Χημειοθεραπεία Vs Ακτινοβολία: Σε τι διαφέρουν οι δύο θεραπείες μεταξύ τους;

Η χημειοθεραπεία και η ακτινοβολία (ακτινοθεραπεία) είναι δύο τύποι θεραπείας του καρκίνου. Η χημειοθεραπεία σκοτώνει τα καρκινικά κύτταρα συστηματικά (σε ολόκληρο το σώμα), ενώ η ακτινοβολία στοχεύει συγκεκριμένα τον καρκίνο που εμφανίζεται σε μια συγκεκριμένη περιοχή του σώματος.

Σε ορισμένους ανθρώπους χορηγείται μόνο μία από τις δύο θεραπείες, ενώ άλλοι χρειάζονται τόσο χημειοθεραπεία, όσο και ακτινοβολία. Παρόλο που και οι δύο θεραπείες αντιμετωπίζουν αποτελεσματικά τον καρκίνο, η χημειοθεραπεία και η ακτινοβολία λειτουργούν πολύ διαφορετικά. (Καρκίνος του μαστού: Η μετεγχειρητική χημειοθεραπεία είναι απαραίτητη για όλες τις γυναίκες;)

Τι πρέπει να γνωρίζετε για τη χημειοθεραπεία;

Η χημειοθεραπεία είναι μια από τις πιο κοινές θεραπείες του καρκίνου. Υπάρχουν πολλοί τύποι χημειοθεραπείας, οι οποίοι λειτουργούν διαφορετικά στο σώμα. Ανάλογα με τον τύπο του καρκίνου και το στάδιό του, η χημειοθεραπεία χρησιμοποιείται για τη θεραπεία, τον έλεγχο ή τη συρρίκνωση του όγκου. (Χημειοθεραπεία: Ένα νέο είδος ενδοσκοπίου θα μπορούσε να την κάνει αποτελεσματικότερη)

Πώς λειτουργεί η χημειοθεραπεία;

Ο καρκίνος προκύπτει όταν τα κύτταρα αρχίσουν να διαιρούνται και να αναπαράγονται ανεξέλεγκτα. Αυτά τα ταχέως διαιρούμενα κύτταρα σχηματίζουν όγκους στο σώμα.

Με την παραδοσιακή χημειοθεραπεία, τα φάρμακα ταξιδεύουν μέσω της κυκλοφορίας του αίματος, καταστρέφοντας όλα τα κύτταρα που διαιρούνται γρήγορα, υγιή και καρκινικά. Οι νεότερες στοχευμένες θεραπείες, επιτίθενται σε συγκεκριμένα μόρια που χρησιμοποιούν τα καρκινικά κύτταρα για να αναπτυχθούν και να διαιρεθούν.

Ορισμένοι καρκίνοι απαιτούν πολλά χημειοθεραπευτικά φάρμακα για την αποτελεσματικότερη καταπολέμησή τους και για την αποτελεσματική πρόληψη της επανεμφάνισής τους. (Στοχευμένη θεραπεία pralsetinib: Ενθαρρυντικά αποτελέσματα για προχωρημένους καρκίνους)

Πώς χορηγείται η χημειοθεραπεία;

Η χημειοθεραπεία χορηγείται σε θεραπευτικούς κύκλους. Η διάρκεια κάθε κύκλου εξαρτάται από το χημειοθεραπευτικό σχήμα που χρησιμοποιείται. Ορισμένοι κύκλοι είναι εβδομαδιαίοι, ενώ άλλοι μηνιαίοι. (Χημειοθεραπεία: Τι είναι και πώς λειτουργεί στο σώμα;)

Η χημειοθεραπεία χορηγείται με τους εξής τρόπους:

• Ενδοφλέβια (IV): Τα φάρμακα χορηγούνται απευθείας στην κυκλοφορία του αίματος μέσω ενός περιφερικού ενδοφλέβιου καθετήρα (PIVC) ή μιας συσκευής κεντρικής φλεβικής πρόσβασης (CVAD).
• Από το στόμα: Ορισμένα χημειοθεραπευτικά φάρμακα έρχονται σε μορφή χαπιού ή υγρού.
• Ενέσιμη μορφή: Τα χημειοθεραπευτικά φάρμακα μπορούν να χορηγηθούν μέσω ένεσης.
• Τοπικά: Ορισμένα χημειοθεραπευτικά φάρμακα εφαρμόζονται στο δέρμα ως κρέμα ή τζελ.
• Ενδορραχιαία χημειοθεραπεία: Η χημειοθεραπεία που χορηγείται απευθείας στον νωτιαίο σωλήνα, ονομάζεται ενδορραχιαία και χρησιμοποιείται για τη θεραπεία καρκίνων που κάνουν μετάσταση στον εγκέφαλο.

Σημειώνεται ότι η χημειοθεραπεία μπορεί να χορηγηθεί και απευθείας στην κοιλιακή κοιλότητα, στην ουροδόχο κύστη ή στο στήθος.

