Η οστεοπόρωση είναι μια σκελετική διαταραχή που χαρακτηρίζεται από χαμηλή οστική μάζα και οδηγεί σε αδύναμα, εύθραυστα και επιρρεπή σε κατάγματα οστά. Οι μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες και οι ηλικιωμένοι άνδρες είναι πιο πιθανό να εμφανίσουν οστεοπόρωση, διότι με την πάροδο των χρόνων οι ορμόνες που προστατεύουν τα οστά αρχίζουν να μειώνονται.

Άλλοι παράγοντες που αυξάνουν τον κίνδυνο οστεοπόρωσης περιλαμβάνουν το σωματικό μέγεθος, την εθνικότητα, το οικογενειακό ιστορικό, τη διατροφή, τον καθιστικό τρόπο ζωής, το κάπνισμα, την υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ και την ύπαρξη άλλων ιατρικών παθήσεων.

Συχνά, τα άτομα που έχουν οστεοπόρωση δεν εμφανίζουν συμπτώματα, με αποτέλεσμα η διάγνωση να γίνεται μετά από κάποιο κάταγμα ή κατάρρευση των σπονδύλων. Ενώ υπάρχουν φάρμακα για τη θεραπεία της οστεοπόρωσης, αρκετοί άνθρωποι που πάσχουν από αυτή στρέφονται στη χρήση βοτάνων ως φυσικό τρόπο βελτίωσης της απώλειας της οστικής μάζας.

Μερικά από τα βότανα, που θεωρείται πως μπορούν να βελτιώσουν την υγεία των οστών και να λειτουργήσουν ως εναλλακτική θεραπεία για την οστεοπόρωση, είναι τα εξής:

1.     Κόκκινο φασκόμηλο

Το κόκκινο φασκόμηλο (Salvia miltiorrhiza) είναι ένα φυτό που χρησιμοποιείται ευρύτατα στην κινέζικη βοτανοθεραπεία και έχει συσχετιστεί με βελτιώσεις στην οστεοπόρωση.

Το σαλβιανολικό οξύ, οι τανσινόνες και το μαγνήσιο, που περιέχει το κόκκινο φασκόμηλο, είναι ενώσεις που μπορεί να βελτιώνουν την υγεία των οστών. Συγκεκριμένα, το σαλβιανολικό οξύ έχει αντιοξειδωτικές ιδιότητες, με αποτέλεσμα να αποτρέπει τη φλεγμονή και την παραγωγή ελευθέρων ριζών, που σχετίζονται με τη διάσπαση των οστών.

Επιπλέον, το κόκκινο φασκόμηλο είναι καλή πηγή βιταμίνης Κ, η οποία είναι απαραίτητη για τη διατήρηση υγιών οστών.

Το κόκκινο φασκόμηλο μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε μορφή κάψουλας, βάμματος ή τσαγιού για μικρό μόνο χρονικό διάστημα, καθώς η μακροχρόνια χρήση του μπορεί να μην είναι ασφαλής. Η χρήση του κόκκινου φασκόμηλου αντενδείκνυται επίσης κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης και για άτομα που λαμβάνουν αντιπηκτικά φάρμακα.

2.     Κόκκινο τριφύλλι

Το κόκκινο τριφύλλι (Trifolium pratense) ανήκει στην οικογένεια των ψυχανθών και χρησιμοποιείται παραδοσιακά ως συμπληρωματική θεραπεία για τα συμπτώματα της εμμηνόπαυσης και για μια ποικιλία ασθενειών, όπως τα αναπνευστικά προβλήματα, ο καρκίνος και οι δερματικές παθήσεις.

Οι μελέτες σχετικά με την επίδραση του κόκκινου τριφυλλιού στην υγεία των οστών φέρουν ανάμεικτα αποτελέσματα, καθώς μερικές αναφέρουν βελτίωση της οστικής πυκνότητας μετά την κατανάλωση κόκκινου τριφυλλιού, ενώ άλλες δεν δείχνουν καμία αλλαγή στην υγεία των οστών.

