Καρκίνος των ωοθηκών: Πώς θα μειώσετε τον κίνδυνο;

Ο καρκίνος των ωοθηκών αναπτύσσεται στις ωοθήκες, οι οποίες είναι υπεύθυνες για την παραγωγή γυναικολογικών ορμονών και ωαρίων. Όταν ο καρκίνος των ωοθηκών εντοπιστεί στα αρχικά του στάδια, η θεραπεία εναντίον του είναι πιο αποτελεσματική. (Πώς επηρεάζει την σεξουαλική ζωή των γυναικών ο καρκίνος των ωοθηκών και η θεραπεία του;)

Ο κίνδυνος καρκίνου των ωοθηκών αυξάνεται, ανάμεσα σε άλλα, εξαιτίας ορισμένων γονιδιακών μεταλλάξεων, όπως οι μεταλλάξεις στα γονίδια BRCA1 και BRCA2 που σχετίζονται με τον καρκίνο του μαστού και στα γονίδια που σχετίζονται με το σύνδρομο Lynch. (Καρκίνος των ωοθηκών: Ποιοι παράγοντες αυξάνουν τον κίνδυνο;)

Τα συμπτώματα που χαρακτηρίζουν τον καρκίνο των ωοθηκών, τα οποία πρέπει να γνωρίζουν οι γυναίκες ώστε να επισκέπτονται έγκαιρα τον γιατρό τους για εξέταση, είναι:

• Κοιλιακό φούσκωμα
• Πυελικός πόνος
• Κόπωση
• Συχνή ούρηση
• Γρήγορος κορεσμός
• Απώλεια βάρους
• Πόνος στην πλάτη
• Αλλαγές στις συνήθειες του εντέρου (δυσκοιλιότητα ή διάρροια)

Ποιοι τύποι καρκίνου των ωοθηκών υπάρχουν;

Υπάρχουν διάφοροι τύποι καρκίνου των ωοθηκών, από τους οποίους άλλοι είναι πιο κοινοί και άλλοι πιο σπάνιοι:  

• Επιθηλιακός καρκίνος των ωοθηκών: Ο επιθηλιακός καρκίνος των ωοθηκών είναι ο πιο κοινός τύπος καρκίνου των ωοθηκών που επηρεάζει τις γυναίκες, ο οποίος χωρίζεται σε υποτύπους όπως το ορώδες καρκίνωμα και το βλεννώδες καρκίνωμα.
• Όγκοι γεννητικών κυττάρων: Οι όγκοι των γεννητικών κυττάρων είναι σπάνιοι και εμφανίζονται σε προχωρημένη κυρίως ηλικία.
• Στρωματικοί όγκοι: Οι στρωματικοί όγκοι είναι σπάνιοι και διαγιγνώσκονται συνήθως στα πρώιμα τους στάδια.

Ποιοι παράγοντες αυξάνουν τον κίνδυνο καρκίνου των ωοθηκών;

Μια γυναίκα, για να μειώσει τον κίνδυνο καρκίνου των ωοθηκών, θα πρέπει αρχικά να γνωρίζει τους παράγοντες που αυξάνουν αυτόν τον κίνδυνο. Ορισμένοι παράγοντες κινδύνου είναι οι ακόλουθοι: 

