Βαθύς ύπνος: Ακόμη και η παραμικρή του μείωση αυξάνει τον κίνδυνο Αλτσχάϊμερ

Κατά τη διάρκεια της νύχτας, οι άνθρωποι περνούν από τέσσερα στάδια ύπνου και συγκεκριμένα από το πρώτο στάδιο κατά το οποίο αποκοιμιούνται, από το δεύτερο στάδιο κατά το οποίο τους παίρνει ο ελαφρύς ύπνος, από το τρίτο στάδιο κατά το οποίο τους παίρνει ο βαθύς ύπνος και από το τέταρτο στάδιο το οποίο ονομάζεται ύπνος ταχείας κίνησης των ματιών (ύπνος REM), κατά το οποίο ο εγκέφαλος είναι ιδιαίτερα ενεργός. Σύμφωνα με τους ειδικούς, τα στάδια αυτά έχουν πολύ μεγάλη σημασία που ξεπερνά το όριο της ηρεμίας και της ξεκούρασης.

Όπως επισημαίνεται από την υπάρχουσα έρευνα, η κακή ποιότητα ύπνου ή ο ανεπαρκής ύπνος συσχετίζεται σημαντικά με εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα, αυξημένο κίνδυνο ασθενειών και κακής ποιότητας ψυχική υγεία. Με βάση τα εν λόγω ευρήματα, οι επιστήμονες υπογραμμίζουν το πόσο σημαντικός είναι ο καλός και ποιοτικός ύπνος.

Ωστόσο, μια νέα ερευνητική μελέτη κατάφερε να αποκαλύψει μια ακόμη σχέση ανάμεσα στον ύπνο και την ανθρώπινη υγεία και συγκεκριμένα την σχέση που έχει ο ύπνος με την γνωστική υγεία. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της εν λόγω μελέτης, ακόμη και μια μικρή μείωση στο τρίτο στάδιο του ύπνου, στον βαθύ δηλαδή ύπνο, αυξάνει τον κίνδυνο Αλτσχάϊμερ.

Διαβάστε επίσης: Ύπνος: Πόσο σημαντικός είναι ο υπολογισμός του ύπνου και πώς γίνεται;

Ο ανεπαρκής ύπνος αυξάνει τον κίνδυνο Αλτσχάϊμερ;

Η μείωση στον βαθύ ύπνο, ο οποίος είναι γνωστός και ως ύπνος αργών κυμάτων, που αποτελεί το βαθύτερο στάδιο του ύπνου, αυξάνει τον κίνδυνο Αλτσχάϊμερ, σύμφωνα με νέα μελέτη.

Σύμφωνα με τη δεύτερη συγγραφέα της μελέτης Andrée-Ann Baril, PhD, επίκουρη καθηγήτρια έρευνας στο τμήμα ιατρικής στο Πανεπιστήμιο του Μόντρεαλ, ο βαθύς ύπνος αργών κυμάτων περιλαμβάνει μεγάλα «κύματα» που μπορούν να παρακολουθηθούν κατά τη μέτρηση της ηλεκτρικής δραστηριότητας του εγκεφάλου. Σύμφωνα με τον ίδιο, ο βαθύς ύπνος θεωρείται απαραίτητος διότι κατά τη διάρκειά του επανορθώνονται και πραγματοποιούνται πολλές σημαντικές λειτουργίες του σώματος.

Στη παρούσα μελέτη συμμετείχαν 346 άτομα, άνω τον 60 ετών που εγγράφηκαν στη μελέτη Framingham Heart και ολοκλήρωσαν δύο μελέτες ολονύκτιου ύπνου (1995 έως 1998 και 2001 έως 2003). Τα εν λόγω άτομα παρακολουθήθηκαν τα επόμενα χρόνια για σημάδια άνοιας. Η ερευνητική ομάδα, διαπίστωσε ότι η ποσότητα του βαθύ ύπνου των συμμετεχόντων μειώθηκε από τη δεύτερη μελέτη ύπνου έως το 2018. Οι ερευνητές παρακολούθησαν τους ασθενείς για τα επόμενα 17 χρόνια, εντοπίζοντας 52 περιπτώσεις άνοιας. Κάθε ποσοστιαία μείωση στον βαθύ ύπνο συσχετίστηκε με 27% αύξηση στον κίνδυνο άνοιας.

Σύμφωνα με την Baril, η σύνδεση ανάμεσα στον ύπνο και τη νόσο του Αλτσχάϊμερ ενδεχομένως να αποδίδεται στο γεγονός ότι ο μειωμένης διάρκειας βαθύς ύπνος εμποδίζει τον εγκέφαλο να καθαρίσει επαρκώς πρωτεΐνες όπως οι αμυλοειδείς πρωτεΐνες. Η συσσώρευση αμυλοειδών πλακών στο εγκέφαλο, προκαλεί βλάβη στους νευρώνες και ατροφία του εγκεφάλου, δύο βασικές αιτίες της νόσου του Αλτσχάϊμερ.

Διαβάστε επίσης: Άνοια και Αλτσχάιμερ: 13 κακές συνήθειες για την υγεία του εγκεφάλου

Ποιοι παράγοντες επηρεάζουν τη διάρκεια και την ποιότητα του βαθύ ύπνου;

Ο Matthew Pase, PhD, κύριος συγγραφέας της μελέτης και αναπληρωτής καθηγητής στο Ινστιτούτο Turner στο Πανεπιστήμιο Monash στην Αυστραλία, υπογράμμισε ότι οι μειώσεις στον ύπνο βραδέων κυμάτων (βαθύς ύπνος), με την πάροδο του χρόνου τείνουν να είναι μεγαλύτερες και επηρεάζουν κυρίως τους ανθρώπους 70 ετών και άνω. Όπως εξήγησε η Baril, δεν υπάρχει καθορισμένος ρυθμός μείωσης στον ύπνο βραδέων κυμάτων, διότι τόσο η μείωση στην ποσότητα, όσο και την ποιότητα του ύπνου, διαφέρει από άτομο σε άτομο.

