Η παχυσαρκία είναι μια χρόνια ασθένεια που αυξάνεται σε επιπολασμό και θεωρείται πλέον μια παγκόσμια επιδημία. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ), το 2016 περισσότεροι από 1,9 δισεκατομμύρια ενήλικες παγκοσμίως ήταν υπέρβαροι, εκ των οποίων τα 650 εκατομμύρια είχαν παχυσαρκία.

Η παχυσαρκία αποτελεί παράγοντα κινδύνου για πολλά άλλα προβλήματα υγείας και γι’ αυτό η αντιμετώπισή της θεωρείται εξαιρετικά σημαντική. Οι τρέχουσες θεραπείες περιλαμβάνουν τον περιορισμό θερμίδων κατανάλωσης, τη φαρμακευτική αγωγή και  τη βαριατρική επέμβαση. Παρόλα αυτά, ο αριθμός των ανθρώπων με παχυσαρκία συνεχίζει να αυξάνεται κάθε χρόνο.

Στην προσπάθεια να βρεθεί κάποιος τρόπος ελέγχου αυτού του φαινομένου, οι ειδικοί διερευνούν την αποτελεσματικότητα της μαγειρικής ιατρικής ως μια μέθοδο θεραπείας για την παχυσαρκία, που θα μπορούσε να λειτουργήσει σε επίπεδο πληθυσμού.

Τι κινδύνους ενέχει η παχυσαρκία;

Είναι ευρέως γνωστό πως η παχυσαρκία ενέχει κινδύνους για την υγεία. Μερικοί από τους πολλούς κινδύνους της παχυσαρκίας, σύμφωνα με τα Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (CDC), είναι οι εξής:

• Αυξημένος κίνδυνος θανάτου από κάθε αιτία
• Υψηλή αρτηριακή πίεση (υπέρταση)
• Υψηλή LDL («κακή») χοληστερόλη, χαμηλή HDL («καλή») χοληστερόλη ή υψηλά επίπεδα τριγλυκεριδίων (δυσλιπιδαιμία)
• Σακχαρώδης διαβήτης τύπου 2
• Στεφανιαία νόσος
• Εγκεφαλικό επεισόδιο
• Οστεοαρθρίτιδα
• Υπνική άπνοια και αναπνευστικά προβλήματα
• Διάφοροι τύποι καρκίνου

Γιατί έχουν αυξηθεί τα ποσοστά παχυσαρκίας;

Οι αιτίες της παχυσαρκίας είναι πολυπαραγοντικές και σίγουρα μέσα σε όλα παίζει ρόλο και η γενετική. Ωστόσο, η παχυσαρκία οφείλεται κυρίως στην κατανάλωση τροφών με περισσότερες θερμίδες σε συνδυασμό με την καθιστική ζωή και περιβαλλοντικούς παράγοντες, όπως η αστικοποίηση.

Σύμφωνα με ένα πρόσφατο άρθρο στο περιοδικό Obesity μερικές πιθανές εξηγήσεις για την αύξηση των ποσοστών παχυσαρκίας με την πάροδο των χρόνων είναι οι εξής:

• Αυξημένη διαθεσιμότητα και διαφήμιση προϊόντων με υψηλή περιεκτικότητα σε θερμίδες και αυξημένο γλυκαιμικό δείκτη
• Αντικατάσταση της σωματικής άσκησης από καθιστικές δραστηριότητες, όπως η παρακολούθηση τηλεόρασης και χρήση ηλεκτρονικών συσκευών
• Ανεπαρκής ύπνος
• Χρήση φαρμάκων που μπορεί να αυξάνουν το σωματικό βάρος

Ποιοι είναι οι κίνδυνοι της παιδικής παχυσαρκίας;

Η παχυσαρκία είναι μια χρόνια ασθένεια που εκτός από τους ενήλικες, επηρεάζει και τα παιδιά. Παγκοσμίως, ο αριθμός των παιδιών και των εφήβων με παχυσαρκία έχει δεκαπλασιαστεί τα τελευταία 50 χρόνια. Αυτό είναι ιδιαίτερα ανησυχητικό, καθώς η παχυσαρκία σε νεαρή ηλικία προδιαθέτει έναν άνθρωπο σε πολλά προβλήματα υγείας. Μάλιστα, όσο μικρότερο είναι ένα παιδί όταν εμφανίσει παχυσαρκία, τόσο μεγαλύτερη είναι η πιθανότητα να αναπτύξει προβλήματα υγείας αργότερα ως ενήλικας.

Αυτά τα προβλήματα υγείας μπορεί να περιλαμβάνουν τη λιπώδη ηπατική νόσο, την υπνική άπνοια, το διαβήτη τύπου 2, το άσθμα, τις καρδιαγγειακές παθήσεις, την υψηλή χοληστερόλη, τις διαταραχές της εμμήνου ρύσεως, τη μειωμένη ισορροπία και τα ορθοπεδικά προβλήματα.

Σύμφωνα με μελέτες, περίπου το 55% των παιδιών με παχυσαρκία θα συνεχίσουν να είναι παχύσαρκα στην εφηβεία και το 80% αυτών θα εξακολουθούν να είναι παχύσαρκα ακόμη και όταν ενηλικιωθούν.

