Ο ιβίσκος (Hibiscus sabdariffa) είναι ένα φυτό με εντυπωσιακά κόκκινα, λευκά ή ροζ άνθη, που καλλιεργείται ευρέως σε πολλές αναπτυσσόμενες χώρες, όπου χρησιμοποιείται για τις πολλαπλές φαρμακευτικές του ιδιότητες. Εκτός από το είδος Hibiscus sabdariffa, αλλά είδη του γνωστά ως Hibiscus syriacus και Hibiscus rosa-sinensis διαθέτουν επίσης σημαντικές φαρμακευτικές ιδιότητες.

Σε χώρες όπως η Ινδία, τα νεαρά φύλλα και οι μίσχοι του ιβίσκου χρησιμοποιούνται ευρύτατα στη μαγειρική, ενώ οι σπόροι που είναι πλούσιοι σε πρωτεΐνη, μετά από κατάλληλη προετοιμασία, καταναλώνονται επίσης. Διαδεδομένη παγκοσμίως είναι και η χρήση των καλύκων (εξωτερικό μέρος του άνθους) σε αποξηραμένη μορφή για την παραγωγή ποτών, μαρμελάδων, σιροπιών, κονσερβών αλλά και για τη φυσική χρώση τροφίμων, λόγω της παρουσίας ανθοκυανινών.

Εκτός από τις μαγειρικές χρήσεις τους, διάφορα μέρη του ιβίσκου έχουν χρησιμοποιηθεί παραδοσιακά για τη θεραπεία καταστάσεων, όπως το κρυολόγημα, ο πονόδοντος, οι λοιμώξεις του ουροποιητικού συστήματος, οι πέτρες στους νεφρούς, η δυσπεψία, ο πυρετός, ο βήχας, η υπέρταση, οι καρδιακές και ηπατικές παθήσεις, οι γυναικολογικές διαταραχές, κλπ.

Όσον αφορά τη θρεπτική αξία του ιβίσκου, σε φρέσκια ακατέργαστη μορφή αυτός είναι πλούσιος σε υδατάνθρακες, φυτικές ίνες, βιταμίνες (του συμπλέγματος B και C) και μέταλλα (μαγνήσιο, κάλιο, σίδηρος, ασβέστιο). Μέγιστης σημασίας είναι επίσης η περιεκτικότητα του ιβίσκου σε βιοδραστικές ενώσεις, όπως τα οργανικά οξέα, οι πολυφαινόλες και τα φλαβονοειδή, κυρίως οι ανθοκυανίνες, στις οποίες οφείλεται η σημαντική θεραπευτική του δράση.

Ποια είναι τα θεραπευτικά οφέλη του ιβίσκου;

• Παρουσιάζει αντισπασμωδική δράση στους λείους μυς της μήτρας και του εντέρου, σύμφωνα με in vitro μελέτες
• Έχει αντιβακτηριδιακές, αντιμυκητιακές και αντιπαρασιτικές ιδιότητες
• Έχει αντιφλεγμονώδη και αντιπυρετική δράση, που πιθανότατα οφείλεται στα φλαβονοειδή, τους πολυσακχαρίτες και τα οργανικά οξέα που περιέχει
• Είναι πλούσιος σε αντιοξειδωτικά, όπως οι ανθοκυανίνες και το πρωτοκατεχουϊκό οξύ
• Προστατεύει το ήπαρ από τις βλάβες που προκαλούν διάφορες τοξίνες
• Παρουσιάζει νεφροπροστατευτική δράση
• Μπορεί να βελτιώσει τη νεφρική λειτουργία και να αποτρέψει την ανάπτυξη ουρολιθίασης, σύμφωνα με μελέτες σε πειραματόζωα
• Έχει αντικαρκινική δράση, η οποία έχει παρατηρηθεί in vitro στην περίπτωση του καρκίνου του προστάτη, του μαστού, της λευχαιμίας και του μελανώματος
• Μειώνει τα επίπεδα των λιπιδίων στο αίμα (χοληστερόλη, τριγλυκερίδια), πράγμα το οποίο αποτρέπει την εμφάνιση ασθενειών, όπως η υπερλιπιδαιμία και τα καρδιαγγειακά νοσήματα
• Μπορεί να βοηθήσει στο αδυνάτισμα και να προστατέψει από τη παχυσαρκία
• Μπορεί να βοηθήσει στην αντιμετώπιση του σακχαρώδη διαβήτη, μέσω ρύθμισης των επιπέδων σακχάρου στο αίμα
• Δρα αποτελεσματικά στη μείωση της συστολικής και διαστολικής αρτηριακής πίεσης
• Συμβάλει στην αντιμετώπιση της αναιμίας, λόγω της περιεκτικότητάς του σε σίδηρο και ασκορβικό οξύ

Είναι ασφαλής η χρήση του ιβίσκου;

Στις μέρες μας, πολλά προϊόντα που περιλαμβάνουν ιβίσκο διατίθενται στο εμπόριο και συγκεκριμένα το τσάι ιβίσκου καταναλώνεται ευρύτατα για τα οφέλη που παρουσιάζει για την υγεία. Η χρήση του ιβίσκου θεωρείται ασφαλής για το γενικότερο πληθυσμό, ωστόσο ενδέχεται να μην είναι ασφαλής για άτομα που λαμβάνουν φαρμακευτική αγωγή (πχ. αντιυπερτασικά) ή για ευάλωτες ομάδες, όπως τα παιδιά και οι εγκυμονούσες γυναίκες. Για το λόγο αυτό απαιτείται επικοινωνία με τον πάροχο υγειονομικής περίθαλψης πριν οποιαδήποτε χρήση του.

Τέλος, στοιχεία από μερικές έρευνες υποστηρίζουν πως η παρατεταμένη χρήση μεγάλης δόσης εκχυλίσματος ιβίσκου μπορεί να προκαλέσει βλάβες στο ήπαρ και επομένως χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή.