Απώλεια της όσφρησης: Ποιας νευροεκφυλιστικής ασθένειας αποτελεί προειδοποιητικό σημάδι;

Η απώλεια της όσφρησης, συσχετίστηκε σημαντικά τα τελευταία τρία χρόνια με τη νόσο COVID-19, αλλά, σύμφωνα με μια νέα έρευνα, το συγκεκριμένο φαινόμενο της ανοσμίας, συνδέεται επίσης και με μια διαφορετική κατάσταση υγείας, πέραν από τις ιογενείς ασθένειες, για την οποία θα μιλήσουμε πιο κάτω.

Διαβάστε επίσης: Η απώλεια όσφρησης αποτελεί καθοριστικό σύμπτωμα της COVID-19

Μπορεί η απώλεια της όσφρησης να συνδέεται με τη νόσο του Αλτσχάϊμερ;

Μια πρόσφατη μελέτη που πραγματοποιήθηκε από ερευνητές του Πανεπιστημίου του Σικάγο, διαπίστωσε ότι υπάρχει μια πιθανή σχέση ανάμεσα σε ένα γονίδιο που σχετίζεται με τη νόσο του Αλτσχάϊμερ και την απώλεια της όσφρησης στα άτομα περίπου των 65 ετών. Στη βάση των ευρημάτων τους, οι ερευνητές κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι η απώλεια της όσφρησης στην ηλικία των 65 ετών, θα μπορούσε να αποτελεί πρώιμο προειδοποιητικό σημάδι μιας νευροεκφυλιστικής ασθένειας, όπως η άνοια και το Αλτσχάϊμερ. 

Διαβάστε επίσης: Νευροεκφυλιστικές παθήσεις: Μπορεί η άσκηση να είναι σωτήρια;

Στη μελέτη συμμετείχαν 865 άτομα, τα οποία ελέγχονταν ανά πέντε χρόνια, με συγκεκριμένο τεστ, το οποίο εξέταζε την ικανότητά τους να ανιχνεύουν διάφορες οσμές, με τους ερευνητές να τους ζητούν να αναφέρουν ποια είναι η μυρωδιά που μυρίζουν. Οι επιστήμονες συνέλεξαν επίσης δείγμα DNA από τους συμμετέχοντες, για να διαπιστώσουν ποιοι έφεραν το γονίδιο APOE e4 – έναν γνωστό παράγοντα κινδύνου για την εμφάνιση της νόσου του Αλτσχάϊμερ.

Μετά την ανάλυση των δεδομένων τους, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι τα άτομα που έφεραν το συγκεκριμένο γονίδιο (ηλικίας πάνω κάτω 65 ετών), είχαν 37% λιγότερες πιθανότητες να ανιχνεύσουν τις οσμές που τους δόθηκαν, συγκριτικά με τα άτομα που δεν είχαν το συγκεκριμένο γονίδιο. Στην ηλικία των 75 ετών, τα άτομα που είχαν το συγκεκριμένο γονίδιο άρχισαν να χάνουν σχεδόν εξ΄ ολοκλήρου την ικανότητά τους να αναγνωρίζουν οσμές.

Ο ιατρός και συγγραφέας της μελέτης Matthew GoodSmith, διευκρίνισε ότι τα ευρήματα της μελέτης του εντόπισαν μόνο μια συσχέτιση ανάμεσα στην μειωμένη ικανότητα ανίχνευσης της οσμής στα άτομα με το γονίδιο APOE e4, εκφράζοντας την ελπίδα ότι στο μέλλον θα πραγματοποιηθούν περεταίρω μελέτες για την πιο ενδελεχή εξέταση της σύνδεσης ανάμεσα στην απώλεια της όσφρησης, την γνωστική μείωση και τον κίνδυνο άνοιας.

