Γαλάζιες Ζώνες: 8 μυστικά για την μακροζωία

Έχετε αναρωτηθεί ποτέ αν είναι το DNA σας ή ο τρόπος ζωής σας που έχει τη μεγαλύτερη επιρροή στο πόσο θα ζήσετε;

Τι είναι οι Γαλάζιες ζώνες;

Το 1996, η Danish Twin Study διαπίστωσε ότι μόνο το 20% περίπου της διάρκειας που θα ζήσετε καθορίζεται από τα γονίδιά σας. Αυτό σημαίνει ότι ένα επιβλητικό 80% εξαρτάται από τις συνήθειες του τρόπου ζωής σας.

Φυσικά, ακόμη και αν ακολουθείτε τον πιο υγιεινό τρόπο ζωής στον κόσμο, αυτό δεν μπορεί να σας οδηγήσει να φτάσετε τα 100 χρόνια ζωής. Ωστόσο, κάνοντας αλλαγές στον τρόπο ζωής σας θα μπορούσε να σας φέρει πιο κοντά σε αυτή την ηλικία.

Το καλύτερο παράδειγμα που υπάρχει για αυτό το αποτέλεσμα είναι οι Γαλάζιες Ζώνες – είναι συγκεκριμένες περιοχές στον κόσμο που έχουν το μεγαλύτερο αριθμό αιωνόβιων και από τα πιο χαμηλά ποσοστά ασθενειών που σχετίζονται με την ηλικία.

Πού βρίσκονται οι Γαλάζιες Ζώνες;

Η Γαλάζια Ζώνη είναι ένας μη επιστημονικός όρος που χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά από τον Dan Buettner και μια ομάδα γεωγραφικών εξερευνητών το 2004. Εντόπισαν και σχεδίασαν μπλε κύκλους σε έναν χάρτη γύρω από πέντε μέρη στον κόσμο όπου οι άνθρωποι έφταναν σταθερά τα 100 χρόνια ζωής.

Στο βιβλίο του, The Blue Zones, ο Buettner περιγράφει αυτές τις πέντε περιοχές:

1. Σαρδηνία, Ιταλία – όπου βρίσκεται η υψηλότερη συγκέντρωση εκατοντάχρονων ανδρών στον κόσμο
2. Χερσόνησος Nicoya, Κόστα Ρίκα – χαμηλότερο ποσοστό θνησιμότητας στη μέση ηλικία και δεύτερη υψηλότερη συγκέντρωση εκατοντάρηδων ανδρών
3. Ικαρία, Ελλάδα – ένα από τα χαμηλότερα ποσοστά άνοιας και θνησιμότητας μέσης ηλικίας στον κόσμο
4. Οκινάουα, Ιαπωνία – ο υψηλότερος πληθυσμός γυναικών άνω των 70 ετών στον κόσμο
5. Αντβεντιστές της Έβδομης Ημέρας στην Καλιφόρνια των ΗΠΑ – θρησκευτική ομάδα που ζει κατά μέσο όρο 10 χρόνια περισσότερο από τους συμπατριώτες της Βόρειας Αμερικής

Είναι πιθανό να υπάρχουν περισσότερες άγνωστες Γαλάζιες Ζώνες στον κόσμο, αλλά οι συνήθειες του τρόπου ζωής αυτών των συγκεκριμένων πέντε περιοχών έχουν τεθεί στο μικροσκόπιο.

Ακολουθεί μια πιο προσεκτική ματιά στους παράγοντες από τους οποίους μπορούμε να επιλέξουμε να μάθουμε και να υιοθετήσουμε:

• Η μεσογειακή διατροφή

Ένα όχι και τόσο καλά κρυμμένο μυστικό ορισμένων περιοχών της Γαλάζιας Ζώνης είναι η μεσογειακή διατροφή, γνωστή και ως διατροφή της Γαλάζιας Ζώνης. Δεν υπάρχει αυστηρός ορισμός, αλλά περιγράφει ένα σύνολο διατροφικών προτύπων που αποδεδειγμένα προάγουν την υγεία και τη μακροζωία. Η μεσογειακή διατροφή είναι η πιο υγιεινή διατροφή που μπορείτε να ακολουθείσετε. Μια μεσογειακού τύπου διατροφή είναι συχνά πλούσια σε φρούτα και λαχανικά, καθώς και σε δημητριακά ολικής αλέσεως και όσπρια. Υπάρχει επίσης μέτρια κατανάλωση λιπαρών ψαριών και άλλων θαλασσινών. Το ελαιόλαδο είναι η κύρια πηγή λίπους στο πλαίσιο της διατροφής. Επιπλέον, το κόκκινο και το επεξεργασμένο κρέας, καθώς και τα τρόφιμα με υψηλή περιεκτικότητα σε ζάχαρη, καταναλώνονται λιγότερο συχνά.

