Τι είναι ο λόξυγγας;

Ο λόξυγγας είναι επαναλαμβανόμενες ανεξέλεγκτες συσπάσεις του μυός του διαφράγματος. Το διάφραγμα είναι ο μυς που βρίσκεται ακριβώς κάτω από τους πνεύμονες και αποτελεί το όριο μεταξύ του θώρακα και της κοιλιακής χώρας.

Το διάφραγμα ρυθμίζει την αναπνοή. Όταν το διάφραγμα συστέλλεται, οι πνεύμονες προσλαμβάνουν οξυγόνο. Όταν χαλαρώνει, οι πνεύμονες απελευθερώνουν διοξείδιο του άνθρακα.

Το διάφραγμα που συστέλλεται ασυντόνιστα προκαλεί λόξυγγα. Κάθε σπασμός του διαφράγματος κάνει το λάρυγγα και τις φωνητικές χορδές να κλείνουν ξαφνικά. Το αποτέλεσμα είναι μία ξαφνική ροή αέρα εντός των πνευμόνων. Το σώμα αντιδρά με μία κοφτή ανάσα που δημιουργεί το χαρακτηριστικό ήχο του λόξυγγα.

Η επιστημονική ορολογία του λόξυγγα είναι συγχρονισμένος διαφραγματικός πτερυγισμός.

Η έναρξη του λόξυγγα

Δεν υπάρχει κανένας τρόπος να γνωρίζετε πότε θα παρουσιαστεί λόξυγγας. Με κάθε σπασμό, προηγείται συνήθως ένα ελαφρύ σφίξιμο στο στήθος ή του λαιμού και ύστερα ακολουθεί ο χαρακτηριστικός ήχος.

Οι περισσότερες περιπτώσεις λόξυγγα ξεκινούν και τελειώνουν ξαφνικά χωρίς προφανή αιτία. Τα περισσότερα επεισόδια γενικά διαρκούν μόνο λίγα λεπτά.

Ο λόξυγγας που διαρκεί περισσότερο από 48 ώρες θεωρείται επίμονος. Ο λόξυγγας που διαρκεί περισσότερο από 2 μήνες θεωρείται ανεξέλεγκτος.

Ποιες είναι οι αιτίες που λόξυγγα;

Έχουν ταυτοποιηθεί πολλές αιτίες για το λόξυγγα. Ωστόσο, δεν υπάρχει μία συγκεκριμένη λίστα πυροδοτικών παραγόντων. Ο λόξυγγας μπορεί να εμφανίζεται και να υποχωρεί χωρίς προφανή αιτία.

Πιθανές κοινές αιτίες του βραχυπρόθεσμου λόξυγγα είναι οι εξής:

• Υπερφαγία
• Κατανάλωση καυτερών τροφών
• Κατανάλωση αλκοόλ
• Κατανάλωση αναψυκτικών με ανθρακικό
• Κατανάλωση πολύ ζεστών ή πολύ παγωμένων τροφίμων
• Ξαφνική αλλαγή στη θερμοκρασία του αέρα
• Κατάποση αέρα κατά τη μάσηση τσίχλας
• Ενθουσιασμός ή συναισθηματικό στρες
• Αεροφαγία (κατάποση μεγάλης ποσότητας αέρα)

Ο λόξυγγας που διαρκεί περισσότερο από 48 ώρες ταξινομείται από τον τύπο του ερεθιστικού που προκάλεσε το επεισόδιο.

Η πλειονότητα των περιπτώσεων επίμονου λόξυγγα προκαλείται από τραυματισμό ή ερεθισμό στο πνευμονογαστρικό ή το φρενικό νεύρο. Το πνευμονογαστρικό και το φρενικό νεύρο ελέγχουν την κίνηση του διαφράγματος. Τα νεύρα αυτά μπορεί να επηρεαστούν από:

• Ερεθισμό του τυμπάνου του αυτιού, ο οποίος μπορεί να προκληθεί από ξένο σώμα
• Ερεθισμό ή πόνο στο λαιμό
• Βρογχοκήλη
• Γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση (κίνηση των στομαχικών οξέων εντός του οισοφάγου)
• Όγκος ή κύστη στον οισοφάγο

Άλλες αιτίες του λόξυγγα μπορεί να περιλαμβάνουν το κεντρικό νευρικό σύστημα, το οποίο αποτελείται από τον εγκέφαλο και το νωτιαίο μυελό. Αν το κεντρικό νευρικό σύστημα υποστεί βλάβη, το σώμα μπορεί να χάσει την ικανότητα ελέγχου του λόξυγγα.

