Ατμόλουτρο ή χαμάμ: 8 οφέλη υγείας για τα οποία πρέπει να το δοκιμάσετε!

Το χαμάμ, ή αλλιώς ατμόλουτρο, είναι ένας κλειστός χώρος ο οποίος θερμαίνεται με ατμό, συνήθως γύρω στους 43^οC. Πολλά οφέλη υγείας έχουν αποδοθεί στα ατμόλουτρα και τη θερμοθεραπεία, ωστόσο δεν συνιστάται η αντικατάσταση άλλων θεραπειών, συνταγογραφημένων από γιατρό, με αυτά.

Σε τι διαφέρει το ατμόλουτρο με τη σάουνα;

Το ατμόλουτρο είναι παρόμοιο με τη σάουνα ως προς το ότι και τα δύο είναι μικρά θερμαινόμενα δωμάτια στα οποία μπαίνουν οι άνθρωποι και περνούν κάποιο χρονικό διάστημα. Η βασική διαφορά μεταξύ τους αφορά τον τύπο της θερμότητας που χρησιμοποιεί το καθένα.

Μια σάουνα χρησιμοποιεί ξηρή θερμότητα, συνήθως από κάποια κλειστή σόμπα ή καυτές πέτρες. Αντιθέτως, σε ένα ατμόλουτρο, η θερμότητα προέρχεται από τον ατμό μιας γεννήτριας γεμάτης με βραστό νερό.

Ενώ η σάουνα θεωρείται πως παρουσιάζει αρκετά οφέλη για την υγεία, το ατμόλουτρο μπορεί να έχει περισσότερα οφέλη για την υγεία χάρη στην υγρασία που παράγεται σε αυτό.

Συγκεκριμένα, τα ατμόλουτρα φτάνουν θερμοκρασίες μεταξύ των 45^οC και 49^οC, και έχουν σχεδιαστεί για να διατηρούν την υγρασία σε ποσοστό 95-100%. Αντιθέτως, οι σάουνες φτάνουν θερμοκρασίες από 70-93^οC, με επίπεδα υγρασίας σχεδόν μηδενικά.

Ποια είναι τα πιθανά οφέλη υγείας του ατμόλουτρου;

1. Βοηθά στη μείωση της φλεγμονής

Ένα πράγμα στο οποίο συμφωνούν οι περισσότεροι επιστήμονες είναι πως η θερμοθεραπεία μπορεί να βοηθήσει στη μείωση της συστηματικής φλεγμονής. Η φλεγμονή έχει συνδεθεί με πολλές χρόνιες παθήσεις, όπως το εγκεφαλικό επεισόδιο, οι καρδιαγγειακές παθήσεις, οι διαταραχές του αναπνευστικού συστήματος, ο καρκίνος, η παχυσαρκία και ο διαβήτης.

Μια μελέτη διαπίστωσε πως η συχνή χρήση της σάουνας βοήθησε στη μείωση της ποσότητας της C-αντιδρώσας πρωτεΐνης στο σώμα των συμμετεχόντων, η οποία αποτελεί κύριο δείκτη της συστηματικής φλεγμονής. Παρόλο που η μελέτη αυτή επικεντρώθηκε στη σάουνα, θεωρείται πως το ατμόλουτρο μπορεί να έχει παρόμοια οφέλη, καθώς είναι και αυτό ένα είδος θερμοθεραπείας.

Μια άλλη μελέτη πρότεινε πως οι πρακτικές που αυξάνουν προσωρινά τη θερμοκρασία του σώματος και συνεπώς μειώνουν τη φλεγμονή μπορεί να είναι ιδιαίτερα χρήσιμες για άτομα που δεν μπορούν, λόγω σωματικών ή γνωστικών περιορισμών, να ασκηθούν τακτικά.

2. Ανακουφίζει από τη συμφόρηση

Η ανακούφιση της συμφόρησης είναι ίσως το πιο γνωστό όφελος των ατμόλουτρων. Τα ατμόλουτρα δημιουργούν ένα περιβάλλον που θερμάνει τη βλεννογόνο μεμβράνη στο εσωτερικό της ρινικής κοιλότητας και βοηθά στις βαθιές αναπνοές. Ως αποτέλεσμα, η χρήση ενός ατμόλουτρου μπορεί να βοηθήσει στην ανακούφιση από τη συμφόρηση μέσα στα ιγμόρεια και τους πνεύμονες, τουλάχιστον προσωρινά.

Αναφορές υπάρχουν για ευεργετικά αποτελέσματα των ατμόλουτρων όσον αφορά την προσωρινή ανακούφιση συμπτωμάτων συμφόρησης, όπως η βουλωμένη μύτη, ο πονοκέφαλος, ο ερεθισμένος λαιμός και ο βήχας. Ωστόσο, τα επιστημονικά στοιχεία σχετικά με τις επιδράσεις του ατμού είναι ανάμεικτα, με αποτέλεσμα τα ατμόλουτρα να μην έχουν αποδειχθεί αποτελεσματική θεραπεία.

3. Βελτιώνει την καρδιαγγειακή υγεία

Μελέτες έχουν δείξει πως σε ένα ατμόλουτρο, το σώμα ορισμένων ανθρώπων απελευθερώνει ορμόνες, όπως η αλδοστερόνη, οι οποίες αλλάζουν τον καρδιακό ρυθμό. Συγκεκριμένα, η αλδοστερόνη μπορεί να βοηθήσει στη μείωση της αρτηριακής πίεσης, γεγονός το οποίο συμβάλει στη χαλάρωση.