Διαβάστε επίσης: Γιατί κάποιοι ασθενείς με COVID-19 ανακτούν την όσφρησή τους και κάποιοι όχι;

Γιατί η όσφρηση συνδέεται με τη νόσο του Αλτσχάϊμερ;

Οι ερευνητές γνωρίζουν ήδη εδώ και χρόνια ότι η μείωση της ικανότητας της όσφρησης συνδέεται με τις νευροεκφυλιστικές ασθένειες, όπως η νόσος του Πάρκινσον και η νόσος του Αλτσχάϊμερ.  Συγκεκριμένα, τα πρώτα σημάδια της εκφύλισης των νευρώνων εμφανίζονται στον οσφρητικό φλοιό του εγκεφάλου, το τμήμα δηλαδή που ελέγχει την αίσθηση της όσφρησης.

Η ικανότητα της μυρωδιάς ξεκινά από τις βλεννώδεις μεμβράνες της μύτης. Τα ηλεκτρικά σήματα στέλνονται μέσω του οσφρητικού νεύρου απευθείας στον οσφρητικό φλοιό του εγκεφάλου, ο οποίος επεξεργάζεται τη μυρωδιά. Το οσφρητικό νεύρο στέλνει παράλληλα σήματα και στα μέρη του εγκεφάλου που είναι υπεύθυνα για τα συναισθήματα και τις αναμνήσεις (αμυγδαλή και ιππόκαμπος , αντίστοιχα). Με βάση αυτό, μπορεί να εξηγηθεί και ο λόγος που ορισμένες μυρωδιές προκαλούν συγκεκριμένα συναισθήματα και αναμνήσεις.

Σύμφωνα με την έρευνα,  οι περισσότεροι άνθρωποι που έχουν διαγνωστεί με Αλτσχάϊμερ έχουν οσφρητική δυσλειτουργία, ωστόσο, το γιατί συμβαίνει αυτό δεν είναι πλήρως ξεκάθαρο. Σε κάθε περίπτωση όμως, οι επιστήμονες πιστεύουν ότι σημαντικό ρόλο παίζουν οι αλλαγές που συμβαίνουν στα αρχικά στάδια της νόσου του Αλτσχάϊμερ σε ορισμένες νευρικές πρωτεΐνες και νευροδιαβιβαστές που υπάρχουν στα μέρη του εγκεφάλου που είναι υπεύθυνα για τη μυρωδιά.

Διαβάστε επίσης: Αιθέρια έλαια: Βοηθoύν στην αποκατάσταση της όσφρησης μετά την COVID-19

Ποιες νευροεκφυλιστικές ασθένειες μπορούν να επηρεάσουν την αίσθηση της όσφρησης;

Πέραν από τη νόσο του Αλτσχάϊμερ, υπάρχουν και άλλες νευροεκφυλιστικές ασθένειες που μπορούν να επηρεάσουν την αίσθηση της όσφρησης, όπως οι ακόλουθες:

• Νόσος του Πάρκινσον
• Ήπια γνωστική εξασθένηση
• Νόσος του Huntington
• Σκλήρυνση κατά πλάκας (ΣΚΠ)

Διαβάστε επίσης: Άνοια και Αλτσχάιμερ: 13 κακές συνήθειες για την υγεία του εγκεφάλου

Η απώλεια της όσφρησης αποτελεί μέρος των διαγνωστικών εξετάσεων για τη νόσο του Αλτσχάϊμερ;

Σύμφωνα με την Ένωση για το Αλτσχάϊμερ, δεν υπάρχει σήμερα κανένα μοναδικό τεστ που να μπορεί να επιβεβαιώσει ότι ένας ασθενής έχει άνοια ή Αλτσχάϊμερ. Αντίθετα, για τη διάγνωση της συγκεκριμένης νόσου επιβάλλεται μια σειρά από εξετάσεις και σαρώσεις του εγκεφάλου,

Οι τρέχουσες εξετάσεις και προληπτικοί έλεγχοι για τη νόσο του Αλτσχάϊμερ είναι οι ακόλουθες:

