Επεξεργασμένα τρόφιμα: Πόσο βλαβερά είναι στην πραγματικότητα;

Μια βόλτα στους διαδρόμους του σουπερμάρκετ θα σας κάνει να διαπιστώσετε ότι όλα σχεδόν τα τρόφιμα που υπάρχουν στα ράφια, είναι επεξεργασμένα. Η αλήθεια είναι ότι εκτός από τα ωμά φρούτα και λαχανικά, οτιδήποτε άλλο υπάρχει σε ένα σουπερμάρκετ έχει υποστεί ένα βαθμό επεξεργασίας. Επεξεργασμένα τρόφιμα θεωρούνται αυτά που είναι μαγειρεμένα, κατεψυγμένα, αποξηραμένα ή περιέχουν πρόσθετα συστατικά για σκοπούς γεύσης και συντήρησης.

Σύμφωνα με την Jenna Volpe, ολιστική διαιτολόγο, τα περισσότερα τρόφιμα που καταναλώνονται από τον σύγχρονο άνθρωπο, είναι σε κάποιο βαθμό επεξεργασμένα. Αυτή η επεξεργασία είναι απαραίτητη για τη συντήρησή τους, για την παράταση της ζωής τους, για την ασφάλειά τους και για τη διατήρηση -ή βελτίωση- της γεύσης τους. Στις μέρες μας, τα επεξεργασμένα τρόφιμα είναι με τέτοιο τρόπο κατασκευασμένα, που περιέχουν περισσότερα χημικά πρόσθετα και λιγότερα ολόκληρα συστατικά, με αποτέλεσμα οι επιστήμονες να τα ταξινομούν σε μια άλλη κατηγορία πέραν των επεξεργασμένων τροφίμων, με την επωνυμία «εξαιρετικά επεξεργασμένα τρόφιμα».

Τα εξαιρετικά επεξεργασμένα τρόφιμα, όπως τα σνακ, τα αναψυκτικά και τα έτοιμα γεύματα, περιέχουν τεχνητά συστατικά και παρόλο που είναι ενεργειακά πυκνά, η διατροφική τους αξία δεν είναι ισορροπημένη. Σύμφωνα με την Volpe ωστόσο, δεν είναι απαραίτητο να αποφεύγονται εντελώς όλα τα επεξεργασμένα τρόφιμα, όμως το κοινό θα πρέπει να ελέγχει πριν από την κατανάλωσή τους, τα συστατικά που περιέχουν, το αν περιέχουν φυσικά ή τεχνητά γλυκαντικά και τα στάδια επεξεργασίας από τα οποία πέρασαν πριν τοποθετηθούν στο πιάτο για κατανάλωση.

Διαβάστε επίσης: Επεξεργασμένα τρόφιμα: Πώς επηρεάζει την υγεία η κατανάλωσή τους;

Τα εξαιρετικά επεξεργασμένα τρόφιμα αυξάνουν τον κίνδυνο ασθενειών;

Στον αιώνα που διανύουμε, οι άνθρωποι, σε παγκόσμιο επίπεδο, τείνουν να καταναλώνουν περισσότερα επεξεργασμένα τρόφιμα σε σχέση με άλλες εποχές, την ίδια στιγμή που τα ποσοστά των ασθενειών τείνουν να αυξάνονται. Μελέτες έχουν δείξει ότι πολλές κοινές παθήσεις, συνδέονται με την κατανάλωση εξαιρετικά επεξεργασμένων τροφίμων, όπως οι ακόλουθες:

• Υψηλή αρτηριακή πίεση αίματος (υπέρταση)
• Παχυσαρκία
• Καρδιακές παθήσεις
• Κατάθλιψη
• Μεταβολικό σύνδρομο
• Γνωστική μείωση που οδηγεί σε άνοια
• Χρόνια νεφρική νόσος
• Καρκίνος
• Διαβήτης τύπου 2

Σημειώνεται ότι σε σύγκριση με τα επεξεργασμένα τρόφιμα, τα εξαιρετικά επεξεργασμένα τρόφιμα, περιέχουν περισσότερη ζάχαρη, περισσότερο αλάτι και μεταποιημένα λιπαρά, τα οποία επιδρούν αρνητικά στην υγεία όταν καταναλώνονται σε αυξημένες ποσότητες. Σύμφωνα με την νεφρολόγο Dara Huang, MD, η υπερβολική κατανάλωση ζάχαρης προκαλεί φλεγμονή σε ολόκληρο το σώμα. Τα τεχνητά γλυκαντικά και το σιρόπι καλαμποκιού που είναι πλούσιο σε φρουκτόζη, διαταράσσουν την ισορροπία του μικροβιώματος του εντέρου, τροφοδοτώντας τα κακά βακτήρια, γεγονός που οδηγεί σε διάφορες ασθένειες.

