Ο βήχας είναι ένα αντανακλαστικό που καθαρίζει το λαιμό από βλέννα ή εξωγενείς ερεθιστικές ουσίες. Παρόλο που όλοι βήχουμε για να καθαρίσουμε το λαιμό μας, μία πληθώρα παθήσεων που μπορεί να προκαλέσουν πιο συχνό βήχα.
Ο βήχας που διαρκεί για λιγότερο από τρεις εβδομάδες είναι οξύς βήχας. Τα περισσότερα επεισόδια βήχα υποχωρούν ή βελτιώνονται σημαντικά μέσα σε δύο εβδομάδες.
Αν ο βήχας διαρκεί μεταξύ 3 και 8 εβδομάδων με βελτίωση στο τέλος αυτής της περιόδου, θεωρείται υποξύς βηχας. Ένας επίμονος βήχας που διαρκεί περισσότερο από 8 εβδομάδες είναι χρόνιος βήχας.
Θα πρέπει να επισκεφτείτε τον γιατρό σας αν έχετε αιμόπτυση (βήχετε αίμα) ή έχετε πολύ δυνατό βήχα. Επίσης, θα πρέπει να επικοινωνήσετε μαζί του αν ο βήχας δεν έχει βελτιωθεί μέσα σε λίγες εβδομάδες, καθώς κάτι τέτοιο υποδεικνύει μία σοβαρότερη υποκείμενη αιτία.
Ο βήχας έχει πολλές αιτίες, προσωρινές και μόνιμες.
Ο βήχας είναι ο βέβαιος τρόπος καθαρίσματος του λαιμού. Όταν οι αεραγωγοί σας αποφράσσουν με βλέννα ή εξωγενή σωματίδια, όπως καπνό ή σκόνη, ο βήχας είναι ένα αντανακλαστικό που στοχεύει στην απομάκρυνση αυτών των σωματιδίων και τη διευκόλυνση της αναπνοής.
Συνήθως, αυτός ο τύπος βήχα δεν είναι ιδιαίτερα συχνός, αλλά αυξάνεται με την έκθεση σε ερεθιστικές ουσίες, όπως ο καπνός.
Η πιο κοινή αιτία βήχα είναι μία λοίμωξη του αναπνευστικού συστήματος, όπως κρυολόγημα ή γρίπη.
Οι λοιμώξεις του αναπνευστικού συχνά προκαλούνται από κάποιον ιό και μπορεί να διαρκέσουν από λίγες ημέρες ως μία εβδομάδα. Οι λοιμώξεις που προκαλούνται από τη γρίπη μπορεί να χρειαστούν λίγο μεγαλύτερο χρονικό διάστημα για να υποχωρήσουν και μερικές φορές απαιτούν αντιβιοτικά.
Το κάπνισμα είναι μία κοινή αιτία βήχα. Ο βήχας που προκαλείται από το κάπνισμα είναι σχεδόν πάντα χρόνιος με έναν χαρακτηριστικό ήχο, για αυτό και είναι γνωστός ως βήχας του καπνιστή ή «τσιγαρόβηχας».
Μία κοινή αιτία βήχα σε μικρά παιδιά είναι το άσθμα. Τυπικά, ο ασθματικός βήχας περιλαμβάνει συρίττουσα αναπνοή, καθιστώντας εύκολη την ταυτοποίησή του.
Οι εξάρσεις άσθματος θα πρέπει να λαμβάνουν θεραπεία με εισπνεόμενα. Είναι πιθανό το άσθμα να υποχωρήσει εντελώς, καθώς τα παιδιά μεγαλώνουν.
Ορισμένα φάρμακα προκαλούν βήχα, παρόλο που αυτό γενικά είναι μία σπάνια παρενέργεια. Οι αναστολείς του μετατρεπτικού ενζύμου της αγγειοτενσίνης που χρησιμοποιούνται για την αντιμετώπιση της υψηλής αρτηριακής πίεσης και αρκετών καρδιοπαθειών μπορούν να προκαλέσουν βήχα.
Δύο εκ των πιο κοινών αναστολέων του μετατρεπτικού ενζύμου της αγγειοτενσίνης είναι:
Ο βήχας σταματά όταν διακόπτεται η χρήση του φαρμάκου.
Άλλες παθήσεις που μπορεί να προκαλέσουν βήχα περιλαμβάνουν:
Μία άλλη κοινή πάθηση που μπορεί να προκαλέσει χρόνιο βήχα είναι η νόσος γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης. Σε αυτή την ασθένεια, το περιεχόμενο του στομάχου κινείται προς τα πάνω εντός του οισοφάγου. Αυτή η αντίστροφη ροή διεγείρει ένα αντανακλαστικό στην τραχεία αναγκάζοντας το άτομο να βήξει.
