Καρκίνος παχέος εντέρου: Ποια άτομα κινδυνεύουν και ποια προληπτικά μέτρα υπάρχουν;

Ο καρκίνος του παχέος εντέρου προκαλείται από την ανεξέλεγκτη ανάπτυξη μη φυσιολογικών κυττάρων στο παχύ έντερο. Αρχικά, τα συμπτώματα του εν λόγω καρκίνου μπορεί να μην είναι εμφανή, ωστόσο, καθώς η ασθένεια εξελίσσεται, ο ασθενής αρχίζει να παρατηρεί αλλαγές στις συνήθειες του εντέρου του και αίμα στα κόπρανα του. Σύμφωνα με τους ειδικούς, υπάρχουν διάφοροι παράγοντες που αυξάνουν την πιθανότητα να εμφανίσει κάποιος καρκίνο του παχέος εντέρου, από τους οποίους, άλλοι μπορούν να ελεγχθούν (πχ το βάρος και ο καθιστικός τρόπος ζωής) και άλλοι όχι (πχ φλεγμονώδης νόσος του εντέρου).

Ο καρκίνος του παχέος εντέρου, σύμφωνα με το Εθνικό Ινστιτούτο Καρκίνου, είναι ο τρίτος συνηθέστερος καρκίνος με περίπου 100.000 νέες περιπτώσεις κάθε χρόνο και η τρίτη κύρια αιτία θανάτου από καρκίνο, τόσο σε άνδρες όσο και σε γυναίκες.

Ποια είναι η ανατομία του παχέος εντέρου;

Το παχύ έντερο εκτείνεται γύρω από την περίμετρο της κοιλιάς. Το πάνω και το κάτω μέρος του χωρίζεται στα εξής τμήματα:

Ανιόν κόλον
Εγκάρσιο κόλον
Κατιόν κόλον
Ορθοσιγμοειδές

Σημειώνεται ότι ο όρος καρκίνος του ορθού χρησιμοποιείται εναλλακτικά για να περιγράψει τον καρκίνο του παχέος εντέρου, επειδή οι δύο καρκίνοι έχουν κοινά χαρακτηριστικά. Ο ορθός είναι μέρος του παχέος εντέρου με μήκος 6 – 12 ίντσες και βρίσκεται μεταξύ του σιγμοειδούς τμήματος και του πρωκτού. Τα κόπρανα αποθηκεύονται στον ορθό μέχρι να είναι έτοιμα να απομακρυνθούν από το σώμα μέσω της κίνησης του εντέρου.

Ποιοι τύποι καρκίνου του παχέος εντέρου υπάρχουν;

Με βάση τους εμπλεκόμενους ιστούς, οι καρκίνοι του παχέος εντέρου κατανέμονται περαιτέρω σε διάφορους τύπους.

Το αδενοκαρκίνωμα είναι ο πιο συνηθισμένος τύπος καρκίνου του παχέος εντέρου, ο οποίος αντιπροσωπεύει περίπου το 96% των διαγνώσεων. Αυτός ο τύπος προσβάλλει τους αδένες που εκκρίνουν βλέννα. Το αδενοκαρκίνωμα έχει διάφορους υποτύπους, στους οποίους ο ιστός και ο κυτταρικός τύπος διαφέρουν ελαφρώς από το συμβατικό αδενοκαρκίνωμα. Για παράδειγμα, το βλεννώδες αδενοκαρκίνωμα είναι ένας υποτύπος που παράγει υπερβολική βλέννα και τείνει να αναπτύσσεται στη δεξιά πλευρά του παχέος εντέρου.

Γενικότερα οι τύποι του καρκίνου του παχέος εντέρου είναι:

Αδενοκαρκίνωμα
Βλεννώδες αδενοκαρκίνωμα
Καρκίνωμα με κύτταρα Signet-Ring
Μυελώδες καρκίνωμα
Αδενοπλακώδες καρκίνωμα
Αδιαφοροποίητο καρκίνωμα

Σπανιότερα είδη καρκίνου του παχέος εντέρου είναι:

Σαρκώματα μαλακών ιστών
Κολοορθικά λεμφώματα
Νευροενδοκρινικοί όγκοι
Γαστρεντερικοί στρωματικοί όγκοι (GISTs)

Ποια συμπτώματα προκαλεί ο καρκίνος του παχέος εντέρου;

Υπάρχουν πολλά πιθανά συμπτώματα του καρκίνου του παχέος εντέρου, ωστόσο, το τι θα βιώσει ο κάθε ασθενής εξαρτάται από παράγοντες όπως η θέση και το μέγεθος του καρκίνου. Υπάρχουν δε, και άνθρωποι που δεν εμφανίζουν καθόλου συμπτώματα στα αρχικά στάδια της νόσου. Σε κάθε περίπτωση, πιο κάτω αναφέρονται διάφορα πιθανά συμπτώματα, ωστόσο πολλά από αυτά είναι παρόμοια με συμπτώματα άλλων καταστάσεων, όπως οι λοιμώξεις και οι αιμορροΐδες και ως εκ τούτου πρέπει να ενημερώνετε άμεσα τον γιατρό σας ώστε να λάβετε τη σωστή διάγνωση και θεραπεία.