• Διατροφή με βάση τα φυτά

Δεν χρειάζεται να απορρίψετε εντελώς το κρέας, αλλά οι διατροφές της Γαλάζιας Ζώνης – συμπεριλαμβανομένης της μεσογειακής διατροφής – τείνουν να αποτελούνται κυρίως από φυτικές πηγές ενέργειας που μειώνουν τον κίνδυνο θνησιμότητας. Στην πραγματικότητα οι κάτοικοι της Γαλάζιας Ζώνης τείνουν να τρώνε κρέας μόνο περίπου πέντε φορές το μήνα.

Ακολουθώντας μια δίαιτα που βασίζεται κυρίως σε φυτά, μπορείτε να διασφαλίσετε ότι τρώτε μια διατροφή πλούσια σε φυτικές ίνες και χαμηλή σε κορεσμένα λιπαρά. Μια διατροφή υψηλή σε φυτικές ίνες διαθέτει πλήθος πλεονεκτημάτων, όπως μειωμένο κίνδυνο καρκίνου του εντέρου, μειωμένη χοληστερόλη, βελτιωμένη ευαισθησία στην ινσουλίνη, μειωμένη φλεγμονή και συνολικά βελτιωμένη υγεία του εντέρου, η οποία μπορεί να εξασφαλίσει ένα υγιές ανοσοποιητικό σύστημα.

• Τρώγοντας τοπικά προϊόντα

Όταν τα τρόφιμα ταξιδεύουν από τη μία άκρη του κόσμου στην άλλη, δεν προκαλεί έκπληξη το γεγονός ότι αυτά τα τρόφιμα πρέπει να ψεκάζονται με φυτοφάρμακα προκειμένου να διατηρηθούν. Όμως έχει διατυπωθεί η άποψη ότι η υψηλή κατανάλωση τέτοιων χημικών ουσιών μπορεί να συνδέεται με την ανάπτυξη της νόσου του Αλτσχάιμερ και του Πάρκινσον, καθώς και με τον καρκίνο.

Αν και η έρευνα στον τομέα αυτό δεν είναι προς το παρόν πειστική, φαίνεται ότι είναι κάτι περισσότερο από απλή σύμπτωση ότι οι άνθρωποι που ζουν στις Γαλάζιες Ζώνες τρώνε συνήθως πολλά τοπικά προϊόντα.

• Ο κανόνας της πληρότητας 80%

Οι κάτοικοι της Οκινάουα, μιας από τις Γαλάζιες Ζώνες, σταματάνε να τρώνε μόλις νιώσουν ότι χορταίνουν κατά 80%. Αυτή η τεχνική δεν έχει να κάνει τόσο με τον αυστηρό περιορισμό των θερμίδων και το αίσθημα της πεινάς, όσο με το να είστε σε επαφή με τα σήματα πείνας του σώματός σας. Αυτό με τη σειρά του σας βοηθά να φτάσετε και να διατηρήσετε ένα υγιές βάρος.

Τι γίνεται με την πείνα; Οι έρευνες δείχνουν ότι θα αισθανθείτε ικανοποιημένοι περίπου 20 λεπτά μετά το φαγητό, επειδή τόσο χρόνο χρειάζονται οι ορμόνες που είναι υπεύθυνες για την πληρότητα για να φτάσουν στα μέγιστα επίπεδα στο αίμα.

• Πίνοντας κρασί με μέτρο

Οι λάτρεις του κρασιού πρέπει να το ελέγχουν: ένα ή δύο ποτήρια την ημέρα έχουν συνδεθεί με μεγαλύτερη διάρκεια ζωής. Αλλά δεν μπορείτε να φυλάξετε τα 14 ποτήρια σας για το βράδυ του Σαββάτου – όλα αυτά αφορούν την κατανάλωση με μέτρο. Αυτό όχι μόνο μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο εμφάνισης καρδιαγγειακών προβλημάτων, όπως οι καρδιακές παθήσεις, αλλά σύμφωνα με μελέτες μπορεί ακόμη και να αυξήσει το προσδόκιμο ζωής σας κατά πέντε χρόνια.