Ανάλογα με τον τύπο και το στάδιο του καρκίνου, μπορεί να γίνει συνδυασμός των πιο πάνω τρόπων χορήγησης της χημειοθεραπείας. (Δείτε τις νέες οδηγίες για το πώς πρέπει να ασκούνται οι καρκινοπαθείς!)

Ποιες παρενέργειες μπορεί να προκαλέσει η χημειοθεραπεία;

Δεδομένου ότι η χημειοθεραπεία καταστρέφει τα ταχέως διαιρούμενα υγιή κύτταρα, εκτός από τα καρκινικά, προκαλεί διάφορες παρενέργειες, όπως:

• Ουδετεροπενικός πυρετός και λοίμωξη
• Ναυτία και έμετο
• Απώλεια μαλλιών
• Πληγές στο στόμα
• Αλλαγή γεύσης
• Αλλαγές δέρματος και νυχιών (ξεφλούδισμα, ξηρότητα, αποχρωματισμός)
• Αλλαγές του εντέρου (δυσκοιλιότητα ή διάρροια)
• Περιφερική νευροπάθεια
• Χαμηλό αριθμό λευκών και ερυθρών αιμοσφαιρίων

Τι πρέπει να γνωρίζετε για την ακτινοβολία;

Η ακτινοβολία μεταφέρει σωματίδια υψηλής ενέργειας στην περιοχή του καρκίνου. Τα σωματίδια της ακτινοβολίας καταστρέφουν το DNA των καρκινικών κυττάρων, με αποτέλεσμα να μην μπορούν πλέον να αναπτυχθούν και να διαιρεθούν. Όπως ακριβώς η χημειοθεραπεία, η ακτινοβολία χρησιμοποιείται για τη θεραπεία, τον έλεγχο ή τη συρρίκνωση των καρκινικών όγκων. (Ακτινοθεραπεία: Η παρακολούθηση της οξυγόνωσης ενός καρκινικού όγκου συμβάλλει στην επιτυχία της)

Πώς χορηγείται η ακτινοβολία;

Η ακτινοβολία χορηγείται – μεταδίδεται- με τους εξής τρεις τρόπους:

• Εξωτερική ακτινοβολία: Ενώ ο ασθενής βρίσκεται στο κρεβάτι, ένα μηχάνημα κατευθύνει μια δέσμη ακτινοβολίας σε μια συγκεκριμένη περιοχή του σώματος. Το μηχάνημα είναι προγραμματισμένο να στοχεύει μόνο την συγκεκριμένη περιοχή του σώματος.
• Εσωτερική ακτινοβολία (βραχυθεραπεία): Η ακτινοβολία χορηγείται εσωτερικά στο σώμα, μέσω μιας ραδιενεργής συσκευής που ονομάζεται εμφύτευμα.
• Συστημική ακτινοβολία: Τα ραδιενεργά φάρμακα χορηγούνται ενδοφλεβίως ή από το στόμα και ακολούθως εισέρχονται στην κυκλοφορία του αίματος παρέχοντας ακτινοβολία.

Η δόση της ακτινοβολίας καθορίζεται από τον τύπο, το μέγεθος και τη θέση του καρκίνου. (Καρκίνος: Ποια είναι τα στάδια και οι βαθμίδες του; Ποια η σημασία τους;)

Ποιες παρενέργειες μπορεί να προκαλέσει η ακτινοβολία;

Η ακτινοβολία βλάπτει και υγιή κύτταρα, οδηγώντας σε παρενέργειες, όπως:

• Τριχόπτωση (σε όλες τις περιοχές του σώματος)
• Ερεθισμός δέρματος (σε όλες τις περιοχές του σώματος)
• Αλλαγές στο δέρμα (σε όλες τις περιοχές του σώματος)
• Κόπωση
• Μη φυσιολογική παροχή αίματος (σε όλες τις περιοχές του σώματος)
• Πονοκέφαλος και θολή όραση (εγκέφαλος)
• Πονόλαιμος και δυσκολία στην κατάποση (λαιμός, οισοφάγος)
• Στοματικές πληγές και αλλαγές γεύσης (στόμα, λαιμός)
• Ναυτία και έμετος (στομάχι, κοιλιά, οισοφάγος)
• Υποσιτισμός (στόμα, λαιμός, οισοφάγος, στομάχι)
• Βήχας και δύσπνοια (στήθος, οισοφάγος)
• Αλλαγές του εντέρου (κοιλιά, λεκάνη)
• Σεξουαλικά προβλήματα και προβλήματα γονιμότητας (λεκάνη, ορθό)

Ο πόνος είναι μια κοινή παρενέργεια της ακτινοβολίας και είναι ανάλογος με την περιοχή του σώματος που επηρεάζεται. (Καρκίνος: Μειώνονται τα ποσοστά θανάτου)

Ποια θεραπεία είναι η καλύτερη για εσάς;

Οι παράγοντες που καθορίζουν το ποια είναι η καταλληλότερη θεραπεία για κάθε ασθενή είναι:

• Τύπος και στάδιο καρκίνου
• Γενετική/μοριακή σύνθεση του καρκίνου
• Προηγούμενη και τωρινή κατάσταση υγείας
• Ποιότητα ζωής