Το κόκκινο τριφύλλι μπορεί να καταναλωθεί ως συστατικό σε μορφή τσαγιού βοτάνων, κάψουλας, βάμματος και εκχυλίσματος ή ως τοπική θεραπεία.

3.     Εκουίζετο

Το εκουίζετο (Equisetum arvense) είναι ένα φαρμακευτικό βότανο, το οποίο έχει χρησιμοποιηθεί από την εποχή της αρχαίας Ελλάδας για τη θεραπεία τραυμάτων, φυματίωσης και νεφρικών προβλημάτων.

Το εκουίζετο περιέχει αντιοξειδωτικά, όπως η κερσετίνη, το ολεανολικό και το ουρσολικό οξύ, τα οποία μπορούν να βελτιώσουν τα επίπεδα ασβεστίου και να αυξήσουν την ανάπτυξη των οστών.

Το εκουίζετο περιέχει επίσης πυρίτιο, η λήψη των συμπληρωμάτων του οποίου έχει συνδεθεί με τη βελτιωμένη οστική πυκνότητα και αντοχή.

Παρά τα οφέλη που παρουσιάζει το εκουίζετο όμως, μπορεί να μην είναι το ίδιο αποτελεσματικό στη βελτίωση της οστικής πυκνότητας με τη λήψη ενός συμπληρώματος ασβεστίου.

4.     Θυμάρι

Το θυμάρι χρησιμοποιείται από την αρχαιότητα για τις θεραπευτικές του ιδιότητες, οι οποίες αφορούν μεταξύ άλλων την ενίσχυση του ανοσοποιητικού συστήματος και τη θεραπεία παθήσεων του αναπνευστικού συστήματος.

Σε μια μελέτη του 2016, οι ερευνητές διαπίστωσαν πως η τακτική κατανάλωση θυμαριού βελτίωσε την οστική πυκνότητα των συμμετεχόντων καλύτερα από ένα συμπλήρωμα ασβεστίου και βιταμίνης D3.

Η περιεκτικότητα του θυμαριού σε ασβέστιο, βιταμίνη Κ, μαγνήσιο, μαγγάνιο και ψευδάργυρο θεωρείται πως συμβάλει στη βελτίωση της υγείας των οστών.

Όταν χρησιμοποιείται σε μικρές ποσότητες το θυμάρι θεωρείται ασφαλές, ενώ οι μεγάλες δόσεις του έχουν συνδεθεί με παρενέργειες. Άτομα με ορμονοευαίσθητα προβλήματα υγείας και αιμορραγικές διαταραχές πρέπει να αποφεύγουν την κατανάλωση θυμαριού σε μεγάλες ποσότητες, καθώς αυτό μπορεί να τους επηρεάσει αρνητικά.

5.     Κουρκουμάς

Ο κουρκουμάς (Curcuma longa) έχει αντιφλεγμονώδεις και αντιμικροβιακές ιδιότητες που το καθιστούν ένα εξαιρετικά ευεργετικό βότανο. Κατά τη διάρκεια των ετών, έχει χρησιμοποιηθεί για τη θεραπεία συμπτωμάτων της εμμήνου ρύσεως, της αρθρίτιδας και των πεπτικών διαταραχών.

Η κουρκουμίνη, το ενεργό συστατικό του κουρκουμά, έχει φανεί πως μπορεί να βοηθήσει στη βελτίωση της οστικής πυκνότητας. Ωστόσο, η χρήση μεγάλων δόσεων κουρκουμά ή η λήψη του για περισσότερους από 12 μήνες συνεχόμενα μπορεί να προκαλέσει παρενέργειες.

Ανεπιθύμητες παρενέργειες και επιπλοκές μπορεί επίσης να προκαλέσει ο κουρκουμάς σε άτομα με αιμορραγικές διαταραχές, διαβήτη και προβλήματα της χοληδόχου κύστης.