• Γήρανση: Ο κίνδυνος καρκίνου των ωοθηκών αυξάνεται με την ηλικία
• Παχυσαρκία: Το υπερβολικό σωματικό βάρος αυξάνει τον κίνδυνο καρκίνου των ωοθηκών.
• Κληρονομικές γονιδιακές αλλαγές: Ένα μικρό ποσοστό καρκίνων των ωοθηκών είναι αποτέλεσμα γονιδιακών κληρονομικών αλλαγών.
• Ενδομητρίωση: Καταστάσεις υγείας όπως η ενδομητρίωση, αυξάνουν τον κίνδυνο καρκίνου στις ωοθήκες. (Ενδομητρίωση: 7 αλλαγές στον τρόπο ζωής που θα σας βοηθήσουν)
• Οικογενειακό ιστορικό καρκίνου των ωοθηκών: Οι γυναίκες που έχουν συγγενή πρώτου βαθμού με καρκίνο του ωοθηκών, διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο και οι ίδιες.
• Μεταεμμηνοπαυσιακή θεραπεία ορμονικής υποκατάστασης: Η θεραπεία ορμονικής υποκατάστασης, που χρησιμοποιείται για την διαχείριση των συμπτωμάτων της εμμηνόπαυσης, αυξάνει τον κίνδυνο καρκίνου των ωοθηκών.
• Γυναίκες που δεν έχουν μείνει ποτέ έγκυος: Οι γυναίκες που δεν έχουν μείνει ποτέ έγκυος, έχουν περισσότερες πιθανότητες να αναπτύξουν καρκίνο των ωοθηκών.

Πώς θα μειώσετε τον κίνδυνο καρκίνου των ωοθηκών;

Α) Υγιεινές συνήθειες

• Υγιεινή διατροφή: Η διατροφή που είναι πλούσια σε φρούτα, λαχανικά και δημητριακά ολικής αλέσεως και φτωχή σε κόκκινο και επεξεργασμένο κρέας, μειώνει τον κίνδυνο καρκίνου γενικά. Επίσης, μελέτες έχουν δείξει ότι ο κουρκουμάς (συστατικό στο κάρυ και στη μουστάρδα), έχει αντικαρκινικές ιδιότητες. Την ίδια ώρα, ερευνητές από την Ιαπωνία, παρατήρησαν ότι ο καρκίνος των ωοθηκών ήταν λιγότερο συχνός στις γυναίκες που κατανάλωναν τσάι Ukon (που περιέχει κουρκουμά). (Γυναίκες με καρκίνο: Σπάνια ρωτούνται για τη σεξουαλική τους υγεία κατά τη διάρκεια της θεραπείας τους)
• Διακοπή καπνίσματος: Αποδεδειγμένα, το κάπνισμα αυξάνει τον κίνδυνο καρκίνου των ωοθηκών. Πέραν όμως από τον καρκίνο, υπάρχουν και πολλοί άλλοι λόγοι για να διακόψετε το κάπνισμα, νοουμένου ότι επηρεάζει αρνητικά όλα τα συστήματα του ανθρώπινου σώματος. (Καρκίνος: Ποια ορμόνη προκαλεί κόπωση μετά την ακτινοθεραπεία; Πώς αντιμετωπίζεται;;)
• Φυσιολογικό βάρος: Η απώλεια και διατήρηση του βάρους σε φυσιολογικά επίπεδα, μειώνει τον κίνδυνο καρκίνου των ωοθηκών. Σύμφωνα με μελέτες, οι υπέρβαρες γυναίκες διατρέχουν λίγο μεγαλύτερο κίνδυνο για τον συγκεκριμένο τύπο καρκίνου. Σε περίπτωση που έχετε πολλά κιλά και το να φτάσετε στο φυσιολογικό, σας φαίνεται σχεδόν αδύνατον, πρέπει να γνωρίζετε ότι ακόμη και η απώλεια 5-10 κιλών είναι πολύ ευεργετική. (Τι σημαίνει “μείωση του αποθέματος των ωοθηκών;” και πώς συνδέεται με τη γονιμότητα)
• Θηλασμός: Έρευνες δείχνουν ότι ο θηλασμός μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο καρκίνου του μαστού και καρκίνου των ωοθηκών. Αυτό συμβαίνει εξαιτίας της αναστολής της ωορρηξίας κατά τη διάρκεια του θηλασμού, η οποία μειώνει την έκθεση στα οιστρογόνα και την ανάπτυξη μη φυσιολογικών κυττάρων που θα μπορούσαν να εξελιχθούν σε καρκινικά. (Κύστεις ωοθηκών: Πώς διαγιγνώσκονται;)

