Τι είναι η ανοσμία;

Η ανοσμία είναι η μερική ή ολική απώλεια της αίσθησης της όσφρησης. Μπορεί να είναι προσωρινή ή μόνιμη. Κοινές παθήσεις που ερεθίζουν τον βλεννογόνο της μύτης, όπως οι αλλεργίες ή το κρυολόγημα, μπορεί να οδηγήσουν σε προσωρινή ανοσμία.

Πιο σοβαρές παθήσεις που επηρεάζουν τον εγκέφαλο ή τα νεύρα, όπως οι εγκεφαλικοί όγκοι ή ένα τραύμα στο κεφάλι, μπορεί να προκαλέσουν μόνιμη απώλεια της όσφρησης. Η προχωρημένη ηλικία μπορεί επίσης μερικές φορές να προκαλέσει ανοσμία.

Η ανοσμία συνήθως δεν είναι σοβαρή, αλλά έχει έντονη επίπτωση στην ποιότητα ζωής του ατόμου.

Τα άτομα με ανοσμία ίσως δεν μπορούν να γευτούν πλήρως τις τροφές και χάνουν το ενδιαφέρον τους για το φαγητό. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε απώλεια βάρους ή κακή θρέψη. Η ανοσμία μπορεί ακόμη να οδηγήσει σε κατάθλιψη, επειδή επηρεάζει την ικανότητα του ατόμου να μυρίζει ή να γεύεται ευχάριστες στροφές.

Τι προκαλεί την ανοσμία;

Η ανοσμία συχνά προκαλείται από κάποια διόγκωση ή απόφραξη στη μύτη που αποτρέπει τις οσμές να φτάσουν στην κορυφή της μύτης. Άλλες φορές, προκαλείται από πρόβλημα στο σύστημα μεταγωγής σημάτων από τη μύτη στον εγκέφαλο.

Παρακάτω ακολουθούν οι κύριες αιτίες ανοσμίας:

Ερεθισμός του βλεννογόνου της μύτης

Ο ερεθισμός αυτός μπορεί να είναι αποτέλεσμα:

• Ιγμορίτιδας
• Κοινού κρυολογήματος
• Καπνίσματος
• Γρίπης
• Αλλεργιών (αλλεργική ρινίτιδα)
• Χρόνιας συμφόρησης που δεν σχετίζεται με αλλεργίες (μη αλλεργική ρινίτιδα)

Το κρυολόγημα είναι η πιο κοινή αιτία μερικής και προσωρινής απώλειας της όσφρησης. Σε αυτή την περίπτωση, η ανοσμία θα υποχωρήσει από μόνη της.

Απόφραξη των ρινικών διόδων

Η απώλεια όσφρησης μπορεί να συμβεί εάν υπάρχει φυσική απόφραξη των αεραγωγών της μύτης. Αυτό μπορεί να οφείλεται σε:

• Όγκο
• Ρινικούς πολύποδες
• Παραμόρφωση των οστών εντός της μύτης ή σκολίωση του ρινικού διαφράγματος

Εγκεφαλική ή νευρική βλάβη

Υπάρχουν υποδοχείς εντός της μύτης που αποστέλλουν οσφρητικές πληροφορίες μέσω των νευρώνων στον εγκέφαλο. Η ανοσμία μπορεί να συμβεί εάν οποιοδήποτε τμήμα αυτού του σηματοδοτικού μονοπατιού υποστεί βλάβη. Υπάρχουν πολλές παθήσεις που μπορεί να προκαλέσουν τη βλάβη αυτή, συμπεριλαμβανομένων των εξής:

• Προχωρημένη ηλικία
• Νόσος του Alzheimer
• Όγκοι στον εγκέφαλο
• Νόσος του Huntington
• Ορμονικά προβλήματα
• Υποδραστήριος θυρεοειδής
• Φαρμακευτική αγωγή, συμπεριλαμβανομένων ορισμένων αντιβιοτικών και φαρμάκων για την αντιμετώπιση της υπέρτασης
• Πολλαπλή σκλήρυνση
• Νόσος του Parkinson
• Σχιζοφρένεια
• Επιληψία
• Διαβήτης
• Έκθεση σε χημικά που προκαλούν έγκαυμα στο εσωτερικό της μύτης
• Τραυματισμός στο κεφάλι ή τον εγκέφαλο
• Χειρουργική επέμβαση στον εγκέφαλο
• Κακή θρέψη και ανεπάρκειες βιταμινών
• Ακτινοθεραπεία
• Μακροχρόνιος αλκοολισμός
• Εγκεφαλικό

Σε σπάνιες περιπτώσεις, άτομα γεννιούνται χωρίς την αίσθηση της όσφρησης λόγω μιας γενετικής πάθησης. Αυτή ονομάζεται συγγενής ανοσμία.

