Ο καρκίνος είναι μια ασθένεια η οποία χαρακτηρίζεται από την ανεξέλεγκτη ανάπτυξη των κυττάρων και μπορεί να εμφανιστεί σε οποιοδήποτε ιστό ή όργανο του σώματος. Παγκοσμίως, ο καρκίνος αποτελεί τη δεύτερη αιτία θανάτου μετά τις καρδιαγγειακές παθήσεις.

Παρόλο που ο καρκίνος συνήθως προσβάλει άτομα μεγαλύτερης ηλικίας (άνω των 50 ετών), μελέτες των τελευταίων ετών δείχνουν αύξηση των περιστατικών καρκίνου σε άτομα ηλικίας κάτω των 50 ετών παγκοσμίως. Οι πρώιμοι καρκίνοι, δηλαδή αυτοί που εμφανίζονται σε νεαρές ηλικίες, μπορεί να αυξήσουν τον κίνδυνο και για άλλα προβλήματα υγείας, όπως η στειρότητα, οι καρδιαγγειακές παθήσεις, κλπ.

Πρόσφατα μια ανασκόπηση μελετών, που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Clinical Oncology, προσπάθησε να προσδιορίσει τους πιθανούς παράγοντες κινδύνου για την πρώιμη εμφάνιση καρκίνου. Τα αποτελέσματα έδειξαν πως παράγοντες που σχετίζονται με τον τρόπο ζωής, όπως η διατροφή, η παχυσαρκία και το περιβάλλον, μπορεί να συμβάλουν στην αύξηση του κινδύνου.

Ποια είδη καρκίνου μελετήθηκαν;

Στην ανασκόπηση, που δημοσιεύθηκε πρόσφατα στο Clinical Oncology, οι ερευνητές ανέλυσαν παγκόσμια δεδομένα για τα έτη 2000-2012 σχετικά με τη συχνότητα εμφάνισης ορισμένων ειδών καρκίνου σε ενήλικα άτομα ηλικίας κάτω των 50 ετών. Τα είδη καρκίνου ήταν τα εξής:

• Καρκίνος του μαστού
• Καρκίνος του παχέος εντέρου
• Καρκίνος του ενδομητρίου
• Καρκίνος του οισοφάγου
• Καρκίνος του τραχήλου της μήτρας
• Καρκίνος των νεφρών
• Καρκίνος του παγκρέατος
• Καρκίνος του προστάτη
• Καρκίνος στομάχου
• Καρκίνος θυρεοειδούς
• Πολλαπλό μυέλωμα

Στη συνέχεια, οι ερευνητές εξέτασαν τους πιθανούς παράγοντες κινδύνου για την πρώιμη εμφάνιση αυτών των ειδών καρκίνου. Τα αποτελέσματα έδειξαν πως η αυξημένη συχνότητα πρώιμης εμφάνισης του καρκίνου μπορεί να συνδέεται εν μέρει με το συχνότερο προσυμπτωματικό έλεγχο, αλλά πιθανώς να ευθύνονται γι’ αυτό και άλλοι παράγοντες.

Ποιοι παράγοντες του τρόπου ζωής συνδέονται με τον κίνδυνο πρώιμου καρκίνου;

Οι ερευνητές ανακάλυψαν πως η αυξημένη συχνότητα εμφάνισης καρκίνου σε ενήλικες κάτω των 50 ετών σχετίζεται με διάφορους παράγοντες που αφορούν τον τρόπο ζωής και διατροφής των ανθρώπων. Μερικοί από αυτούς τους παράγοντες είναι οι εξής:

