7 θρεπτικές ουσίες που δεν μπορείτε να πάρετε από τα φυτά

Η χορτοφαγική διατροφή και η αποχή από τα ζωικά προϊόντα γίνονται όλο και πιο δημοφιλείς στις μέρες μας λόγω του ότι είναι εν γένει πιο υγιεινές, πιο φιλικές προς το περιβάλλον και ενέχουν ποικίλα οφέλη για την οργανισμό. Ωστόσο, παρότι τα φυτικά προϊόντα είναι πλούσια σε φυτικές ίνες, βιταμίνες και άλλες ουσίες χρήσιμες για τον οργανισμό, υπάρχουν κάποιες θρεπτικές ουσίες που δεν μπορούν να προσληφθούν από τα φυτά. Η έλλειψη των ουσιών αυτών μπορεί να οδηγήσει μακροπρόθεσμα σε δυσλειτουργίες του οργανισμού, γι’ αυτό είναι σημαντικό να λαμβάνετε συμπληρώματα διατροφής αν ακολουθείτε vegetarian ή vegan δίαιτα. Παρακάτω θα εξετάσουμε μερικές από τις ουσίες που απαντώνται μόνο σε ζωικά προϊόντα.

Βιταμίνη Β12

Η βιταμίνη Β12 βρίσκεται σχεδόν αποκλειστικά σε ζωικά προϊόντα όπως στο ψάρι, το κρέας, τα αυγά και τα γαλακτοκομικά. Η βιταμίνη Β12 είναι απαραίτητη για την ορθή ανάπτυξη των ερυθρών αιμοσφαιρίων και για την διατήρηση της εγκεφαλικής λειτουργίας. Η έλλειψή της προκαλεί πλήθος διαφορετικών συμπτωμάτων, από κόπωση μέχρι νευρολογικές διαταραχές, ενώ αυξάνει τον κίνδυνο για τη νόσο του Alzheimer και πολλών καρδιοπαθειών. Αν ακολουθείτε vegan διατροφή, πρέπει να την αναζητήσετε σε άλλες τροφές. Μερικές τροφές μη ζωικής προέλευσης που περιέχουν στοιχειώδη ποσότητα βιταμίνης Β12 είναι:

• φύκια nori
• τέμπε (προϊόν που προέρχεται από τη ζύμωση της σόγιας)
• μανιτάρια σιτάκε
• άλλα προϊόντα σόγιας

Βέβαια, οι ποσότητες βιταμίνης Β12 που παρέχουν οι τροφές αυτές δεν επαρκούν για την κάλυψη των βιολογικών αναγκών του οργανισμού, γι’ αυτό το λόγο είναι απαραίτητο να λαμβάνετε συμπληρώματα βιταμίνης Β12.

Κρεατίνη

Όπως υποδηλώνει και το όνομά της, η κρεατίνη είναι ένα οργανικό οξύ αυστηρά ζωικής προέλευσης. Στον οργανισμό μας, συγκεντρώνεται κυρίως στους μύες αλλά και στον εγκέφαλο, σε μικρότερες ποσότητες. Όταν βρίσκεται στους μύες, λειτουργεί ως ένα εξαιρετικό ενεργειακό απόθεμα, προσφέροντας στους μύες δύναμη και αντοχή, εξ’ ου και η προτίμησή της από πολλούς αθλητές. Αν και η κρεατίνη παράγεται από το συκώτι, δεν παράγεται σε επαρκή ποσότητα για να θρέψει όλους τους μύες του οργανισμού, γι’ αυτό και όσοι ακολουθούν vegan ή vegetarian δίαιτα τείνουν να έχουν χαμηλότερα ποσοστά κρεατίνης. Λόγω του ότι απαντάται αποκλειστικά σε ζωικούς ιστούς, πρέπει να στραφείτε σε συμπληρώματα διατροφής για την κάλυψη των ενεργειακών σας αναγκών. Η κρεατίνη έχει αποδειχθεί ιδιαίτερα ωφέλιμη για τους χορτοφάγους, αφού συμβάλλει όχι μόνο στην αύξηση της μυϊκής μάζας, αλλά και στην εγκεφαλική λειτουργία.

Καρνοσίνη

Η καρνοσίνη είναι μια αντιοξειδωτική ουσία που συναντάται στον μύες και στον εγκέφαλο των ζωικών οργανισμών και όταν βρίσκεται σε υψηλή συγκέντρωση στον μυϊκό ιστό αυξάνει τις σωματικές αντοχές και επιδόσεις. Παρόλο που μπορεί να προσληφθεί μόνο από ζωικά προϊόντα, ο οργανισμός μπορεί να παράγει καρνοσίνη από τα αμινοξέα ιστιδίνη και β-αλανίνη. Η β-αλανίνη βρίσκεται επίσης σε ζωικές τροφές όπως ψάρι, πουλερικά και κρέας, αλλά είναι διαθέσιμη και σε μορφές συμπληρωμάτων διατροφής.