Η βλάβη του κεντρικού νευρικού συστήματος που μπορεί να οδηγήσει σε επίμονο λόξιγκα περιλαμβάνει τα εξής:

• Εγκεφαλικό
• Πολλαπλή σκλήρυνση (μία χρόνια νευροεκφυλιστική νόσο)
• Όγκους
• Μηνιγγίτιδα και εγκεφαλίτιδα (λοιμώξεις που μπορούν να προκαλέσουν οίδημα του εγκεφάλου)
• Τραυματισμός στο κεφάλι ή στον εγκέφαλο
• Υδροκεφαλία (συσσώρευση υγρού στον εγκέφαλο)
• Νευροσύφιλη και άλλες λοιμώξεις του εγκεφάλου

Ο λόξυγγας που διαρκεί για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα μπορεί επίσης να προκαλείται από:

• Κατάχρηση αλκοόλ
• Χρήση καπνού
• Αντίδραση στην αναισθησία μετά από χειρουργική επέμβαση
• Συγκεκριμένες ομάδες φαρμάκων που περιλαμβάνουν τα βαρβιτουρικά, τα στεροειδή και τα ηρεμιστικά
• Διαβήτη
• Ανισορροπία ηλεκτρολυτών
• Νεφρική ανεπάρκεια
• Αρτηριοφλεβική δυσπλασία (μία ανωμαλία στις αρτηρίες και τις φλέβες του εγκεφάλου)
• Καρκίνο και χημειοθεραπείες
• Νόσο του Πάρκινσον

Μερικές φορές μία ιατρική διαδικασία μπορεί τυχαία να προκαλέσει την εμφάνιση μακροχρόνιου λόξυγγα. Αυτές οι διαδικασίες χρησιμοποιούνται για την αντιμετώπιση ή τη διάγνωση παθήσεων και περιλαμβάνουν:

• Χρήση καθετήρα για την πρόσβαση στον καρδιακό μυ
• Τοποθέτηση οισοφαγικού stent για το άνοιγμα του οισοφάγου
• Βρογχοσκόπηση (όταν ένα εργαλείο εισάγεται εντός των πνευμόνων για την εξέτασή τους)
• Τραχειοστομία (δημιουργία ενός χειρουργικού ανοίγματος στο λαιμό ώστε να επιτραπεί η αναπνοή)

Ποιοι είναι οι προδιαθεσικοί παράγοντες για την εμφάνιση λόξυγγα;

Ο λόξυγγας μπορεί να εμφανιστεί σε οποιαδήποτε ηλικία. Μπορεί ακόμη να συμβεί και όταν το έμβρυο βρίσκεται ακόμη εντός του πλακούντα. Ωστόσο, υπάρχουν προδιαθεσικοί παράγοντες που αυξάνουν την πιθανότητα εμφάνισης λόξυγγα.

Είστε πιο επιρρεπείς στο λόξυγγα εάν:

• Είστε άντρας
• Βιώνετε έντονες ψυχικές και συναισθηματικές καταστάσεις, από αγωνία έως έντονο ενθουσιασμό
• Έχετε υποβληθεί σε ολική αναισθησία
• Έχετε υποβληθεί σε χειρουργική επέμβαση, ιδιαίτερα στην κοιλιακή χώρα

Πώς αντιμετωπίζεται ο λόξυγγας;

Οι περισσότερες περιπτώσεις λόξυγγα δεν αποτελούν επείγον ιατρικό περιστατικό και δεν χρειάζεται να ανησυχείτε. Όμως, ο παρατεταμένος λόξυγγας μπορεί να είναι δυσάρεστος και να διακόπτει την καθημερινή σας ζωή.

Επικοινωνήστε με το γιατρό σας αν έχετε λόξυγγα που διαρκεί περισσότερο από 2 ημέρες. Εκείνος θα καθορίσει τη σοβαρότητα του λόξυγγα σε σχέση με τη γενικότερη εικόνα της υγείας σας και άλλες παθήσεις.

Υπάρχουν πολλές θεραπευτικές επιλογές για το λόξυγγα. Τυπικά, μία βραχυπρόθεσμη περίπτωση λόξυγγα θα υποχωρήσει από μόνη της. Όμως, η δυσφορία κάνει την αναμονή ανυπόφορη, ιδιαίτερα αν ο λόξυγγας διαρκεί περισσότερο από λίγα λεπτά.

Παρόλο που κανένα από τα παρακάτω δεν έχει αποδειχθεί να τερματίζει το λόξυγγα, μπορείτε να τα δοκιμάσετε στο σπίτι:

• Αναπνεύστε μέσα σε μία χάρτινη σακούλα.
• Φάτε ένα κουταλάκι του γλυκού ζάχαρη.
• Κρατήστε την αναπνοή σας.
• Πιείτε ένα ποτήρι παγωμένο νερό.
• Τράβηξε τη γλώσσα σας.
• Πιέστε τη σταφυλή με ένα κουτάλι. Η σταφυλή είναι το σαρκώδες τμήμα ιστού που κρέμεται στο πίσω μέρος του λαιμού σας.
• Προσπαθήστε να προκαλέσετε ερυγή (ρέψιμο) επίτηδες.
• Φέρτε τα γόνατα κοντά στο στήθος σας και διατηρήστε αυτή τη θέση.
• Επιχειρήστε το χειρισμό Valsalva κλείνοντας το στόμα και τη μύτη σας και προσπαθώντας να εκπνεύσετε με δύναμη.
• Χαλαρώστε και αναπνεύστε αργά και συντονισμένα.