• Η δυτικού τύπου διατροφή, η οποία χαρακτηρίζεται από υψηλή περιεκτικότητα σε κορεσμένα λίπη, πρόσθετη ζάχαρη, επεξεργασμένα τρόφιμα, κόκκινο κρέας, και χαμηλή περιεκτικότητα σε φρούτα, λαχανικά και δημητριακά ολικής αλέσεως
• Τα χαμηλότερα ποσοστά θηλασμού και η αυξημένη κατανάλωση βρεφικού γάλακτος φόρμουλας
• Η αυξημένη κατανάλωση αλκοόλ
• Το κάπνισμα
• Ο ύπνος μικρότερης διάρκειας στα παιδιά, λόγω του έντονου φωτός κατά τη διάρκεια της νύχτας
• Η εργασία σε νυχτερινή βάρδια
• Η μικρή ηλικία έναρξης της εμμήνου ρύσεως
• Η αυξημένη χρήση αντισυλληπτικών χαπιών
• Η καθιστική ζωή
• Τα αυξημένα ποσοστά σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2

Επιπλέον, οι ερευνητές διαπίστωσαν πως 8 από τα 14 είδη καρκίνου, που μελετήθηκαν, αφορούσαν το πεπτικό σύστημα, κάτι το οποίο υποδεικνύει τη σημασία του μικροβιώματος του εντέρου και του στόματος στον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου. Η διατροφή, ο τρόπος ζωής και η χρήση αντιβιοτικών τονίστηκαν ως κύριοι παράγοντες που επηρεάζουν το ανθρώπινο μικροβίωμα.

Πώς αυξάνει ο τρόπος ζωής τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου;

Διάφοροι παράγοντες του τρόπου ζωής, όπως η παχυσαρκία, η καθιστική ζωή και η ανθυγιεινή διατροφή έχουν συσχετιστεί με την αύξηση του κινδύνου εμφάνισης διαφόρων ειδών καρκίνου, είτε άμεσα είτε έμμεσα. Για παράδειγμα, οι παράγοντες αυτοί μπορεί να αυξήσουν τη φλεγμονή στο σώμα, διαταράσσοντας έτσι τις κυτταρικές διεργασίες και αυξάνοντας άμεσα τον κίνδυνο καρκίνου ή μπορεί να προκαλέσουν αρχικά άλλες χρόνιες ασθένειες, οι οποίες αυξάνουν έμμεσα τον κίνδυνο καρκίνου.

Μια θεωρία που έχει διατυπωθεί σχετικά με τα αυξημένα περιστατικά καρκίνου σε ενήλικες ηλικίας κάτω των 50 ετών, αφορά την αλλαγή πολλών παραγόντων του τρόπου ζωής τις τελευταίες δεκαετίες σε πιο ανθυγιεινές επιλογές. Για παράδειγμα, στις μέρες μας παρατηρούνται μεγαλύτερα ποσοστά παχυσαρκίας σε μικρότερες ηλικίες και τα παιδιά καταναλώνουν μεγαλύτερες ποσότητες ζαχαρούχων ροφημάτων και επεξεργασμένων τροφίμων σε σχέση με 30 χρόνια πριν. Αυτές οι συνήθειες που καλλιεργούνται από νεαρές ηλικίες πιθανότατα σχετίζονται με τους παράγοντες κινδύνου για την πρώιμη εμφάνιση καρκίνου.

Πώς μπορεί να μειωθεί ο κίνδυνος πρώιμης εμφάνισης καρκίνου;

Σύμφωνα με τον Dr. Ugai, έναν από τους ερευνητές που συμμετείχαν στην εν λόγω μελέτη, μερικές αλλαγές στον τρόπο ζωής που θα μπορούσαν να μειώσουν τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου, σύμφωνα με τα παραπάνω ευρήματα, είναι οι εξής:

• Υιοθέτηση μιας ισορροπημένης διατροφής
• Μείωση της κατανάλωσης πρόσθετης ζάχαρης
• Τακτική σωματική άσκηση
• Αποφυγή καπνίσματος και αλκοόλ
• Επαρκής ύπνος το βράδυ
• Εμβολιασμός κατά των μικροοργανισμών που προκαλούν καρκίνο, όπως ο ιός HPV και ο HBV