Τι είναι η απώλεια όρεξης;

Η απώλεια όρεξης εμφανίζεται όταν έχετε μειωμένη επιθυμία για φαγητό. Ο ιατρικός όρος είναι «ανορεξία».

Μία πληθώρα καταστάσεων και παθήσεων μπορεί να προκαλέσει μείωση στην όρεξή σας, από σωματικές έως ψυχικές ασθένειες.

Αν εμφανίζετε απώλεια όρεξης, μπορεί να έχετε και σχετικά συμπτώματα, όπως απώλεια βάρους ή διατροφικές ανεπάρκειες. Αυτά μπορεί να αποβούν σοβαρά αν δεν αντιμετωπιστούν, επομένως είναι σημαντικό να βρείτε την αιτία πίσω από τη μειωμένη όρεξη και να την αντιμετωπίσετε.

Τι προκαλεί τη μειωμένη όρεξη;

Μία πληθώρα παθήσεων μπορεί να οδηγήσει σε απώλεια όρεξης. Στις περισσότερες περιπτώσεις, η όρεξη θα επιστρέψει στο φυσιολογικό μόλις η υποκείμενη αιτία αντιμετωπιστεί.

Βακτήρια και ιοί

Η απώλεια όρεξης μπορεί να προκληθεί από βακτηριακές, ιικές ή μυκητιασικές λοιμώξεις σε οποιοδήποτε μέρος του σώματος.

Ακολουθούν ορισμένα μόνο παραδείγματα:

• Λοίμωξη του ανώτερου αναπνευστικού συστήματος
• Πνευμονία
• Γαστρεντερίτιδα
• Κολίτιδα
• Δερματική λοίμωξη
• Μηνιγγίτιδα

Ύστερα από την κατάλληλη θεραπεία, η όρεξή σας θα επιστρέψει.

Ψυχολογικές αιτίες

Υπάρχουν πολλές ψυχολογικές αιτίες για την απώλεια όρεξης. Πολλοί ηλικιωμένοι χάνουν την όρεξή τους, ωστόσο οι ειδικοί δεν γνωρίζουν ακριβώς γιατί.

Η όρεξη επίσης τείνει να μειώνεται όταν αισθάνεστε θλίψη, κατάθλιψη, θρήνο ή αγωνία. Η βαρεμάρα και το στρες επίσης έχουν συνδεθεί με μειωμένη όρεξη.

Διατροφικές διαταραχές, όπως η νευρική ανορεξία, μπορεί επίσης να οδηγήσουν σε γενικότερη μείωση της όρεξης. Ένα άτομο με νευρική ανορεξία υποβάλλει τον εαυτό του σε υποσιτισμό ή άλλες μεθόδους για να χάσει βάρος.

Τα άτομα που πάσχουν από την εν λόγω πάθηση είναι τυπικά λιποβαρή και φοβούνται μήπως το βάρος τους αυξηθεί. Η νευρική ανορεξία μπορεί να προκαλέσει διατροφικές ανεπάρκειες.

Ιατρικές παθήσεις

Οι ακόλουθες ιατρικές παθήσεις μπορεί να προκαλέσουν μείωση της όρεξης:

• Χρόνια ηπατική νόσος
• Νεφρική ανεπάρκεια
• Καρδιακή ανεπάρκεια
• Ηπατίτιδα
• HIV
• Άνοια
• Υποθυρεοειδισμός

Ο καρκίνος μπορεί επίσης να προκαλέσει απώλεια όρεξης ιδιαίτερα αν εμφανίζεται στις ακόλουθες περιοχές:

• Παχύ έντερο
• Στόμαχος
• Ωοθήκες
• Πάγκρεας

Η εγκυμοσύνη μπορεί επίσης να προκαλέσει απώλεια όρεξης κατά το πρώτο τρίμηνο.

Φάρμακα

Ορισμένα φάρμακα μειώνουν την όρεξη, όπως παράνομες ουσίες – κοκαΐνη, ηρωίνη και αμφεταμίνες – καθώς και συνταγογραφούμενα φάρμακα.