Οι περισσότερες περιπτώσεις βήχα θα υποχωρήσουν ή θα βελτιωθούν σημαντικά μέσα σε δύο εβδομάδες. Αν έχετε βήχα που δεν βελτιώνεται σε αυτό το χρονικό διάστημα, επισκεφτείτε το γιατρό σας, καθώς μπορεί να είναι σύμπτωμα ενός πιο σοβαρού προβλήματος.
Εάν επιπρόσθετα συμπτώματα αναπτυχθούν, επικοινωνήστε αμέσως με το γιατρό σας. Τα συμπτώματα για τα οποία θα πρέπει να είστε σε επαγρύπνηση είναι:
Η αιμόπτυση ή η δυσκολία στην αναπνοή απαιτεί επείγουσα ιατρική φροντίδα.
Ο βήχας μπορεί να αντιμετωπιστεί με μία πληθώρα τρόπων ανάλογα με την αιτία. Για τους υγιείς ενήλικες, οι περισσότερες θεραπευτικές επιλογές περιλαμβάνουν κατ’ οίκον φροντίδα.
Ένας βήχας που είναι αποτέλεσμα ιικής λοίμωξης δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί με αντιβιοτικά. Ωστόσο, μπορείτε να τον ανακουφίσετε με τους ακόλουθους τρόπους:
Τυπικά, η ιατρική φροντίδα περιλαμβάνει τον έλεγχο του λαιμού σας από το γιατρό, την ακρόαση του βήχα και τη διερεύνηση άλλων συμπτωμάτων.
Εάν ο βήχας οφείλεται σε βακτήριο, ο γιατρός θα σας συνταγογραφήσει από του στόματος χορηγούμενα αντιβιοτικά. Συνήθως τα αντιβιοτικά λαμβάνονται για μία εβδομάδα για την πλήρη ίαση του βήχα. Μπορεί επίσης να σας συνταγογραφηθούν είτε κατασταλτικά του βήχα που περιέχουν κωδεΐνη είτε αποχρεμπτικά σιρόπια για το βήχα.
Εάν ο γιατρός δεν μπορεί να εντοπίσει την αιτία του βήχα σας, θα ζητήσει επιπλέον εξετάσεις, όπως:
Είναι πολύ σπάνιο ο βήχας να είναι το μόνο σύμπτωμα κάποιου καρδιολογικού προβλήματος, αλλά ο γιατρός μπορεί να ζητήσει ένα ηχοκαρδιογράφημα για να βεβαιωθεί ότι η καρδιά σας λειτουργεί φυσιολογικά και δεν προκαλεί βήχα.
Τα δύσκολα περιστατικά μπορεί να χρειαστούν περαιτέρω εξετάσεις:
Σε περιπτώσεις όπου οι προαναφερθείσες θεραπείες είτε δεν είναι εφικτές είτε είναι εξαιρετικά απίθανο να είναι αποτελεσματικές είτε όταν ο βήχας αναμένεται να υποχωρήσει χωρίς παρέμβαση, οι γιατροί μπορεί να συνταγογραφήσουν κατασταλτικά του βήχα.
Στις περισσότερες περιπτώσεις, ο βήχας θα εξαφανιστεί φυσιολογικά μέσα σε μία με δύο εβδομάδες από τη στιγμή της έναρξής του. Ο βήχας τυπικά δεν προκαλεί μακροχρόνια βλάβη ή συμπτώματα.
Σε ορισμένες περιπτώσεις, ένας έντονος βήχας μπορεί να προκαλέσει προσωρινές επιπλοκές, όπως:
Οι προαναφερθείσες επιπλοκές είναι πολύ σπάνιες και τυπικά υποχωρούν όταν ο βήχας εξαφανίζεται.
Ο βήχας που αποτελεί σύμπτωμα μιας πιο σοβαρής κατάστασης είναι απίθανο να υποχωρήσει από μόνος του. Αν δεν αντιμετωπιστεί, η υποκείμενη πάθηση θα επιδεινωθεί προκαλώντας και άλλα συμπτώματα.
Παρόλο που ο μη συχνός βήχας είναι απαραίτητος για να καθαρίζουν οι αεραγωγοί, υπάρχουν τρόποι πρόληψης άλλων ειδών βήχα.
Το κάπνισμα είναι ο πιο κοινός συνεισφέρων παράγοντας στο χρόνιο βήχα. Είναι πολύ δύσκολο να ιαθεί ο βήχας ενός καπνιστή.
Υπάρχει μία πληθώρα διαθέσιμων μεθόδων για τον τερματισμό του καπνίσματος, από ηλεκτρονικές συσκευές ως ομάδες υποστήριξης. Όταν τερματίσετε το κάπνισμα, θα είναι λιγότερο πιθανό να ασθενήσετε από κρυολογήματα ή να βιώσετε χρόνιο βήχα.
Μία μελέτη του 2004 βρήκε ότι άτομα που ακολουθούσαν διατροφή υψηλή σε φρούτα, φυτικές ίνες και φλαβονοειδή ήταν λιγότερο πιθανό να βιώσουν χρόνια αναπνευστικά συμπτώματα, όπως βήχα.
