείλεται, σύμφωνα με τους ερευνητές, στο ότι τα εντερικά βακτήρια των υπέρβαρων ατόμων είναι πιο αποτελεσματικά στην εξαγωγή ενέργειας από τη διατροφή, με αποτέλεσμα τα άτομα αυτά να λαμβάνουν περισσότερες θερμίδες από μια συγκεκριμένη ποσότητα τροφής.

Επιπλέον, η εντερική δυσβίωση έχει συνδεθεί με αρκετά ακόμη προβλήματα υγείας, όπως η αρθρίτιδα, ο σακχαρώδης διαβήτης τύπου 2, οι καρδιαγγειακές παθήσεις και ο καρκίνος.

Επηρεάζουν τα τεχνητά γλυκαντικά το μικροβίωμα του εντέρου;

Σύμφωνα με τους επιστήμονες, τα περισσότερα τεχνητά γλυκαντικά περνούν από το πεπτικό σύστημα χωρίς να υποστούν πέψη, με αποτέλεσμα να αποβάλλονται από το σώμα αμετάβλητα και ως εκ τούτου να μην το επηρεάζουν με κάποιο τρόπο.

Ωστόσο, μια πρόσφατη μελέτη αποκάλυψε πως τα τεχνητά γλυκαντικά μπορεί να επηρεάζουν την υγεία των ανθρώπων, μέσω διατάραξης της ισορροπίας του μικροβιώματος του εντέρου. Συγκεκριμένα, στα πλαίσια της μελέτης εξετάστηκε η επίδραση τεχνητών γλυκαντικών, όπως η ασπαρτάμη, η σακχαρίνη, η σουκραλόζη και η  ακεσουλφάμη καλίου, στο εντερικό μικροβίωμα ζώων και διαπιστώθηκαν σημαντικές αλλαγές στον αριθμό και το είδος των βακτηρίων του εντέρου τους.

Αντίστοιχα αποτελέσματα παρατηρήθηκαν και σε ανθρώπους που κατανάλωναν τεχνητά γλυκαντικά, σε αντίθεση με όσους δεν τα κατανάλωναν. Ωστόσο, δεν είναι σαφές το εάν ή πώς προκαλούνται οι αλλαγές αυτές στα εντερικά βακτήρια. Θεωρείται, όμως, πως η επίδραση των τεχνητών γλυκαντικών στα βακτήρια του εντέρου μπορεί να διαφέρει σε μεγάλο βαθμό από άτομο σε άτομο.

Με ποιες παθήσεις έχει συσχετιστεί η κατανάλωση τεχνητών γλυκαντικών;

Αναφορές υπάρχουν για πιθανή συσχέτιση της κατανάλωσης τεχνητών γλυκαντικών με τον αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης ορισμένων παθήσεων, όπως η παχυσαρκία, το εγκεφαλικό επεισόδιο, ο σακχαρώδης διαβήτης τύπου 2 και η άνοια.

Παχυσαρκία

Παρόλο που τα τεχνητά γλυκαντικά χρησιμοποιούνται συνήθως από άτομα που θέλουν να χάσουν βάρος, υπάρχουν αναφορές πως αυτά μπορεί στην πραγματικότητα να συνδέονται με την πρόσληψη βάρους. Ωστόσο, τα αποτελέσματα από μελέτες είναι αντικρουόμενα και δεν μπορεί να επιβεβαιωθεί καμία από δύο εκδοχές.

Σακχαρώδης διαβήτης τύπου 2

Τα τεχνητά γλυκαντικά δεν έχουν κάποια άμεση επίδραση στα επίπεδα σακχάρου του αίματος, με αποτέλεσμα να θεωρούνται ασφαλή για άτομα που πάσχουν από σακχαρώδη διαβήτη. Ωστόσο, υπάρχουν ανησυχίες πως τα τεχνητά γλυκαντικά μπορούν να αυξήσουν την αντίσταση στην ινσουλίνη και τη δυσανεξία στη γλυκόζη.

Μια μελέτη του 2014 διαπίστωσε πως η δυσανεξία στη γλυκόζη αυξήθηκε σε ποντίκια που τρέφονταν με τεχνητά γλυκαντικά, ενώ μελέτες παρατήρησης σε ανθρώπους έχουν βρει επίσης συσχέτιση μεταξύ της κατανάλωσης τεχνητών γλυκαντικών και του αυξημένου κίνδυνου εμφάνισης σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2. Ωστόσο, η συσχέτιση αυτή μεταξύ των τεχνητών γλυκαντικών και του σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2 δεν αποδεικνύει αιτιώδη συνάφεια.

Εγκεφαλικό επεισόδιο

Τα τεχνητά γλυκαντικά έχουν συνδεθεί με τον αυξημένο κίνδυνο εγκεφαλικού επεισοδίου. Συγκεκριμένα, μια πρόσφατη μελέτη παρατήρησης έδειξε πως άτομα, που έπιναν ένα πότο με τεχνητά γλυκαντικά την ημέρα, είχαν τριπλάσιο κίνδυνο να υποστούν εγκεφαλικό επεισόδιο σε σχέση με άτομα που έπιναν λιγότερο από ένα πότο την εβδομάδα. Ωστόσο, τα αποτελέσματα αυτά δείχνουν απλώς μια συσχέτιση, χωρίς να αποδεικνύουν πως η κατανάλωση τεχνητών γλυκαντικών ευθύνεται άμεσα για τον αυξημένο κίνδυνο εγκεφαλικού.

Είναι τα τεχνητά γλυκαντικά λιγότερο επιβλαβή από τη ζάχαρη;

Η υπερβολική κατανάλωση ζάχαρης είναι επιβλαβής, καθώς έχει συσχετιστεί με τον αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης προβλημάτων υγείας όπως η τερηδόνα, η παχυσαρκία, ο σακχαρώδης διαβήτης τύπου 2, οι καρδιαγγειακές παθήσεις, οι διαταραχές της ψυχικής υγείας, κλπ. Για το λόγο αυτό συνιστάται ο περιορισμός της κατανάλωσης πρόσθετης ζάχαρης.

Τα τεχνητά γλυκαντικά θεωρούνται μια πιο ασφαλής επιλογή για τους περισσότερους ανθρώπους, ειδικά για άτομα που προσπαθούν να περιορίσουν την πρόσληψης ζάχαρης και να χάσουν βάρος, βραχυπρόθεσμα.

Ωστόσο, όπως αναφέρθηκε παραπάνω, η κατανάλωση τεχνητών γλυκαντικών έχει συνδεθεί με ορισμένους κινδύνους, με βασικότερο τον κίνδυνο εμφάνισης σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2. Επομένως, άτομα που μπορεί να ανησυχούν σχετικά με αυτό το θέμα συνιστάται να μειώσουν την κατανάλωσης τόσο της πρόσθετης ζάχαρης όσο και των τεχνητών γλυκαντικών.