Πώς διαγιγνώσκεται η ανοσμία;

Η απώλεια όσφρησης είναι δύσκολο να μετρηθεί. Ο γιατρός θα σας ρωτήσει αναφορικά με τα συμπτώματά σας, θα εξετάσει τη μύτη σας, θα πραγματοποιήσει μία πλήρη κλινική εξέταση και θα λάβει το ιατρικό ιστορικό σας.

Θα σας ρωτήσει πότε άρχισε το πρόβλημα, εάν επηρεάζονται όλοι ή μερικοί τύποι οσμών και αν μπορείτε να γευτείτε ή όχι το φαγητό. Ανάλογα με τις απαντήσεις σας, ο γιατρός μπορεί να ζητήσει μία ή περισσότερες από τις ακόλουθες εξετάσεις:

• Αξονική τομογραφία, η οποία χρησιμοποιεί ακτίνες-Χ για τη δημιουργία λεπτομερών εικόνων του εγκεφάλου
• Μαγνητική τομογραφία, η οποία χρησιμοποιεί ραδιοκύματα και μαγνήτες για την απεικόνιση του εγκεφάλου
• Ακτινογραφία του κρανίου
• Ρινική ενδοσκόπηση, για τον έλεγχο του εσωτερικού της μύτης

Ποιες είναι οι πιθανές επιπλοκές της ανοσμίας;

Τα άτομα με ανοσμία μπορεί να χάσουν το ενδιαφέρον τους για το φαγητό, κάτι το οποίο θα τα οδηγήσει σε κακή θρέψη και απώλεια βάρους.

Όσοι πάσχουν από ανοσμία θα πρέπει να έχουν ανιχνευτές καπνού στο σπίτι τους. Επίσης, θα πρέπει να είναι πολύ προσεκτικοί με την αποθήκευση τροφίμων και τη χρήση φυσικού αερίου, επειδή ίσως να μην μπορούν να ανιχνεύσουν με την όσφρηση τρόφιμα που έχουν λήξει και διαρροές αερίου.

Οι συνιστώμενες προφυλάξεις περιλαμβάνουν τα εξής:

• Σωστή αναγραφή των ημερομηνιών λήξεως σε όλα τα τρόφιμα
• Προσεκτική ανάγνωση των χημικών που περιέχονται σε καθαριστικά της κουζίνας και εντομοκτόνα
• Προσοχή στη χρήση ηλεκτρικών συσκευών

Πώς αντιμετωπίζεται η ανοσμία;

Η αντιμετώπιση εξαρτάται από την αιτία. Εάν η απώλεια όσφρησης συμβαίνει λόγω ενός κρυολογήματος, αλλεργίας ή ιγμορίτιδας, τυπικά θα υποχωρήσει από μόνη της μέσα σε λίγες ημέρες. Θα πρέπει να επισκεφτείτε το γιατρό σας εάν η ανοσμία δεν υποχωρήσει όταν υποχωρήσουν τα συμπτώματα του κρυολογήματος ή της αλλεργίας.

Οι θεραπευτικές επιλογές που μπορούν να βοηθήσουν στην ανομία που προκαλείται από ερεθισμό του βλεννογόνου της μύτης περιλαμβάνουν:

• Αποσυμφορητικά
• Αντιισταμινικά
• Στεροειδή ρινικά σπρέι
• Αντιβιοτικά, για βακτηριακές λοιμώξεις
• Μείωση της έκθεσης σε ερεθιστικά της μύτης και αλλεργιογόνα
• Τερματισμό του καπνίσματος

Η απώλεια όσφρησης που προκαλείται από ρινική απόφραξη μπορεί να αντιμετωπιστεί με την απομάκρυνση οτιδήποτε παρεμποδίζει τις ρινικές διόδους. Αυτή η απομάκρυνση συνήθως περιλαμβάνει την αφαίρεση ρινικών πολυπόδων, την ευθυγράμμιση του ρινικού διαφράγματος ή τον καθαρισμού των ιγμορείων.

Τα ηλικιωμένα άτομα είναι πιο επιρρεπή στη μόνιμη απώλεια όσφρησης.

Προς το παρόν δεν υπάρχει θεραπεία για τα άτομα με συγγενή ανοσμία.

Τα άτομα με μερική απώλεια της όσφρησης μπορούν να προσθέτουν αρωματικές ουσίες στο φαγητό, ώστε να μπορούν να το γεύονται και να το απολαμβάνουν.

Βιβλιογραφία       

Congenital anosmia. (n.d.).
rarediseases.info.nih.gov/diseases/9486/congenital-anosmia

Lost or changed sense of smell. (2017).
nhs.uk/conditions/anosmia/Pages/Introduction.aspx

Mayo Clinic Staff. (2018). Loss of smell.
mayoclinic.org/symptoms/loss-of-smell/basics/definition/sym-20050804

Smell and taste disorders in primary care. (2013).
aafp.org/afp/2013/1215/p852.html