Διαβάστε επίσης: Τεχνητά γλυκαντικά: Επηρεάζουν το μικροβίωμα και ανεβάζουν το σάκχαρο;

Την ίδια ώρα, τόσο τα επεξεργασμένα, όσο και τα εξαιρετικά επεξεργασμένα τρόφιμα, περιέχουν υδρογονωμένο έλαιο, ένα είδος τρανς λιπαρού, το οποίο αυξάνει τη χοληστερίνη και μπλοκάρει τις θέσεις δέσμευσής της στο σώμα, οδηγώντας σε μια κατάσταση που ονομάζεται αντίσταση στην ινσουλίνη. Η αντίσταση στην ινσουλίνη οδηγεί σε διαβήτη τύπου 2 και έχει άμεση σχέση με το μεταβολικό σύνδρομο.

Διαβάστε επίσης: Εξαιρετικά επεξεργασμένα τρόφιμα: Μπορεί η κατανάλωσή τους να επηρεάσει τη γνωστική λειτουργία;

Πώς θα επιλέξετε τα λιγότερο βλαβερά επεξεργασμένα τρόφιμα;

Στο μπροστινό μέρος της συσκευασίας των επεξεργασμένων τροφίμων, υπάρχουν ετικέτες που αναφέρουν, «χωρίς πρόσθετη ζάχαρη» ή «μηδέν τρανς λιπαρά», οι οποίες ξεγελούν στην πραγματικότητα το κοινό. Η αλήθεια για τα συστατικά κάθε προϊόντος βρίσκεται στο πίσω μέρος κάθε συσκευασίας.

Τα προϊόντα που περιέχουν τα περισσότερα πρόσθετα συστατικά, όπως αυτά αναγράφονται στο πίσω μέρος της συσκευασίας τους, είναι πιο πολύ επεξεργασμένα, συγκριτικά με τα προϊόντα που περιέχουν λιγότερα πρόσθετα συστατικά. Η Dara Huang συμβουλεύει τους ασθενείς της που θέλουν να χάσουν βάρος, να διαλέγουν επεξεργασμένα τρόφιμα που περιέχουν λιγότερα πρόσθετα συστατικά, αφιερώνοντας χρόνο στην ανάγνωση της ετικέτας τους, πριν την κατανάλωσή τους. Σύμφωνα με τον Οργανισμό Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA) και τα διατροφικά πρότυπα που ορίζει, στις διατροφικές ετικέτες αναγράφονται στο πάνω μέρος τα συστατικά που προστίθενται πρώτα στο προϊόν, μετά τα τεχνητά αρώματα και τέλος άλλα πρόσθετα. Σε περίπτωση που στη λίστα των συστατικών υπάρχουν πολλά άγνωστα στοιχεία που η ονομασία τους είναι παράξενη και μοιάζει σαν να αναφέρεται σε χημικές ενώσεις, τότε το εν λόγω προϊόν ανήκει στην κατηγορία των εξαιρετικά επεξεργασμένων τροφίμων και είναι καλύτερο να αποφεύγεται.

Σε γενικές γραμμές, τα λιγότερο επεξεργασμένα τρόφιμα θεωρούνται λιγότερο βλαβερά για τον ανθρώπινο οργανισμό και ως εκ τούτου, αν θέλετε η διατροφή σας να είναι όσο πιο υγιεινή γίνεται, θα πρέπει να ελέγχετε με προσοχή την ετικέτα όλων των προϊόντων πριν τα καταναλώσετε.