Αν εξακολουθείτε να έχετε λόξυγγα μετά από 48 ώρες, μιλήστε στο γιατρό σας. Ο γιατρός μπορεί να σας προτείνει πλύση στομάχου ή μασάζ κόλπων καρωτίδων.

Εάν η αιτία του λόξυγγα δεν είναι σαφής, ο γιατρός θα σας προτείνει να υποβληθείτε σε εξετάσεις ώστε να εντοπιστεί οποιαδήποτε υποκείμενη πάθηση.

Οι παρακάτω εξετάσεις μπορεί να είναι χρήσιμες στον καθορισμό της αιτίας επίμονου ή ανεξέλεγκτου λόξυγγα:

• Εξετάσεις αίματος για τον εντοπισμό ενδείξεων λοίμωξης, διαβήτη ή νεφρικής νόσου
• Εξετάσεις ηπατικής λειτουργίας
• Απεικονιστικές τεχνικές του διαφράγματος με ακτινογραφία θώρακος, αξονική ή μαγνητική τομογραφία
• Ηχοκαρδιογράφημα για την αξιολόγηση της καρδιακής λειτουργίας
• Ενδοσκόπηση, η οποία χρησιμοποιεί ένα λεπτό σωλήνα με φακό και κάμερα στην άκρη για τον έλεγχο του οισοφάγου, της τραχείας, του στομάχου και του εντέρου
• Βρογχοσκόπηση, η οποία χρησιμοποιεί ένα λεπτό σωλήνα με φακό και κάμερα στην άκρη για την εξέταση των πνευμόνων και των αεραγωγών

Αντιμετωπίζοντας την υποκείμενη αιτία, ο λόξυγγας θα υποχωρήσει. Εάν ο επίμονος λόξυγγας δεν έχει προφανή αιτία, υπάρχουν αρκετά φάρμακα που μπορούν να συνταγογραφηθούν και περιλαμβάνουν:

• Χλωροπρομαζίνη και αλοπεριδόλη (αντιψυχωτικά φάρμακα)
• Βενζοδιαζεπίνες (μία κλάση ηρεμιστικών)
• Benadryl (ένα αντιισταμινικό)
• Μετοκλοπραμίδη (ένα φάρμακο για τη ναυτία)
• Βακλοφαίνη (ένα μυοχαλαρωτικό)
• Νιφεδιπίνη (ένα φάρμακο για την αρτηριακή πίεση)
• Αντιεπιληπτικά φάρμακα, όπως γκαμπαπεντίνη

Υπάρχουν επίσης και πιο επεμβατικές θεραπευτικές επιλογές που χρησιμοποιούνται για τον τερματισμό εξαιρετικών περιπτώσεων λόξυγγα:

• Ρινογαστρική διασωλήνωση (εισαγωγή ενός σωλήνα από τη μύτη εντός του στομάχου)
• Ένεση αναισθητικού για την πρόκληση αναισθησίας στο φρενικό νεύρο
• Χειρουργική εμφύτευση διαφραγματικού βηματοδότη, μιας συσκευής που λειτουργεί με μπαταρίες και διεγείρει το διάφραγμα ρυθμίζοντας την αναπνοή

Ποιες είναι οι πιθανές επιπλοκές του λόξυγγα που δεν αντιμετωπίζεται;

Ένα μακροχρόνιο επεισόδιο λόξυγγα μπορεί να είναι δυσάρεστο, ακόμη και επιβλαβές για την υγεία. Ο παρατεταμένος λόξυγγας μπορεί να διαταράξει τα πρότυπα ύπνου και φαγητού και να οδηγήσει σε:

• Αϋπνία
• Εξάντληση
• Κακή θρέψη
• Απώλεια βάρους
• Αφυδάτωση

Πώς μπορεί να προληφθεί ο λόξυγγας;

Δεν υπάρχει αποδεδειγμένη μέθοδος πρόληψης του λόξυγγα. Ωστόσο, αν βιώνετε λόξυγγα συχνά μπορείτε να δοκιμάσετε να μειώσετε την έκθεση σε πυροδοτικούς παράγοντες.

Τα ακόλουθα μπορεί να μειώσουν την επιρρέπεια στο λόγυγγα:

• Αποφύγετε την υπερφαγία.
• Αποφύγετε τα ανθρακούχα ροφήματα.
• Προστατέψτε τον εαυτό σας από ξαφνικές αλλαγές της θερμοκρασίας.
• Μην πίνετε αλκοόλ.
• Παραμείνετε ήρεμοι και προσπαθήστε να αποφύγετε το έντονο σωματικό και συναισθηματικό στρες.

Βιβλιογραφία

Chang F-Y, et al. (2012). Hiccup: Mystery, nature and treatment.
ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3325297/

Cole JA, et al. (2019). Singultus (hiccups).
ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK538225/

Mayo Clinic Staff. (2017). Hiccups.
mayoclinic.org/diseases-conditions/hiccups/symptoms-causes/syc-20352613

Moretto EN, et al. (2013). Interventions for treating persistent and intractable hiccups in adults.  https://www.cochranelibrary.com/cdsr/doi/10.1002/14651858.CD008768.pub2/full