Τα συμπτώματα του καρκίνου του παχέος εντέρου είναι:

Επίμονη αλλαγή στις συνήθειες του εντέρου, όπως διάρροια, δυσκοιλιότητα ή αραίωση των κοπράνων.
Εναλλασσόμενη δυσκοιλιότητα και διάρροια
Ανοικτόχρωμο κόκκινο ή σκούρο κόκκινο αίμα στα κόπρανα
Ατελής εκκένωση του εντέρου
Κοιλιακός πόνος και κράμπες
Αδυναμία και κόπωση
Απώλεια βάρους και απώλεια όρεξης
Ναυτία ή εμετός
Κιτρινωπό δέρμα ή λευκά μάτια (ίκτερος)

Ποιες είναι οι αιτίες που προκαλούν καρκίνο του παχέος εντέρου;

Οι περισσότεροι καρκίνοι του παχέος εντέρου προκαλούνται από αναπτύξεις στο εσωτερικό της επένδυσης του παχέος εντέρου, που ονομάζονται πολύποδες, οι οποίοι μετατρέπονται σε καρκίνο μακροπρόθεσμα. Ωστόσο, στην πλειοψηφία των περιπτώσεων οι πολύποδες δεν μετατρέπονται σε καρκίνο. Η πιθανότητα μετατροπής ενός πολύποδα σε καρκίνο εξαρτάται από παράγοντες, όπως ο τύπος του πολύποδα (οι αδενωματώδεις πολύποδες θεωρούνται προκαρκινικοί) και από το αν ο πολύποδας περιέχει μη φυσιολογικά κύτταρα (δυσπλαστικά).

Σε κάθε περίπτωση, υπάρχουν πολλοί παράγοντες που αυξάνουν τον κίνδυνο καρκίνου του παχέος εντέρου, από τους οποίους άλλοι μπορούν να ελεγχθούν και άλλοι όχι. Ειδικότερα, μεγαλύτερο κίνδυνο διατρέχουν τα άτομα που:

Είναι άνω των 50 ετών
Έχουν πολύποδες στο παχύ έντερο
Καταναλώνουν υπερβολικές ποσότητες αλκοόλ
Έχουν οικογενειακό ιστορικό καρκίνου του παχέος εντέρου
Ακολουθούν ανθυγιεινή διατροφή πλούσια σε λιπαρά και φτωχή σε φυτικές ίνες
Είναι παχύσαρκα
Δεν ασκούνται
Έχουν ιατρικό ιστορικό άλλων καρκίνων
Καπνίζουν

Σημειώνεται ότι ένας επιπρόσθετος παράγοντας κινδύνου είναι η φλεγμονώδης νόσος του εντέρου (ασθένεια του Crohn και ελκώδης κολίτιδα), η οποία τείνει να παραμένει ενεργή για μεγάλο χρονικό διάστημα. Διευκρινίζεται, όμως, ότι οι πλειοψηφία των ανθρώπων με φλεγμονώδη νόσο του εντέρου δεν αναπτύσσει ποτέ καρκίνο του παχέος εντέρου.

Ποιες εξετάσεις είναι σημαντικές για την έγκαιρη διάγνωση του καρκίνου του παχέος εντέρου;

Σύμφωνα με την Αμερικανική Εταιρεία Καρκίνου, οι εξετάσεις που χρησιμοποιούνται για την ανίχνευση του καρκίνου του παχέος εντέρου περιλαμβάνουν:

Κολονοσκόπηση
Εικονική κολονοσκόπηση
Ευέλικτη σιγμοειδοσκόπηση
Έλεγχος αίματος στα κόπρανα με βάση το Guaiac
Ανοσοχημική δοκιμασία κοπράνων

Εάν υπάρχει υποψία καρκίνου του παχέος εντέρου μετά από μια εξέταση, τότε ο ασθενής θα υποβληθεί σε διαγνωστική κολονοσκόπηση και βιοψία. Για να γίνει βιοψία, ο γαστρεντερολόγος θα αφαιρέσει ένα κομμάτι ιστού από την ύποπτη μάζα στο έντερο και ακολούθως ο παθολόγος θα αναζητήσει καρκινικά κύτταρα στον ιστό με την βοήθεια ενός μικροσκοπίου.