• Άσκηση στην φύση

Δεν είναι μόνο η διατροφή των Γαλάζιων Ζωνών- οι πληθυσμοί αυτοί είναι επίσης ιδιαίτερα δραστήριοι. Ωστόσο, δεν πρόκειται για τη άσκηση στο γυμναστήριο, αλλά μάλλον για μια πιο ελαφριά σωματική δραστηριότητα που ενσωματώνεται φυσικά στην καθημερινή ζωή – για παράδειγμα, περπάτημα, γεωργία ή κηπουρική.

Μια μελέτη σε άνδρες από τη Σαρδηνία διαπίστωσε ότι το προσδόκιμο ζωής τους αυξανόταν αν ζούσαν σε πιο απότομες ορεινές πλαγιές, αν εκτρέφανε αγροτικά ζώα και αν περπατούσαν μεγαλύτερες αποστάσεις για να πάνε στη δουλειά τους.

Αυτό είναι γνωστό ως θερμογένεση χωρίς άσκηση. Γενικά καίνε πολύ περισσότερες θερμίδες και τους κρατάει πολύ πιο υγιείς μεταβολικά από το να πηγαίνανε στο γυμναστήριο μια φορά την ημέρα. Βασικά, η ενσωμάτωση της κίνησης καθ’ όλη τη διάρκεια της ημέρας αντί να καθόμαστε για ώρες και μετά να πηγαίνουμε στο γυμναστήριο θα είναι πιο ωφέλιμη για τη συνολική μας υγεία.

• Ποιοτικός ύπνος

Ο καλός ύπνος μπορεί να προστατεύσει από μια σειρά προβλημάτων υγείας, όπως η παχυσαρκία, οι ψυχικές διαταραχές, οι ασθένειες που σχετίζονται με την καρδιά και ο διαβήτης τύπου 2. Ωστόσο, μπορεί να μην είναι τόσο απλό όσο το να βάλετε το ξυπνητήρι σας να χτυπήσει αργότερα. Στις Γαλάζιες Ζώνες, πολλοί άνθρωποι δεν έχουν καθόλου καθορισμένες ώρες για να ξυπνήσουν ή να κοιμηθούν – απλά κοιμούνται ή ξυπνάνε όταν τους το ζητάει το σώμα τους.

Ο περιστασιακός ημερήσιος ύπνος έχει αποδεδειγμένα οφέλη για την υγεία – θεωρείται ότι η βέλτιστη διάρκεια ενός υγιεινού ύπνου κυμαίνεται μεταξύ 10-30 λεπτών.

• Η σχέση με τον εαυτό σας και τους άλλους

Τα υπόλοιπα λεγόμενα μυστικά των Γαλάζιων Ζωνών ίσως είναι πιο δύσκολο να τα μιμηθείτε, επειδή σχετίζονται σε μεγάλο βαθμό με την εσωτερική σας αίσθηση ευεξίας και ευτυχίας. Οι περιφερειακές κουλτούρες έχουν τεράστιο ρόλο σε αυτό, αλλά ίσως είναι ακόμα δυνατό να μάθετε από αυτά τα ιδανικά, από όποιο μέρος του κόσμου κι αν κατάγεστε.

Αυτοί οι παράγοντες είναι οι εξής:

• Μια ισχυρή αίσθηση του ανήκειν – π.χ., οι περισσότεροι εκατοντάχρονοι ανήκουν σε κάποια κοινότητα που βασίζεται στην πίστη
• Μια ισχυρή αίσθηση του σκοπού – π.χ., το να έχεις έναν λόγο να ξυπνάς το πρωί
• Το να βάζετε σε προτεραιότητα τους αγαπημένους σας – π.χ., το να κρατάτε τους ηλικιωμένους γονείς και παππούδες στο σπίτι ή σε κοντινή απόσταση και να επενδύετε χρόνο και αγάπη στα παιδιά σας
• Ένας αφοσιωμένος κοινωνικός κύκλος – π.χ., μια ομάδα φίλων που υποστηρίζουν ο ένας τον άλλον και ενθαρρύνουν υγιείς συμπεριφορές
• Τεχνικές για την καταπολέμηση του άγχους – π.χ., αφιερώνοντας λίγα λεπτά κάθε μέρα για περισυλλογή, προσευχή, διαλογισμό ή καθημερινό ύπνο