Μια μελέτη του 2021 διαπίστωσε πως τα ατμόλουτρα μπορούν δυνητικά να βελτιώσουν τη λειτουργία του καρδιαγγειακού συστήματος μέσω μείωσης της συστολικής και διαστολικής αρτηριακής πίεσης σε υγιείς ανθρώπους που πηγαίνουν σε αυτά τακτικά.

4. Προάγει τη ψυχική ευεξία και μειώνει το στρες

Όλοι γνωρίζουν πως τα ατμόλουτρα βοηθούν στη χαλάρωση, αλλά δεν είναι γνωστό το γιατί συμβαίνει αυτό από επιστημονική άποψη.

Μια θεωρία υποστηρίζει πως η θερμότητα του ατμόλουτρου βοηθά το σώμα στην παραγωγή ενδορφινών, τις γνωστές ως ορμόνες της καλής διάθεσης, οι οποίες βοηθούν στη μείωση του στρες και του άγχους.

Μια άλλη εξήγηση είναι πως το ατμόλουτρο βοηθά το σώμα στη μείωση των επιπέδων της κορτιζόλης, η οποία παράγεται ως απόκριση στο στρες. Όταν τα επίπεδα της κορτιζόλης μειώνονται, ένα άτομο νιώθει πιο χαλαρό.

5. Βοηθά στην αποκατάσταση μετά τη σωματική άσκηση

Η θερμοθεραπεία είναι γνωστό πως μπορεί να βοηθήσει στην ανάρρωση μετά τη σωματική άσκηση, καθώς η θερμότητα έχει την ικανότητα να διεισδύει βαθιά μέσα στο μυϊκό ιστό και να ανακουφίζει από το μυϊκό πόνο που πολλοί άνθρωποι νιώθουν μετά την προπόνησή τους.

6. Προάγει την υγεία του δέρματος

Τα ατμόλουτρα βοηθούν στην απομάκρυνση των τοξινών, που παγιδεύονται κάτω από το δέρμα, μέσω της θερμότητας, η οποία ανοίγει τους πόρους. Οι ζεστοί ατμοί βοηθούν στην απομάκρυνση των υπολειμμάτων και του νεκρού δέρματος που μπορεί να οδηγούν σε εξάρσεις, με αποτέλεσμα το δέρμα να γίνεται πιο καθαρό και λαμπερό.

7. Βοηθά στην απώλεια βάρους

Όταν ένα άτομο βρίσκεται σε ένα ατμόλουτρο ή μια σάουνα, ο καρδιακός του ρυθμός αυξάνεται. Επομένως, εάν η χρήση του ατμόλουτρου γίνει αμέσως μετά από αερόβια άσκηση, όταν ο καρδιακός παλμός είναι ήδη αυξημένος, η ανύψωση αυτή μπορεί να παραταθεί, γεγονός το οποίο μπορεί να βοηθήσει στο κάψιμο περισσότερων θερμίδων.

Ωστόσο, η εφίδρωση στο ατμόλουτρο δεν θεωρείται από μόνη της μια αποτελεσματική μέθοδος απώλειας βάρους, καθώς το βάρος που χάνεται είναι βάρος νερού, το οποίο πρέπει να αντικατασταθεί μέσω της κατανάλωσης άφθονου νερού για να αποφευχθεί η αφυδάτωση.

8. Χαλαρώνει τις δύσκαμπτες αρθρώσεις

Η προθέρμανση πριν τη σωματική άσκηση είναι απαραίτητη για την αποφυγή τραυματισμών. Η χρήση του ατμόλουτρου ως μέρος της διαδικασίας προθέρμανσης μπορεί να βοηθήσει στην επίτευξη της μέγιστης κινητικότητας κατά τη διάρκεια δραστηριοτήτων όπως το τρέξιμο, οι pilates και η γιόγκα.

Σύμφωνα με μελέτες, η θερμότητα είναι ιδιαίτερα χρήσιμη για την ανακούφιση των δύσκαμπτων αρθρώσεων και ανακούφιση από τους μυϊκούς πόνους που αντιμετωπίζουν άτομα με αρθρίτιδα. Αυτό συμβαίνει διότι η προθέρμανση μιας πονεμένης άρθρωσης ή ενός κουρασμένου μυ αυξάνει το μέγεθος των αιμοφόρων αγγείων, με αποτέλεσμα περισσότερο αίμα, οξυγόνο και θρεπτικά συστατικά να ταξιδεύουν στον τραυματισμένο ιστό, γεγονός το οποίο προάγει την χαλάρωση των δύσκαμπτων μυών και αρθρώσεων.

Για ποια άτομα μπορεί να είναι επιβλαβής η χρήση ατμόλουτρου;

Το ατμόλουτρο μπορεί να έχει πολλά οφέλη για την υγεία, αλλά η παραμονή σε αυτό για παραπάνω από 15 λεπτά, ειδικά από αρχάριους, μπορεί να οδηγήσει σε αφυδάτωση.

Ορισμένες ομάδες ατόμων θα πρέπει να αποφεύγουν τη χρήση ατμόλουτρων, μέχρι αυτό να τους επιτραπεί από το γιατρό τους. Αυτές είναι οι εξής:

• Έγκυες γυναίκες
• Ανοσοκατεσταλμένοι άνθρωποι
• Άτομα που αναρρώνουν από κάποιο χειρουργείο

Άλλοι πιθανοί κίνδυνοι που μπορεί να έχει η μεγάλη παραμονή σε ένα ατμόλουτρο είναι οι εξής:

• Εγκαύματα
• Κράμπες
• Ζάλη και λιποθυμία
• Θερμική εξάντληση
• Θερμοπληξία