Ορισμένα συνταγογραφούμενα φάρμακα που μειώνουν την όρεξη περιλαμβάνουν:

• Ορισμένα αντιβιοτικά
• Κωδεΐνη
• Μορφίνη
• Χημειοθεραπευτικά φάρμακα

Πότε πρέπει να αναζητήσετε επείγουσα ιατρική φροντίδα

Θα πρέπει οπωσδήποτε να επικοινωνήσετε άμεσα με τον γιατρό σας αν αρχίσετε να χάνετε βάρος ταχέως χωρίς προφανή αιτία.

Επίσης θα πρέπει να αναζητήσετε ιατρική φροντίδα αν η μειωμένη όρεξη δύναται να είναι το αποτέλεσμα κατάθλιψης, αλκοολισμού ή διατροφικής διαταραχής, όπως η νευρική ανορεξία ή η βουλιμία.

Πώς αντιμετωπίζεται η απώλεια όρεξης;

Η θεραπεία για την μειωμένη όρεξη εξαρτάται από την αιτία της. Εάν η αιτία είναι κάποια βακτηριακή ή ιική λοίμωξη, δεν θα χρειαστείτε συγκεκριμένη θεραπεία για το εν λόγω σύμπτωμα, καθώς η όρεξη θα επιστρέψει αμέσως μόλις η λοίμωξη υποχωρήσει.

Κατ’ οίκον φροντίδα

Εάν η απώλεια όρεξης οφείλεται σε κάποια ιατρική πάθηση, όπως ο καρκίνος ή σε κάποια χρόνια νόσο, μπορεί να είναι δύσκολο να διεγείρετε ξανά την όρεξή σας. Ωστόσο, αν απολαμβάνετε το φαγητό που τρώτε με την οικογένεια και τους φίλους σας, αν μαγειρεύετε τα αγαπημένα σας φαγητά ή αν περιστασιακά δειπνείτε σε εστιατόρια, αυτό μπορεί να ενισχύσει την επιθυμία σας για φαγητό.

Για να αντιμετωπίσετε την απώλεια όρεξης, μπορείτε να εστιάσετε στην κατανάλωση ενός μεγάλου γεύματος την ημέρα με μικρά σνακ στο ενδιάμεσο. Η κατανάλωση συχνών και μικρών γευμάτων μπορεί επίσης να είναι επιβοηθητική, καθώς αυτά είναι πιο εύκολο να πεπτούν συγκριτικά με ένα μεγάλο γεύμα.

Η ήπια άσκηση μπορεί επίσης να αυξήσει την όρεξη. Για να βεβαιωθείτε ότι λαμβάνετε επαρκή θρεπτικά συστατικά από τις τροφές, τα γεύματά σας θα πρέπει να είναι υψηλά σε θερμίδες και πρωτεΐνη.

Μπορεί να είναι χρήσιμο να κρατάτε ένα διατροφικό ημερολόγιο όπου θα καταγράφετε τι τρώτε και πίνετε μέσα σε μία περίοδο λίγων ημερών έως μιας εβδομάδας. Αυτό θα βοηθήσει το γιατρό να αξιολογήσει τη διατροφική πρόσληψη και το βαθμό της μειωμένης όρεξης.

Ιατρική φροντίδα

Κατά τη διάρκεια του ραντεβού σας, ο γιατρός θα πρέπει να αποκτήσει μία πλήρη εικόνα των συμπτωμάτων σας. Θα μετρήσει το βάρος και το ύψος σας και θα το συγκρίνει με το μέσο όρο του πληθυσμού.

Θα σας κάνει ερωτήσεις αναφορικά με το ιατρικό ιστορικό σας, οποιαδήποτε φάρμακα λαμβάνετε και τη διατροφή σας. Θα πρέπει να είστε προετοιμασμένοι να απαντήσετε στις εξής ερωτήσεις:

• Πότε ξεκίνησε το σύμπτωμα
• Εάν η μειωμένη όρεξη είναι ήπια ή σοβαρή
• Πόσο βάρος έχετε χάσει
• Εάν υπάρχουν παράγοντες/γεγονότα που πυροδοτούν τη μειωμένη όρεξη
• Εάν έχετε οποιαδήποτε άλλα συμπτώματα

Μπορεί να κριθεί απαραίτητο να πραγματοποιηθούν κάποιες εξετάσεις για τον εντοπισμό της αιτίας της μειωμένης όρεξης.

