Πονοκέφαλος στα παιδιά: Τι πρέπει να γνωρίζετε;

Ο πονοκέφαλος είναι συχνό φαινόμενο μεταξύ των παιδιών, αλλά είναι γενικά ήπιος και συνήθως δεν είναι σοβαρός. Ωστόσο, οι επαναλαμβανόμενοι πονοκέφαλοι μπορούν να επηρεάσουν τη συμπεριφορά του παιδιού και να εμποδίσουν τις καθημερινές τους δραστηριότητες.

Ένα στα πέντε παιδιά σχολικής ηλικίας στην Αμερική είναι επιρρεπή στους πονοκεφάλους. Πριν από την εφηβεία, οι πονοκέφαλοι είναι πιο συχνοί στα αγόρια και μετά την εφηβεία είναι πιο συχνοί στα κορίτσια.

Οι πονοκέφαλοι αναστατώνουν συνήθως τα παιδιά και προκαλούν μια αδικαιολόγητη ανησυχία στους γονείς. Να επαναλάβουμε όμως ότι οι περισσότεροι πονοκέφαλοι είναι ήπιοι και υποχωρούν μέσα σε λίγες ώρες. Τονίζεται ότι λιγότερο από το 5% των πονοκεφάλων οφείλονται σε σοβαρές καταστάσεις. (Πονοκέφαλος που χειροτερεύει; Πότε χρειάζεται μια εξέταση απεικόνισης εγκεφάλου;)

Ποιοι τύποι πονοκεφάλων υπάρχουν;

Οι τύποι των πονοκεφάλων που επηρεάζουν τους ενήλικες, επηρεάζουν και τα παιδιά, ωστόσο, ενδέχεται να τους βιώνουν διαφορετικά.

Η International Headache Society (IHS), ταξινομεί τους πονοκεφάλους σε δύο κατηγορίες — πρωτοπαθείς και δευτεροπαθείς. Οι πρωτοπαθείς πονοκέφαλοι δεν έχουν καμία γνωστή αιτία, ενώ οι δευτεροπαθείς πονοκέφαλοι προκύπτουν από κάποια άλλη πάθηση. (Αλλεργικός πονοκέφαλος: Πώς θα τον αναγνωρίσετε και πώς θα τον αντιμετωπίσετε;)

Οι πρωτοπαθείς πονοκέφαλοι αποτελούν το 21,8-66,3% των πονοκεφάλων που επηρεάζουν τα παιδιά. Οι πιο κοινοί τύποι πονοκεφάλων στα παιδιά περιλαμβάνουν:

1. Πονοκέφαλο έντασης

Ο πονοκέφαλος έντασης είναι ο πιο κοινός τύπος πονοκεφάλου στα παιδιά. Είναι γενικά ήπιος και εμφανίζεται όταν οι μυς του λαιμού και του τριχωτού της κεφαλής συστέλλονται ως απάντηση στο άγχος. Τα συμπτώματα που προκαλεί περιλαμβάνουν:

• Θαμπός πόνος που μοιάζει με πίεση
• Πόνος που μπορεί να επιδεινωθεί στο τριχωτό της κεφαλής, στους κροτάφους, στους ώμους και στο πίσω μέρος του λαιμού
• Πόνος που εμφανίζεται σε όλο το κεφάλι
• Πόνος που μπορεί να επιδεινωθεί από το άγχος, τη λάμψη, τον θόρυβο και την κόπωση

2. Ημικρανία

Σχεδόν 1 στα 10 παιδιά έχουν επαναλαμβανόμενους πονοκεφάλους λόγω ημικρανίας. Η ημικρανία είναι λιγότερο συχνή συγκριτικά με τους πονοκεφάλους έντασης, αλλά είναι πιο σοβαρή. Τείνει μάλιστα να υποτροπιάζει, να επιμένει και να είναι κληρονομική. (Ημικρανία και αλλαγές καιρού: Ποια είναι η σχέση μεταξύ τους;)

Τα συμπτώματα που προκαλεί περιλαμβάνουν:

• Παλλόμενος πόνος, στη μία πλευρά του κεφαλιού ή και στις δύο πλευρές, αλλά με τη μία πλευρά πιο επώδυνη
• Πόνος που επιδεινώνεται με τη δραστηριότητα
• Ναυτία και έμετος
• Οπτικές διαταραχές
• Ευερεθιστικότητα
• Ανησυχία
• Κοιλιακός πόνος

3. Αθροιστικό πονοκέφαλο

Οι αθροιστικοί πονοκέφαλοι είναι ασυνήθιστοι σε παιδιά μικρότερα των 10 ετών. Τα αγόρια είναι τρεις φορές πιο πιθανόν να έχουν αθροιστικούς πονοκεφάλους από τα κορίτσια. Ο συγκεκριμένος τύπος πονοκεφάλου εμφανίζεται ως επαναλαμβανόμενα επεισόδια πόνου που επηρεάζουν τη μία πλευρά του κεφαλιού, πίσω από το μάτι. Διαρκεί συνήθως 15-180 λεπτά και μπορεί εμφανίζεται έως και οκτώ φορές την ημέρα. Άλλα συμπτώματα των αθροιστικών πονοκεφάλων περιλαμβάνουν:

• Βουλωμένη μύτη ή συμφόρηση
• Καταρροή
• Πεσμένα βλέφαρα
• Μικρότερες κόρες
• Πόνος στα μάτια

Ποιες είναι οι αιτίες των πονοκεφάλων στα παιδιά;