Εάν, μετά την βιοψία, διαπιστωθεί ότι όντως υπάρχει καρκίνος, τότε θα ακολουθήσουν επιπλέον εξετάσεις στο δείγμα ώστε να ταξινομηθεί ο καρκίνος και ανοσοϊστοχημικές εξετάσεις για να διαπιστωθεί αν τα κύτταρα φέρουν μεταλλάξεις σε ορισμένα γονίδια. Με αυτόν τον τρόπο, η θεραπεία που θα ακολουθήσει θα είναι πιο στοχευμένη. Μάλιστα, για να προσδιοριστεί το στάδιο του καρκίνου (το κατά πόσο έχει εξαπλωθεί σε άλλα όργανα του σώματος) θα πραγματοποιηθούν εξετάσεις απεικόνισης, όπως η αξονική τομογραφία, η μαγνητική τομογραφία, η ακτινογραφία θώρακος ή η σάρωση PET.

Με ποιες θεραπευτικές αγωγές αντιμετωπίζεται ο καρκίνος του παχέος εντέρου;

Με βάση τον τύπο, το στάδιο και το σημείο που εντοπίζεται ο καρκίνος του παχέος εντέρου, οι γιατροί καθορίζουν και την πορεία της θεραπείας που θα ακολουθήσει.

Οι επιλογές που υπάρχουν είναι οι εξής:

Χειρουργική επέμβαση: Για τους καρκίνους του παχέος εντέρου που δεν έχουν εξαπλωθεί σε απομακρυσμένες περιοχές του σώματος (για παράδειγμα, στο ήπαρ), η χειρουργική επέμβαση είναι η κύρια θεραπευτική μέθοδος. Χειρουργική επέμβαση συνεπάγεται (α) απομάκρυνση του καρκίνου ή του πολύποδα κατά τη διάρκεια μιας κολονοσκόπησης (πολυεκτομή) (β) αφαίρεση μέρους του παχέος εντέρου (μερική κολεκτομή) ή (γ) πιο σπάνια, αφαίρεση ολόκληρου του παχέος εντέρου (συνολική κολεκτομή).
Τοπική θεραπεία: Η ακτινοθεραπεία θεωρείται τοπική θεραπεία, επειδή στοχεύει σε μια συγκεκριμένη περιοχή του σώματος. Συνήθως χρησιμοποιείται σε συνδυασμό με χειρουργική επέμβαση και / ή χημειοθεραπεία.
Στοχευμένες θεραπείες: Τα φάρμακα της χημειοθεραπείας στοχεύουν την γρήγορη αναπαραγωγή των κυττάρων του σώματος και χορηγούνται πριν ή μετά την χειρουργική επέμβαση ή και σε συνδυασμό με την ακτινοθεραπεία. Σε μερικές περιπτώσεις χρησιμοποιούνται και άλλες στοχευμένες θεραπείες, είτε μόνες τους, είτε σε συνδυασμό με τη χημειοθεραπεία. Γενικότερα, οι στοχευμένες θεραπείες στοχεύουν και εμποδίζουν τη δράση συγκεκριμένων πρωτεϊνών, που βρίσκονται μέσα ή έξω από τα καρκινικά κύτταρα, οι οποίες τα βοηθούν να αναπτυχθούν. Για άτομα με προχωρημένο καρκίνο του παχέος εντέρου ή καρκίνο που είναι ανθεκτικός στη χημειοθεραπεία, χρησιμοποιείται η ανοσοθεραπεία.
Παρηγορητική φροντίδα: Η παρηγορητική φροντίδα είναι ένα σημαντικό συστατικό της θεραπείας του καρκίνου του παχέος εντέρου, ειδικά σε προχωρημένα στάδια. Αυτός ο τύπος θεραπείας επικεντρώνεται στη βελτιστοποίηση της άνεσης και τη διαχείριση συμπτωμάτων όπως ο πόνος, το άγχος και τα προβλήματα του εντέρου.

Ποια μέτρα πρόληψης συνιστώνται για τον καρκίνο του παχέος εντέρου;

Σύμφωνα με την Αμερικανική Εταιρεία του Καρκίνου, τα πιο σημαντικά μέτρα πρόληψης για τον καρκίνο του παχέος εντέρου είναι:

Συστηματικός έλεγχος από την ηλικία των 45 ετών για άτομα μεσαίου κινδύνου.
Συστηματικός έλεγχος από νεαρή ηλικία (πριν τα 45) για άτομα αυξημένου κίνδυνου (άτομα με οικογενειακό ιστορικό ή φλεγμονώδη νόσο του εντέρου).