Ο ύπνος αργών κυμάτων, σημείωσε, τείνει να μειώνεται με την ηλικία, κάτι το οποίο διαπίστωσε και η παρούσα μελέτη. Αυτή η μείωση παρατηρείται σταδιακά κατά τη διάρκεια της ενηλικίωσης. Πέραν όμως από την ηλικία, οι κακές συνήθειες ύπνου και οι διαταραχές του ύπνου, επηρεάζουν εξίσου σημαντικά τον βαθύ ύπνο των ανθρώπων. Η ποσότητα του βαθύ ύπνου που θεωρείται ευεργετική για τη γνωστική λειτουργία και κατά συνέπεια η ποσότητα που μειώνει το ενδεχόμενο Αλτσχάϊμερ παραμένει ασαφής. Σύμφωνα με την ίδια, κατά τη διάρκεια του ύπνου, οι άνθρωποι κοιμούνται βαθιά για λίγα λεπτά κάθε 90 λεπτά, με αποτέλεσμα ο βαθύς ύπνος να καλύπτει περίπου το 20% της συνολικής διάρκεια του ύπνου τους.

Διαβάστε επίσης: Κύκλος ύπνου: Τι συμβαίνει όταν κοιμάστε

Πώς θα βελτιώσετε ποιοτικά και ποσοτικά τον βαθύ ύπνο;

Οι ακόλουθες συνήθειες βελτιώνουν τον ύπνο:

• Μειωμένη πρόσληψη καφεΐνης τις απογευματινές ώρες.
• Δημιουργία ενός σταθερού προγράμματος ύπνου, κατά το οποίο θα ξυπνάτε και θα κοιμάστε περίπου την ίδια ώρα.
• Συχνή και τακτική σωματική άσκηση (περίπου 150 λεπτά μέτριας σωματικής άσκησης την εβδομάδα).
• Δροσερό και σκοτεινό δωμάτιο.
• Απομάκρυνση από ηλεκτρονικές συσκευές, όπως κινητά, τάμπλετ και τηλεοράσεις, για τουλάχιστον μια ώρα πριν τον ύπνο.

Διαβάστε επίσης: Ύπνος: Πώς συνεισφέρει στη βέλτιστη λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος;

Ποια είναι τα προειδοποιητικά σημάδια της νόσου Αλτσχάϊμερ;

Η νόσος του Αλτσχάϊμερ δεν αποτελεί φυσιολογικό μέρος της γήρανσης. Τα προβλήματα μνήμης είναι σχεδόν πάντα τα πρώτα προειδοποιητικά σημάδια της νόσου του Αλτσχάϊμερ και της άνοιας. Πέραν όμως από τα προβλήματα μνήμης, υπάρχουν και άλλα προειδοποιητικά σημάδια που υποδηλώνουν Αλτσχάϊμερ, όπως τα ακόλουθα:

• Απώλεια μνήμης που επηρεάζει την καθημερινότητα των ασθενών, όπως για παράδειγμα αποπροσανατολισμός σε ένα οικείο μέρος και η επαναλαμβανόμενες ερωτήσεις.
• Δυσκολία διεκπεραίωσης γνωστικών εργασιών.
• Προβλήματα με καθημερινές και άλλοτε απλές εργασίες, όπως η πληρωμή των λογαριασμών.
• Μειωμένες δεξιότητες σκέψης
• Μειωμένη ή/και κακή κρίση
• Αλλαγές στη διάθεση
• Αλλαγές στην προσωπικότητα
• Αλλαγές στην συμπεριφορά

Διαβάστε επίσης: Μπορεί η μαγνητική εγκεφάλου να διαγνώσει με ακρίβεια τη νόσο Αλτσχάιμερ;

Πώς θα μειώσετε τον κίνδυνο Αλτσχάϊμερ;

Παρόλο που η νόσος του Αλτσχάϊμερ δεν αποτελεί φυσιολογικό μέρος της γήρανσης, όπως είπαμε πιο πάνω, εν τούτοις δεν είναι ούτε και μια κατάσταση που μπορεί να προληφθεί. Ωστόσο, υπάρχουν αλλαγές στον τρόπο ζωής που μπορούν να μειώσουν τον κίνδυνο. Για να μειώσετε τον κίνδυνο ακολουθήστε τις πιο κάτω συμβουλές:

• Τακτική σωματική άσκηση (τουλάχιστον 150 λεπτά την εβδομάδα)
• Σωστή και υγιεινή διατροφή, πλούσια σε φρούτα, λαχανικά και υγιεινή έλαια και φτωχή σε κορεσμένα λιπαρά. Τέτοιο διατροφικό πρότυπο είναι η μεσογειακή διατροφή.
• Διαχείριση υψηλής αρτηριακής πίεσης
• Διαχείριση υψηλής χοληστερίνης
• Διαχείριση διαβήτη
• Διακοπή καπνίσματος
• Διατήρηση κοινωνικής ζωής και συμμετοχή σε δραστηριότητες που βελτιώνουν τη γνωστική λειτουργία όπως, ο χορός, τα επιτραπέζια, το παζλ, η μουσική, η εκμάθηση ενός μουσικού οργάνου, η συμμετοχή σε δραστηριότης τέχνης όπως η ζωγραφική, η συμμετοχή σε κοινωνικές εκδηλώσεις και το διάβασμα.

Διαβάστε επίσης: Αλτσχάϊμερ: Μπορεί η μείωση της χοληστερίνης να μειώσει τον κίνδυνο;