Διαβάστε επίσης: Επεξεργασμένα τρόφιμα: Γιατί είναι επικίνδυνα για την υγεία μας

Ποια επεξεργασμένα τρόφιμα θα πρέπει να συνεχίσετε να καταναλώνετε;

Τα επεξεργασμένα τρόφιμα, όπως είπαμε και νωρίτερα, κουβαλούν στην πλάτη τους την «ρετσινιά» ότι αποτελούν αιτία διαφόρων κοινών ασθενειών. Ωστοσο, υπάρχουν πολλά επεξεργασμένα τρόφιμα που είναι πλούσια σε θρεπτικά συστατικά, σύμφωνα με τον καρδιολόγο Maureen Wang, MD, τα οποία στην πραγματικότητα κάνουν καλό στην υγεία, αλλά, όπως τόνισε, οι καταναλωτές θα πρέπει να δείχνουν τη δέουσα προσοχή κατά την επιλογή τους, λαμβάνοντας υπόψη και άλλους παράγοντες. Συγκεκριμένα, οι καταναλωτές πρέπει να δίνουν προσοχή στο μέγεθος της μερίδας, τις θερμίδες ανά μερίδα, την κατανομή των θρεπτικών συστατικών και την περιεκτικότητά τους σε νάτριο, σάκχαρα, κορεσμένα και τρανς λιπαρά.

Ένα από τα καλύτερα παραδείγματα επεξεργασμένων τροφίμων που είναι πλούσια σε θρεπτικά συστατικά είναι τα όσπρια. Οι φακές, τα ρεβίθια, τα φασόλια και το βρώσιμο μέρος των ξηρών καρπών, αποτελούν καλή πηγή φυτικών ινών και πρωτεϊνών, την ίδια ώρα που περιέχουν ελάχιστα λιπαρά. Ένα άλλο επεξεργασμένο τρόφιμο που είναι πυκνό σε θρεπτικά συστατικά είναι το ψωμί ολικής αλέσεως. Το λευκό ψωμί αφήνει πιο ελαφριά αίσθηση στο στόμα κατά την κατανάλωση του, σε αντίθεση με το ψωμί ολικής αλέσεως που είναι μεν και αυτό επεξεργασμένο, αλλά πιο πλούσιο σε θρεπτικά συστατικά, άρα και πιο «βαρύ» όταν καταναλώνεται.

Σε γενικές γραμμές και σύμφωνα με τους Huang και Wang, τα επεξεργασμένα τρόφιμα που είναι πλούσια σε θρεπτικά συστατικά και πρέπει να καταναλώνονται από τους ανθρώπους είναι τα ακόλουθα:

• Κονσερβοποιημένο ψάρι
• Χούμους
• Ζυμαρικά που περιέχουν φακές ή ρεβίθια
• Εμπλουτισμένο ψωμί ολικής αλέσεως
• Ρύζι ολικής αλέσεως ή καστανό ρύζι
• Κλασικό ελληνικό γιαούρτι
• Κατεψυγμένα λαχανικά
• Κονσερβοποιημένα φασόλια
• Εμπλουτισμένα δημητριακά με ελάχιστη προσθήκη ζάχαρης
• Μπέργκερ λαχανικών
• Τόφου

Διαβάστε επίσης: Επεξεργασμένα vs εξαιρετικά επεξεργασμένα τρόφιμα: Ποια η διαφορά; Τι επιπτώσεις έχουν στην υγεία μας;

Ποια εξαιρετικά επεξεργασμένα τρόφιμα πρέπει να αποφεύγονται εντελώς;

Πέραν από τα «ευεργετικά» για τον ανθρώπινο οργανισμό επεξεργασμένα τρόφιμα που οι άνθρωποι μπορούν να συνεχίσουν να καταναλώνουν, υπάρχουν και εξαιρετικά επεξεργασμένα τρόφιμα που επιβάλλεται να αποκλειστούν εντελώς από την ανθρώπινη διατροφή, όπως:

• Δημητριακά πρωινού
• Ενεργειακές μπάρες
• Γιαούρτι
• Προπαρασκευασμένα γεύματα που ζεσταίνονται στο φούρνο μικροκυμάτων
• Ανθρακούχα ποτά
• Ενεργειακά ποτά
• Χοτ ντόγκ
• Μπέικον
• Συσκευασμένα σνακ, όπως τα μπισκότα ή τα πατατάκια

Διαβάστε επίσης: Γιατί πρέπει να αποφεύγουμε τα επεξεργασμένα τρόφιμα;