Βιταμίνη D3

Η βιταμίνη D3 είναι ένα πολύ ουσιαστικό θρεπτικό για τον οργανισμό, καθώς συμβάλλει στην ενδυνάμωση οστών και μυών, τονώνει το ανοσοποιητικό σύστημα και προωθεί την απώλεια βάρους. Ο οργανισμός παράγει βιταμίνη D όταν εκτίθεται στο φως του ήλιου, αλλά συχνά απαιτεί επιπλέον πηγές, δηλαδή είτε από την τροφή είτε από τεχνητά συμπληρώματα. Οι καλύτερες πηγές βιταμίνης D3 είναι τα λιπαρά ψάρια, οι κρόκοι των αυγών και το μουρουνέλαιο. Όσοι ακολουθούν χορτοφαγική διατροφή έχουν υψηλότερο κίνδυνο να παρουσιάσουν έλλειψη βιταμίνης D, ειδικά κατά τους χειμερινούς μήνες, γεγονός που μπορεί να προκαλέσει κατάθλιψη, οστεοπόρωση, επιδεινωμένη εγκεφαλική λειτουργία και πλήθος άλλων παθήσεων.

Λιπαρά οξέα

Τα λιπαρά οξέα είναι απαραίτητα για την σωστή ανάπτυξη και λειτουργία του εγκεφάλου. Τα πιο γνωστά λιπαρά οξέα είναι τα ω-3 λιπαρά, όπως το εικοσιδιεξαενοϊκό οξύ, τα οποία προέρχονται από λιπαρά ψάρια, ιχθυέλαιο και μικροφύκη. Η έλλειψη λιπαρών οξέων έχει σοβαρές επιπτώσεις στην εγκεφαλική λειτουργία και την ψυχική υγεία, ιδίως στα παιδιά. Όσον αφορά τις έγκυες γυναίκες, η μη επαρκής πρόσληψη λιπαρών οξέων μπορεί να επηρεάσει την ανάπτυξη του εγκεφάλου του εμβρύου. Μερικές μη ζωικές πηγές λιπαρών οξέων είναι ο λιναρόσπορος, τα καρύδια και οι σπόροι chia, από τα οποία ο οργανισμός συνθέτει εικοσιδιεξαενοϊκό οξύ. Όπως και οι άλλες ουσίες, τα περισσότερα λιπαρά οξέα είναι διαθέσιμα και σε συνθετικές μορφές στο εμπόριο.

Σίδηρος αίματος

Ο σίδηρος του αίματος είναι μια συγκεκριμένη μορφή σιδήρου που μπορεί να βρεθεί μόνο στο κρέας, ιδίως στο κόκκινο κρέας. Η διαφορά του από τον “κανονικό” σίδηρο που εντοπίζεται και σε φυτικά προϊόντα είναι ότι απορροφάται πιο εύκολα, αλλά και αυξάνει την απορρόφηση του σιδήρου μη ζωικής προέλευσης. Ωστόσο, η απορρόφηση του σιδήρου του αίματος δεν επηρεάζεται από άλλα, μη θρεπτικά συστατικά. Για το λόγο αυτό, όσοι ακολουθούν χορτοφαγικές δίαιτες, ιδίως οι γυναίκες και όσοι προτιμούν την ωμοφαγία, είναι πιο επιρρεπείς στο να εμφανίσουν αναιμία. Βέβαια, η σιδηροπενική αναιμία είναι εύκολο να αποφευχθεί αν η διατροφή που έχει επιλέξει κανείς είναι πλούσια σε σίδηρο, ακόμα και σίδηρο φυτικής προέλευσης.

Ταυρίνη

Η ταυρίνη είναι μια θειική ένωση που συμμετέχει σε διάφορα όργανα του οργανισμού, όπως η καρδιά, ο εγκέφαλος και οι νεφροί. Ο ρόλος της αφορά κυρίως στην μυϊκή λειτουργία, το σχηματισμό χολικών αλάτων κατά την πέψη και στην αντιοξειδωτική άμυνα. Απαντάται μόνο σε τροφές ζωικής προέλευσης, δηλαδή σε ψάρια, θαλασσινά, κρέας, πουλερικά και γαλακτοκομικά. Η ταυρίνη δεν θεωρείται υψίστης σημασίας σε μια δίαιτα εφόσον ο οργανισμός παράγει από μόνος του μια ποσότητα, αλλά τα υψηλά επίπεδα ταυρίνης συμβάλλουν στην καλύτερη λειτουργία του.