Η θειαμίνη, ή αλλιώς γνωστή ως βιταμίνη Β1, είναι μέλος της οικογένειας των βιταμινών του συμπλέγματος Β. Είναι η πρώτη υδατοδιαλυτή βιταμίνη που ανακαλύφθηκε και βρίσκεται φυσικά σε ορισμένα τρόφιμα, ενώ σε άλλα προστίθεται. Παίζει σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη και λειτουργία διαφόρων κυττάρων, ενώ βοηθά επίσης στην παραγωγή ενέργειας στο σώμα.
Η θειαμίνη είναι απαραίτητη για τη σωστή λειτουργία του νευρικού συστήματος και του εγκεφάλου, με αποτέλεσμα τα χαμηλά επίπεδά της να οδηγούν ενδεχομένως σε νευρικά προβλήματα.
Η καθημερινή πρόσληψη της θειαμίνης μέσω της διατροφής είναι εξαιρετικά σημαντική, καθώς στο συκώτι αποθηκεύονται ελάχιστες μόνο ποσότητές της.
Ποια είναι η συνιστώμενη ημερήσια πρόσληψη θειαμίνης;
Η ποσότητα της θειαμίνης που χρειάζεται το κάθε άτομο εξαρτάται από το πόσες θερμίδες από υδατάνθρακες λαμβάνει μέσω της διατροφής του. Όσο περισσότερη ποσότητα υδατανθράκων καταναλώνει ένα άτομο, τόσο περισσότερη θειαμίνη χρειάζεται. Συγκεκριμένα, οι ενήλικες χρειάζονται περίπου 0,4-0,5 mg θειαμίνης για κάθε 1.000 θερμίδες που καταναλώνουν.
| ΟΜΑΔΑ | ΣΥΝΙΣΤΩΜΕΝΗ ΗΜΕΡΗΣΙΑ ΠΡΟΣΛΗΨΗ |
| Βρέφη (0-6 μηνών) | 0,2 mg* |
| Βρέφη (7-12 μηνών) | 0,3 mg* |
| Παιδιά (1-3 ετών) | 0,5 mg |
| Παιδιά (4-8 ετών) | 0,6 mg |
| Παιδιά (9-13 ετών) | 0,9 mg |
| Άνδρες (άνω των 14 ετών) | 1,2 mg |
| Γυναίκες (14-18 ετών) | 1 mg |
| Γυναίκες (άνω των 19 ετών) | 1,1 mg |
| Έγκυες γυναίκες | 1,4 mg |
| Θηλάζουσες γυναίκες | 1,4 mg |
*Επαρκής ημερήσια πρόσληψη, βασισμένη στη μέση πρόσληψη των υγιών βρεφών που θηλάζουν.
Ποιες είναι οι καλύτερες πηγές διατροφικής πρόσληψης της θειαμίνης;
- Χοιρινό κρέας
- Ψάρι
- Όσπρια (φασόλια, φακές)
- Αρακάς
- Ηλιόσποροι
- Γιαούρτι
- Ξηροί καρποί (φιστίκια Αιγίνης, πεκάν, φουντούκια, φιστίκια Βραζιλίας)
- Δημητριακά εμπλουτισμένα με θειαμίνη
Η θειαμίνη δεν είναι σταθερή σε υψηλές θερμοκρασίες, με αποτέλεσμα το μαγείρεμα να μειώνει την ποσότητά της που περιέχεται στα τρόφιμα αυτά. Η θειαμίνη είναι επίσης διαλυτή στο νερό και ως εκ τούτου το μαγείρεμα τροφίμων με υψηλή περιεκτικότητα σε θειαμίνη σε νερό, και μετέπειτα αφαίρεση του νερού, μειώνει σημαντικά την ποσότητα της θειαμίνης που θα προσληφθεί.
Πότε μπορεί να χρειάζεται η λήψη συμπληρωμάτων θειαμίνης;
Η λήψη συμπληρωμάτων θειαμίνης μπορεί να χρειαστεί σε οποιαδήποτε από τις παρακάτω περιπτώσεις:
- Άτομα με αλκοολισμό ή βαριά κατανάλωση αλκοόλ
- Άτομα που ακολουθούν δίαιτες με υψηλή περιεκτικότητα σε επεξεργασμένους υδατάνθρακες
- Βρέφη που θηλάζουν από μητέρες με ανθυγιεινή διατροφή
- Άτομα με υπερθυρεοειδισμό
- Άτομα με υπερμεταβολικά προβλήματα, όπως το φαιοχρωμοκύτωμα
- Άτομα με πολύ άγχος
- Άτομα που ασκούνται πολύ έντονα
- Γυναίκες κατά την περίοδο της εγκυμοσύνης ή του θηλασμού (αφού πρώτα επικοινωνήσουν με το γιατρό τους)
- Ηλικιωμένοι με κακή διατροφή και προβλήματα δυσαπορρόφησης λόγω της γήρανσης
Ποια είναι τα συμπτώματα της ανεπάρκειας θειαμίνης;
Τα πρώιμα συμπτώματα της ανεπάρκειας θειαμίνης περιλαμβάνουν τα εξής:
- Απώλεια όρεξης
- Απώλεια βάρους
- Αδυναμία
- Σοβαρή κόπωση
- Σύγχυση
- Βραχυπρόθεσμη απώλεια μνήμης
Συμπτώματα που μπορεί να εμφανιστούν μεταγενέστερα λόγω της ανεπάρκειας θειαμίνης είναι τα εξής:
- Πόνος
- Μούδιασμα
- Μυρμήγκιασμα
- Μυϊκή αδυναμία
- Αλλαγές διάθεσης
- Κατάθλιψη
- Απώλεια μνήμης
Η ανεπάρκεια θειαμίνης στο τελευταίο στάδιο μπορεί να μετατραπεί σε νόσο beriberi, η οποία διαχωρίζεται σε δύο είδη: το ξηρό beriberi και το υγρό beriberi. Το σύνδρομο Wernicke-Korsakoff είναι ένας ακόμη υπότυπος του ξηρού beriberi που μπορεί να εμφανιστεί λόγω σοβαρής ανεπάρκειας θειαμίνης.
Το ξηρό beriberi μπορεί να προκαλέσει προβλήματα στα νεύρα και τους μυς. Τα συμπτώματά του είναι τα εξής:
- Μούδιασμα & μυρμήγκιασμα στα δάχτυλα των ποδιών
- Αίσθημα καύσου στα πόδια
- Πόνος στα πόδια με μυϊκές κράμπες και ατροφία
Από την άλλη, το υγρό beriberi συνδέεται με καρδιαγγειακές παθήσεις και μερικά από τα συμπτώματα που προκαλεί είναι τα εξής:
- Πρήξιμο
- Αυξημένος καρδιακός ρυθμός
- Εφίδρωση
- Προβλήματα αναπνοής
- Διευρυμένη καρδιά
- Δεξιά καρδιακή ανεπάρκεια
- Αιφνίδιος θάνατος
Τέλος, μερικά από τα συμπτώματα του συνδρόμου Wernicke-Korsakoff περιλαμβάνουν τα εξής:
- Απώλεια μνήμης
- Ψευδαισθήσεις
- Αδυναμία διαχωρισμού μεταξύ πραγματικών και φανταστικών αναμνήσεων
Το σύνδρομο Wernicke-Korsakoff έχει συνδεθεί με τον αλκοολισμό, το AIDS, τις διαταραχές χρήσης ναρκωτικών, το ταχέος αναπτυσσόμενο καρκίνο του αίματος και τις σοβαρές πεπτικές διαταραχές.