Β) Φαρμακευτικές επιλογές

• Μέθοδοι αντισύλληψης: Ορισμένες μέθοδοι αντισύλληψης, μειώνουν τον κίνδυνο καρκίνου των ωοθηκών. Σύμφωνα με μελέτες, οι γυναίκες που λαμβάνουν αντισυλληπτικά χάπια διατρέχουν μικρότερο κίνδυνο καρκίνου των ωοθηκών. Την ίδια ώρα και το εμβόλιο Depo-Provera, που χορηγείται μία φορά κάθε τρεις μήνες ως μέσω αντισύλληψης, το οποίο περιέχει προγεστερόνη και όχι οιστρογόνα, έχει διαπιστωθεί ότι μειώνει τον κίνδυνο καρκίνου των ωοθηκών, αλλά υπάρχουν ενδείξεις ότι αυξάνει τον κίνδυνο καρκίνου του μαστού. (Αντισυλληπτικά μόνο με προγεστίνη: Όλα όσα πρέπει να ξέρετε)

Γ) Χειρουργικές επεμβάσεις

Στοιχεία δείχνουν ότι διάφοροι τύποι χειρουργικών επεμβάσεων μειώνουν τον κίνδυνο καρκίνου των ωοθηκών, όπως:

• Σαλπιγγική απολίνωση: Η σαλπιγγική απολίνωση μειώνει τον κίνδυνο καρκίνου των ωοθηκών κατά 34%. (Καρκίνος ωοθηκών: Μπορεί μια εξέταση αίματος να τον ανιχνεύσει με ακρίβεια;)
• Σαλπιγγοωοθηκεκτομή: Η σαλπιγγοωοθηκεκτομή είναι μια κοινή θεραπεία που χρησιμοποιείται στις γυναίκες που έχουν αυξημένο κίνδυνο καρκίνου των ωοθηκών λόγω των γονιδιακών μεταλλάξεων BRCA. Κατά τη διάρκεια της συγκεκριμένης χειρουργικής επέμβασης, αφαιρούνται οι ωοθήκες και οι σάλπιγγές, μειώνοντας τον κίνδυνο καρκίνου των ωοθηκών κατά 75 με 90%. (7 τρόποι να μειώσετε τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου των ωοθήκων)
• Υστερεκτομή και σαλπιγγεκτομή: Υπάρχουν πολλές γυναίκες που επιλέγουν την υστερεκτομή (αφαίρεση της μήτρας) ως μέσο θεραπείας διαφόρων γυναικολογικών παθήσεων. Ωστόσο, οι ωοθήκες παραμένουν στη θέση τους για να αποφευχθούν τα συμπτώματα που επηρεάζουν το γυναικείο σώμα, ως αποτέλεσμα της έλλειψης οιστρογόνων. Για την πρόληψη του καρκίνου των ωοθηκών όμως, οι ειδικοί συνιστούν την ταυτόχρονη αφαίρεση μήτρας και ωοθηκών. (Καρκίνος: Πώς θα μειώσετε τον κίνδυνο ανάπτυξής του;)

Υπάρχει προσυμπτωματικός έλεγχος για τον καρκίνο των ωοθηκών;

Σε περίπτωση που παρατηρήσετε τις οποιεσδήποτε αλλαγές στο σώμα σας, που θεωρείτε ότι δεν είναι φυσιολογικές, όπως τα συμπτώματα που αναφέραμε πιο πάνω, θα πρέπει να μιλήσετε άμεσα με τον γιατρό σας, διότι δεν υπάρχει κάποιος αξιόπιστος προσυμπτωματικός έλεγχος για τον καρκίνο των ωοθηκών. (Καρκίνος: Ποια είναι τα στάδια και οι βαθμίδες του; Ποια η σημασία τους;)

Το τεστ Παπανικολάου, για παράδειγμα, δεν εξετάζει τον καρκίνο των ωοθηκών. Ο μόνος καρκίνος που εξετάζεται μέσω του τεστ Παπανικολάου είναι ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας. (Καρκίνος τραχήλου μήτρας: Τι πρέπει να γνωρίζετε για τον προσυμπτωματικό έλεγχό του;)