Πιθανές εξετάσεις είναι οι εξής:

• Υπερηχογράφημα κοιλίας
• Πλήρες αιμοδιάγραμμα
• Έλεγχος της ηπατικής, θυρεοειδικής και νεφρικής λειτουργίας (αυτά συνήθως απαιτούν μόνο ένα δείγμα αίματος)
• Σειρά ακτινογραφιών του ανώτερου γαστρεντερικού σωλήνα για τον έλεγχο του οισοφάγου, του στομάχου και του λεπτού εντέρου
• Αξονική τομογραφία της κεφαλής, του θώρακα, της κοιλιακής χώρας και της πυελικής χώρας

Σε ορισμένες περιπτώσεις θα χρειαστεί να κάνετε τεστ εγκυμοσύνης και να ελεγχθείτε για HIV. Τα ούρα σας μπορεί να ελεγχθούν για ίχνη φαρμάκων και ουσιών.

Εάν η μειωμένη όρεξη έχει οδηγήσει σε κακή θρέψη, θα σας χορηγηθούν ενδοφλέβια θρεπτικά συστατικά.

Ο γιατρός μπορεί επίσης να σας συνταγογραφήσει ένα από του στόματος χορηγούμενο φάρμακο για τη διέγερση της όρεξης.

Εάν η απώλεια όρεξης είναι το αποτέλεσμα κατάθλιψης, μιας διατροφικής διαταραχής ή κατάχρησης ουσιών, θα παραπεμφθείτε σε έναν επαγγελματία ψυχικής υγείας.

Η απώλεια όρεξης που προκαλείται από φάρμακα μπορεί να αντιμετωπιστεί με αλλαγές στη δοσολογία ή τον τύπο του φαρμάκου που λαμβάνετε. Ποτέ μην αλλάζετε τα φάρμακα μόνοι σας χωρίς να συμβουλευτείτε πρώτα το γιατρό σας.

Ποια είναι η έκβαση για την απώλεια όρεξης αν δεν αντιμετωπιστεί;

Εάν η απώλεια όρεξης προκαλείται από μία βραχυπρόθεσμη κατάσταση, είναι πιθανό ότι θα ανακάμψετε φυσικά χωρίς καμία μακροχρόνια επιπλοκή.

Ωστόσο, αν προκαλείται από κάποια ιατρική νόσο, η πάθηση θα επιδεινωθεί χωρίς θεραπεία.

Αν δεν αντιμετωπιστεί, η μειωμένη όρεξη μπορεί να συνοδευτεί από πιο σοβαρά συμπτώματα, όπως:

• Εξαιρετική κόπωση
• Απώλεια βάρους
• Ταχυπαλμία
• Πυρετό
• Ευερεθιστότητα
• Γενικότερο αίσθημα αδιαθεσίας

Εάν η μειωμένη όρεξη επιμένει και εμφανίζετε κακή θρέψη ή ανεπάρκεια βιταμινών και ηλεκτρολυτών, αυτό μπορεί να αποφέρει απειλητικές για τη ζωή επιπλοκές. Για αυτό, είναι κρίσιμο να αναζητήσετε ιατρική φροντίδα εάν βιώνετε απώλεια όρεξης που δεν υποχωρεί μετά από μία οξεία ασθένεια ή διαρκεί περισσότερο από λίγες εβδομάδες.

Βιβλιογραφία

Hickson M, et al. (2016). Increased peptide YY blood concentrations, not decreased acyl-ghrelin, are associated with reduced hunger and food intake in healthy older women: Preliminary evidence. DOI:
10.1016/j.appet.2016.06.002

Poor appetite. (2015).
cancer.org/treatment/treatments-and-side-effects/physical-side-effects/eating-problems/poor-appetite.html

Unintentional weight loss. (2016).
nhs.uk/Conditions/unexpected-weight-loss/Pages/Introduction.aspx