Η ακριβής αιτία των περισσότερων πονοκεφάλων έντασης και ημικρανίας στα παιδιά είναι ασαφής, αλλά οι ειδικοί πιστεύουν ότι οφείλονται στις αλλαγές που συμβαίνουν στη χημεία του εγκεφάλου, στα νεύρα και στα αιμοφόρα αγγεία. (Ημικρανία: Ποια είναι τα στάδιά της; Τι πρέπει να γνωρίζετε για το καθένα;)

Η παρακολούθηση τηλεόρασης και η χρήση ψηφιακών συσκευών για μεγάλες περιόδους μπορούν να επιδεινώσουν τον πονοκέφαλο, πιθανώς λόγω της φωτεινότητας της οθόνης ή της στάσης του σώματος κατά τη χρήση. Μια μελέτη του 2021, διαπίστωσε ότι ο περιορισμός του χρόνου που αφιερώνει ένας άνθρωπος μπροστά από μια οθόνη, μειώνει σημαντικά τα συμπτώματα των πονοκεφάλων. (Πώς σχετίζεται ο πονοκέφαλος με το αλκοόλ;)

Το IHS έχει έναν εκτενή κατάλογο καταστάσεων που μπορούν να προκαλέσουν πονοκεφάλους, όπως:

• Τραύμα εγκεφάλου, κεφαλής ή λαιμού
• Λοιμώξεις και προβλήματα στο στόμα, στα μάτια, στο αυτί και στη μύτη
• Αφυδάτωση
• Παράλειψη γευμάτων
• Πολύς ή πολύ λίγος ύπνος
• Αλλαγές στα πρότυπα ύπνου
• Ορισμένα φάρμακα
• Ορμονικές αλλαγές, όπως η έμμηνος ρύση
• Κάπνισμα
• Έντονες οσμές
• Διαταραχές φωτός και ήχου
• Ορισμένα τρόφιμα και ποτά, όπως το αλκοόλ, οι σοκολάτες και η καφεΐνη

Πότε πρέπει να επικοινωνήσετε με τον γιατρό σας;

Σε σπάνιες περιπτώσεις, ένα παιδί μπορεί να εμφανίσει πονοκεφάλους εξαιτίας μιας σοβαρής υποκείμενης πάθησης, όπως:

• Μηνιγγίτιδα
• Όγκος στον εγκέφαλο
• Απόστημα
• Εγκεφαλική βλάβη
• Αιμορραγία
• Εγκεφαλίτιδα

Οι γονείς θα πρέπει να μεταφέρουν αμέσως το παιδί τους στα επείγοντα εάν ο πονοκέφαλος μετά από έναν τραυματισμό συνοδεύεται από:

• Απώλεια μυϊκού συντονισμού
• Επιληπτικές κρίσεις
• Στραβολαίμιασμα
• Οπτικές ανωμαλίες
• Σύγχυση
• Κόπωση και νύστα
• Επίμονος έμετος
• Υψηλός πυρετός
• Άτυπη αρτηριακή πίεση, αναπνοή ή παλμός
• Μπερδεμένη ομιλία
• Μούδιασμα ή μυρμήγκιασμα

Επιπλέον, οι γονείς πρέπει να επικοινωνήσουν αμέσως με έναν γιατρό εάν ο πονοκέφαλος:

• Εμφανίζεται περισσότερο από μία φορά την εβδομάδα
• Επιστρέφει ή γίνεται χειρότερος
• Είναι χειρότερος το πρωί
• Διαταράσσει τις καθημερινές δραστηριότητες

Πώς αντιμετωπίζονται οι πονοκέφαλοι;

Η αντιμετώπιση ενός πονοκεφάλου εξαρτάται από την αιτία που τον προκαλεί. Η άσκηση, η διατροφή, ο ύπνος και η αποφυγή των ερεθισμάτων που τον προκαλούν, αποτελούν σημαντικούς τρόπους διαχείρισης. (Ημικρανία με αύρα: Τι είναι και πώς αναγνωρίζεται;)

Άλλοι τρόποι διαχείρισης περιλαμβάνουν:

• Ξεκούραση σε ένα δροσερό και ήσυχο δωμάτιο
• Ασκήσεις χαλάρωσης και αναπνοής
• Κρύα ή ζεστή κομπρέσα στο μέτωπο

Αντιμετώπιση πονοκεφάλων έντασης σε παιδιά:

• Ασκήσεις βαθιάς αναπνοής
• Προοδευτική μυϊκή χαλάρωση
• Γιόγκα
• Συμβουλευτική
• Βιοανάδραση

Αντιμετώπιση ημικρανίας σε παιδιά:

Τα φάρμακα που χορηγούνται για την αντιμετώπιση της ημικρανίας στα παιδιά χωρίζονται σε δύο κατηγορίες:

• Φάρμακα αποβολής: Στοχεύουν στη μείωση των συμπτωμάτων της ημικρανίας. Σε ορισμένες περιπτώσεις συνταγογραφούνται ακόμη και αν δεν είναι συχνές οι κρίσεις ημικρανίας
• Προληπτικά φάρμακα: Λαμβάνονται για την πρόληψη της ημικρανίας. Στοχεύουν στη μείωση της δυσφορίας, της συχνότητας και της σοβαρότητας των συμπτωμάτων της ημικρανίας. Στα παιδιά συνταγογραφούνται για σοβαρούς και συχνούς πονοκεφάλους.