Όταν μια γυναίκα προσπαθεί να μείνει έγκυος, αρχίζει να δίνει περισσότερη προσοχή στον εμμηνορροϊκό της κύκλο από ό,τι συνήθως. Μάλιστα, αν δυσκολεύεται να μείνει έγκυος, παρά το γεγονός ότι ο κύκλος της φαίνεται φυσιολογικός, είναι εύλογο να αναρωτιέται τι της συμβαίνει. (Θεραπείες γονιμότητας: Το αλκοόλ και η καφεΐνη επηρεάζουν την αποτελεσματικότητά τους;)
Σε έναν τυπικό κύκλο, οι ορμόνες του εγκεφάλου λένε στο σώμα να προετοιμαστεί για την απελευθέρωση ενός ωαρίου. Ακολούθως, το ωάριο απελευθερώνεται από την ωοθήκη στις σάλπιγγες. Εάν το ωάριο γονιμοποιηθεί μέσα σε 12-24 ώρες μετά την απελευθέρωσή του, προσκολλάται στο τοίχωμα της μήτρας μέσα σε 5 μέρες και το έμβρυο αρχίζει να μεγαλώνει. Εάν το ωάριο δεν γονιμοποιηθεί, τότε η επένδυση της μήτρας παθαίνει ρήξη και αποβάλλεται μέσω της περιόδου.
Ανωορρηξία ονομάζεται οτιδήποτε διακόπτει τη διαδικασία της ωορρηξίας. Η ανωορρηξία ευθύνεται για περίπου το 30% των προβλημάτων γονιμότητας στις γυναίκες. (Πόσο σοβαρή αναμένεται να είναι η περίοδος της γρίπης φέτος;)
Τι προκαλεί ανωορρηξία;
Η ανωορρηξία είναι μια πολύπλοκη διαδικασία που επηρεάζει πολλά όργανα, αδένες και ορμόνες, επομένως υπάρχουν πολλές πιθανές αιτίες. Μερικές από αυτές είναι οι ακόλουθες:
- Σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών (PCOS): Πρόκειται για την πιο κοινή αιτία ανωορρηξίας. Το PCOS προκαλεί στις γυναίκες ακανόνιστη ωορρηξία ή έλλειψη ωορρηξίας και σε ορισμένες περιπτώσεις σχετίζεται με αυξημένα επίπεδα τεστοστερόνης. Το PCOS προκαλεί παράλληλα υπερβολική τριχοφυΐα και ακμή.
- Πρόωρη ωοθηκική ανεπάρκεια (POI): Είναι μια κατάσταση κατά την οποία οι ωοθήκες μιας γυναίκας δυσλειτουργούν πριν τα 40 (πρόωρη εμμηνόπαυση). Το POI είναι αποτέλεσμα ορισμένων ιατρικών καταστάσεων, αλλά για πολλές γυναίκες η αιτία είναι ανεξήγητη. Τονίζεται ωστόσο, ότι περίπου το 5% – 10% των γυναικών με POI συλλαμβάνουν φυσικά και έχουν μια φυσιολογική εγκυμοσύνη.
- Δυσλειτουργία του υποθαλάμου ή της υπόφυσης: Οι εν λόγω αδένες παράγουν ορμόνες που είναι υπεύθυνες για την ωορρηξία. Οτιδήποτε παρεμβαίνει στη φυσιολογική λειτουργία τους, όπως ένας καλοήθης όγκος της υπόφυσης, μπορεί να προκαλέσει ανωορρηξία.
- Μειωμένο απόθεμα ωοθηκών (DOR): Κατά τη γέννηση, οι γυναίκες έχουν όλα τα ωάριά τους στις ωοθήκες τους. Είναι φυσιολογικό λοιπόν, να μειώνονται με την πάροδο του χρόνου. Οι γυναίκες με DOR έχουν λιγότερα ωάρια από το κανονικό, αλλά σύμφωνα με τους ειδικούς, με θεραπείες γονιμότητας είναι ακόμη σε θέση να συλλάβουν φυσικά.