Τι ρόλο παίζει η διαφήμιση προϊόντων στην επιδημία της παχυσαρκίας;

Η διαφήμιση των τροφίμων κατηγορείται συχνά για το ρόλο της στην επιδημία της παχυσαρκίας. Σύμφωνα με μια επισκόπηση του 2012, οι έμποροι τροφίμων μπορεί να επηρεάζουν την κατανάλωση αυτών από το κοινό με 4 τρόπους:

• Τιμολόγηση προϊόντος: η τιμή ενός τροφίμου επηρεάζει το πόσο οι άνθρωποι αγοράζουν και καταναλώνουν
• Διαφήμιση προϊόντος: ο συνεχής βομβαρδισμός στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, αλλά και με πιο διακριτικά μέσα, όπως ο σχεδιασμός της συσκευασίας, επηρεάζει την επιλογή ενός ανθρώπου
• Το ίδιο το προϊόν: η ποιότητα και η ποσότητα του φαγητού θα επηρεάσει το εάν οι άνθρωποι θα το αγοράσουν και θα το καταναλώσουν
• Το περιβάλλον διατροφής: η διαθεσιμότητα και η ευκολία του φαγητού

Από τα παραπάνω, η τιμή ενός τροφίμου φάνηκε να είναι ο ισχυρότερος προγνωστικός παράγοντας της αυξημένης πρόσληψης θερμίδων και της παχυσαρκίας. Όταν οι καταναλωτές πληρώνουν λιγότερο για ένα προϊόν, όχι μόνο καταναλώνουν περισσότερο από αυτό, αλλά συνήθως τείνουν να το καταναλώνουν και γρήγορα.

Η διαφήμιση και η επωνυμία επηρεάζουν επίσης την αγορά ενός τροφίμου και την κατανάλωσή του. Η προώθηση ενός τροφίμου ως πιο υγιεινού μπορεί να οδηγήσει στην προτίμηση αυτού από τον καταναλωτή. Ωστόσο, η διαφήμιση ενός προϊόντος ως υγιεινή επιλογή μπορεί πολλές φορές να είναι παραπλανητική, με αποτέλεσμα οι καταναλωτές να προσλαμβάνουν μεγαλύτερες ποσότητες από ένα τρόφιμο που στην πραγματικότητα δεν είναι τόσο υγιεινό.

Όλα αυτά παίζουν ρόλο στην προώθηση μιας πιο ανθυγιεινής διατροφής και συνεισφέρουν στην επιδείνωση του προβλήματος της παχυσαρκίας σε παγκόσμιο επίπεδο.

Τι είναι η μαγειρική ιατρική;

Η μαγειρική ιατρική έχει εξελιχθεί από το αυξανόμενο ενδιαφέρον για τη σχέση μεταξύ του φαγητού, της μαγειρικής και της υγείας ενός ανθρώπου. Περιγράφεται ως ένας νέος τομέας της ιατρικής ο οποίος βασίζεται στο συνδυασμό στοιχείων που αφορούν τη μαγειρική και την επιστήμη της ιατρικής.

Η μαγειρική ιατρική χρησιμοποιεί μια υψηλής ποιότητας, προσαρμοσμένη διατροφή για την πρόληψη και θεραπεία ασθενειών και διατήρηση της ευημερίας ενός ανθρώπου. Στόχος της είναι η χρήση των τροφίμων και των ποτών με ασφάλεια και αποτελεσματικότητα από τον κάθε άνθρωπο για την επίτευξη των επιθυμητών αποτελεσμάτων υγείας.

Η χρήση της διατροφής ως θεραπευτικό μέσο δεν είναι μια καινούργια έννοια, καθώς διάφορες μελέτες έχουν δείξει πως αυτή συμβάλει σε σημαντικό βαθμό στην υγεία ενός ανθρώπου. Για παράδειγμα, μια αντιφλεγμονώδης δίαιτα έχει αποδειχθεί πως μπορεί να προσφέρει ανακούφιση από τη ρευματοειδή αρθρίτιδα, ενώ η μεσογειακή διατροφή έχει αποδειχθεί αποτελεσματική στην  πρόληψη καρδιαγγειακών παθήσεων και του διαβήτη τύπου 2.

Η μαγειρική ιατρική στηρίζεται στην εκπαίδευση και ενθάρρυνση των ανθρώπων να επιλέγουν και να μαγειρεύουν υγιεινά τρόφιμα. Το κάθε άτομο μπορεί να ανταποκριθεί διαφορετικά σε αυτή την προσέγγιση, με αποτέλεσμα αυτή να έχει διαφορετικούς βαθμούς επιτυχίας.

Μπορεί η μαγειρική ιατρική να βοηθήσει στη μείωση του φαινομένου της παχυσαρκίας;

Οι επιστήμονες θεωρούν πως η μαγειρική ιατρική θα μπορούσε κάλλιστα να αποτελέσει εργαλείο για την καταπολέμηση της παχυσαρκίας και πρόληψη των χρόνιων παθήσεων που συχνά προκύπτουν από αυτή, μελλοντικά. Ωστόσο, είναι πολύ νωρίς ακόμη για να μπορέσει να χρησιμοποιηθεί με αυτό τον τρόπο, καθώς πολύ λίγοι άνθρωποι στον κόσμο είναι ειδικοί στον τομέα της διατροφής και θα μπορούσαν να κατευθύνουν κατάλληλα κάποιον στον τομέα αυτό.

Παρόλο που η μαγειρική ιατρική θα μπορούσε να είναι μια αποτελεσματική προσέγγιση για την αντιμετώπιση της παχυσαρκίας, το βασικότερο απ’ όλα είναι η θέσπιση νόμων από τις κυβερνήσεις για να μπορέσουν τα υγιεινά τρόφιμα να γίνουν πιο προσιτά σε όλους.