• Εξέταση ιατρικού ιστορικού
• Φυσική εξέταση (για παράδειγμα έλεγχος της αρτηριακής πίεσης, επανεξέταση φαρμάκων που λαμβάνει ο ασθενής, συζήτηση για τον τρόπο ζωής του ασθενή)
• Εργαστηριακές εξετάσεις αίματος και ούρων
• Νευρολογική εξέταση (για παράδειγμα εξέταση αντανακλαστικών, μυϊκής δύναμης, ομιλίας, κίνησης των ματιών)
• Εξετάσεις εγκεφάλου (για παράδειγμα μαγνητική τομογραφία, αξονική τομογραφία)
• Εξετάσεις εγκεφαλονωτιαίου υγρού

Σημειώνεται ωστόσο ότι παρόλο που η απώλεια της όσφρησης θα μπορούσε να αποτελεί πρώιμο σημάδι νευροεκφυλισμού, δεν συμπεριλαμβάνεται προς το παρόν στις εξετάσεις για τη νόσο του Αλτσχάϊμερ.

Διαβάστε επίσης: Μπορεί η μαγνητική εγκεφάλου να διαγνώσει με ακρίβεια τη νόσο Αλτσχάιμερ;

Ποιες άλλες ασθένειες προκαλούν απώλεια της όσφρησης;

Η οσφρητική δυσλειτουργία μπορεί να είναι αποτέλεσμα διαφόρων καταστάσεων υγείας, όπως η COVID-19 και άλλες ιογενείς ασθένειες. Σύμφωνα με τους επιστήμονες, η απώλεια της γεύσης και της όσφρησης αποτελεί χαρακτηριστικό σύμπτωμα πολλών ιογενών ασθενειών και άλλων καταστάσεων υγείας.

Βασικές αιτίες απώλειας της όσφρησης είναι οι ακόλουθες:

• Μεγαλύτερη ηλικία
• Αλλεργίες
• Διαταραχές μετά από ιογενή ασθένεια
• Τραύμα στη μύτη ή το κεφάλι
• Κρυολόγημα
• Μεταβολικές διαταραχές
• Ρινικοί πολύποδες
• Γρίπη
• Ρινική συμφόρηση
• Λοιμώξεις των κόλπων
• Όγκοι

Διαβάστε επίσης: COVID-19: Ρινικές ενέσεις μπορούν να επαναφέρουν τη μακροχρόνια απώλεια όσφρησης

Θα πρέπει να δείτε έναν γιατρό αν χάσετε την αίσθηση της όσφρησής σας;

Αν παρατηρήσετε αλλαγές στην όσφρησή σας, δεν χρειάζεται να πανικοβληθείτε, αλλά σίγουρα είναι κάτι που δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να αγνοήσετε αν διαρκεί για μεγάλο χρονικό διάστημα. 

Αν για παράδειγμα παρατηρήσετε απώλεια της όσφρησής σας κατά τη διάρκεια ή και λίγο αργότερα από ένα κρυολόγημα, η όσφρηση συνήθως επανέρχεται σταδιακά στο φυσιολογικό μέσα σε λίγες ημέρες, οπότε δεν επιβάλλεται επίσκεψη στον γιατρό. Αν η όσφρηση δεν βελτιώνεται καθώς περνούν οι ημέρες, τότε θα πρέπει να επισκεφτείτε τον γιατρό σας.

Αν είστε άτομο μεγαλύτερης ηλικίας (65 ετών και άνω) και παρατηρείτε σταδιακή απώλεια της όσφρησής σας χωρίς εμφανή λόγο, τότε ο γιατρός σας ενδέχεται να σας αποστείλει σε ένα νευρολόγο, ο οποίος θα σας εξετάσει για το γονίδιο APOE e4 και ακολούθως για το ενδεχόμενο εκφυλιστικής ασθένειας.

Διαβάστε επίσης: Αιθέρια έλαια: Βοηθoύν στην αποκατάσταση της όσφρησης μετά την COVID-19