Εάν χρειάζεστε βοήθεια στην προσαρμογή της διατροφής σας, ο γιατρός σας θα σας παραπέμψει σε έναν ειδικό διαιτολόγο-διατροφολόγο.
Εάν μπορείτε, θα πρέπει να αποφεύγετε οποιονδήποτε έχει μία μεταδοτική ασθένεια, όπως βρογχίτιδα, ώστε να μην έρθετε σε επαφή με τους παθογόνους μικροοργανισμούς.
Πλένετε τα χέρια σας τακτικά και μη μοιράζεστε μαχαιροπίρουνα, ποτήρια, πετσέτες ή μαξιλάρια με άλλα άτομα.
Εάν έχετε κάποια ιατρική πάθηση που αυξάνει τις πιθανότητες εμφάνισης βήχα, όπως νόσο γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης ή άσθμα, συμβουλευτείτε το γιατρό σας για διαφορετικές στρατηγικές αντιμετώπισης. Μόλις η κατάσταση αντιμετωπιστεί, ο βήχας θα εξαφανιστεί ή θα γίνει λιγότερο συχνός.
Butler LM, et al. (2004). Dietary fiber and reduced cough with phlegm: A cohort study in Singapore. DOI:
https://www.atsjournals.org/doi/full/10.1164/rccm.200306-789OC
Cough. (n.d.).
nhlbi.nih.gov/health-topics/cough
Irwin RS. (2006). Chronic cough due to gastroesophageal reflux disease: ACCO evidence-based clinical practice guidelines.
ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/16428697
Mayo Clinic Staff. (2019). Chronic cough.
mayoclinic.org/diseases-conditions/chronic-cough/basics/complications/con-20030883
Worrall G. (2011). Acute cough in adults.
cfp.ca/content/57/1/48.full
Worrall G. (2011). Acute cough in children.
cfp.ca/content/57/3/315.full
Τι είναι η υπογαμμασφαιριναιμία; Η υπογαμμασφαιριναιμία είναι ένα είδος ανοσοανεπάρκειας, ένα πρόβλημα δηλαδή του ανοσοποιητικού συστήματος όπου αποτρέπεται η παραγωγή επαρκούς ποσότητας αντισωμάτων (ανοσοσφαιρίνες). Τα αντισώματα είναι πρωτεΐνες που βοηθούν …
Τι είναι η οξεία μετωπιαία κολπίτιδα; Οι μετωπιαίοι κόλποι είναι ένα ζεύγος μικρών, αεροφόρων κοιλοτήτων που βρίσκονται ακριβώς πίσω από τους οφθαλμούς στην περιοχή των φρυδιών. Μαζί με άλλα τρία …
Τι είναι η ρινίτιδα; Η ρινίτιδα είναι η φλεγμονή του επιθηλίου της ρινικής κοιλότητας. Μπορεί να είναι αλλεργική ή μη αλλεργική. Μπορεί επίσης να είναι μολυσματική. Η αλλεργική ρινίτιδα μπορεί …
Τι είναι ο αναπνευστικός συγκυτιακός ιός; Ο αναπνευστικός συγκυτιακός ιός (RSV) είναι ένας κοινός ιός που επηρεάζει άτομα όλων των ηλικιών. Η λοίμωξη είναι περισσότερο κοινή σε βρέφη και παιδιά. …
Τι είναι η ιγμορίτιδα; Η ιγμορίτιδα είναι μία κοινή πάθηση που επηρεάζει 31 εκατομμύρια άτομα στις ΗΠΑ κάθε χρόνο, σύμφωνα με το Αμερικανικό Κολλέγιο Αλλεργίας, Άσθματος και Ανοσολογίας. Η λοίμωξη …
Τι είναι η γρίπη των χοίρων ή αλλιώς ο ιός Η1Ν1; Η γρίπη των χοίρων ή αλλιώς ο ιός Η1Ν1, είναι ένα στέλεχος του ιού της γρίπης το οποίο μεταδόθηκε …
Τι διαφορά έχει το κρυολόγημα από τη γρίπη; Η γρίπη, όπως και το κρυολόγημα, οφείλονται σε ιική λοίμωξη του αναπνευστικού συστήματος, ενώ διακρίνονται μεταξύ τους καθώς προκαλούνται από διαφορετικούς ιούς. …
Τι διαφορά έχει η γρίπη από το κρυολόγημα; Η γρίπη, όπως και το κρυολόγημα, αποτελούν παθήσεις του αναπνευστικού συστήματος, οι οποίες οφείλονται σε ιική λοίμωξη, ενώ διακρίνονται μεταξύ τους καθώς …
Τι είναι η σαρκοείδωση; Η σαρκοείδωση είναι μια φλεγμονώδης νόσος στην οποία κοκκιώματα, ή συσσωματώματα φλεγμονωδών κυττάρων, σχηματίζονται σε διάφορα όργανα. Αυτό προκαλεί φλεγμονή στα όργανα. Η σαρκοείδωση μπορεί να …