- Λειτουργική υποθαλαμική αμηνόρροια (FHA): Πρόκειται για μια κατάσταση που προκαλείται από άγχος, υπερβολική άσκηση και χαμηλό σωματικό βάρος.
- Εμμηνόπαυση: Εμμηνόπαυση είναι η φυσική μείωση της λειτουργίας των ωοθηκών, που συμβαίνει γύρω στην ηλικία των 50. Εμμηνόπαυση ορίζεται ως η έλλειψη περιόδου για διάστημα ενός συνεχόμενου χρόνου. Ορισμένες γυναίκες εμφανίζουν και άλλα συμπτώματα, όπως εξάψεις, δυσκολία στον ύπνο και αλλαγές στη διάθεση.
Ποια είναι τα συμπτώματα της ανωορρηξίας;
Η ανωορρηξία δεν προκαλεί πάντα συμπτώματα, αλλά όταν προκαλέσει αυτά περιλαμβάνουν:
Πώς αντιμετωπίζεται η ανωορρηξία;
Η θεραπεία της ανωορρηξίας θα εξαρτηθεί από την αιτία της. Για ορισμένες γυναίκες, η τροποποίηση του τρόπου ζωής μπορεί να είναι αρκετή, αλλά άλλες γυναίκες μπορεί να χρειαστούν παράλληλα και ιατρικές ή χειρουργικές θεραπείες. (Μπορούν τα βότανα να ανακουφίσουν τις κράμπες της περιόδου;)
- Τροποποίηση τρόπου ζωής: Οι διατροφικές αλλαγές και η άσκηση είναι χρήσιμες για τις γυναίκες των οποίων η ανωορρηξία προκαλείται είτε από υψηλό, είτε από χαμηλό δείκτη μάζας σώματος (ΔΜΣ). Για διατροφικές αλλαγές συμβουλευτείτε έναν διατροφολόγο. Οι γυναίκες των οποίων η ανωορρηξία προκαλείται από την υπερβολική άσκηση ωφελούνται από τη μείωση της άσκησης, ενώ οι γυναίκες με αυξημένο ΔΜΣ ωφελούνται από την αύξηση της άσκησης. Εάν η αιτία της ανωορρηξίας είναι το άγχος, οι τεχνικές διαχείρισης του άγχους και χαλάρωσης είναι πολύ βοηθητικές.
- Φάρμακα: Για τη θεραπεία της ανωορρηξίας και την πρόκληση ωορρηξίας, χρησιμοποιούνται φάρμακα γονιμότητας, όπως η κιτρική κλομιφαίνη, η ανθρώπινη χοριακή γοναδοτροπίνη (hCG), η θυλακιοτρόπος ορμόνη (FSH και οι αγωνιστές και ανταγωνιστές GnRH. Τα ίδια φάρμακα χρησιμοποιούνται και σε γυναίκες που έχουν ωορρηξία, για αύξηση των πιθανοτήτων εγκυμοσύνης.
- Χειρουργική επέμβαση: Οι γυναίκες με PCOS που δεν ανταποκρίνεται σε άλλες θεραπείες, συνήθως συμβουλεύονται να υποβληθούν σε μια διαδικασία που ονομάζεται διάτρηση ωοθηκών. Πρόκειται για μια ελάχιστα επεμβατική διαδικασία που γίνεται λαπαροσκοπικά, κατά την οποία δημιουργούνται μικρές τρύπες στις ωοθήκες, πράγμα που μειώνει την ποσότητα τεστοστερόνης που παράγουν. Η μείωση της ποσότητας της τεστοστερόνης βοηθά τις ωοθήκες να παράγουν ένα ωάριο κάθε μήνα, δημιουργώντας κανονικούς εμμηνορροϊκούς κύκλους.