Βρογχεκτασίες: Αιτίες και παράγοντες κινδύνου!

Οι βρογχεκτασίες προκύπτουν σε άτομα οποιαδήποτε ηλικίας, αλλά είναι πιο συχνές σε γυναίκες άνω των 65 ετών. Προκαλούνται συνήθως από την κυστική ίνωση, μια γενετική πάθηση που προκαλεί μακροχρόνιες λοιμώξεις των πνευμόνων και αναπνευστικά προβλήματα. Η κυστική ίνωση είναι μια προοδευτική κατάσταση, που σημαίνει ότι χειροτερεύει με την πάροδο του χρόνου. (Κυστική ίνωση: Μάθε τα πάντα γύρω από τη νόσο και ζήσε καλύτερα)

Στις μισές τουλάχιστον περιπτώσεις, δεν μπορεί να προσδιοριστεί η αιτία της πάθησης, αλλά η βρογχεκτασία που δεν είναι αποτέλεσμα κυστικής ίνωσης, προκύπτει από υποτροπιάζουσες λοιμώξεις, αναρρόφηση ή απόφραξη των αεραγωγών. (Υπερπαραγωγή βλέννας αναπνευστικού: Ποιες είναι οι βασικότερες αιτίες της;)

Ποιες είναι οι πιο κοινές αιτίες της βρογχεκτασίας;

1. Λοιμώξεις

Η βλάβη στα τοιχώματα των αεραγωγών είναι η πιο κοινή αιτία βρογχεκτασίας και η πνευμονικές λοιμώξεις είναι η πιο κοινή αιτία αυτής της βλάβης. Παραδείγματα λοιμώξεων που συμβάλλουν στη βρογχεκτασία είναι τα ακόλουθα:

• Σοβαρή πνευμονία: Η πνευμονία είναι μια πνευμονική λοίμωξη που προκαλείται από βακτήρια, ιούς ή μύκητες, η οποία προκαλεί φλεγμονή στους αερόσακους των πνευμόνων, ωθώντας τους να γεμίζουν με υγρό. Η πνευμονία δυσκολεύει το οξυγόνο που εισπνέεται να εισέλθει στην κυκλοφορία του αίματος. Τα συμπτώματα της πνευμονίας κυμαίνονται από ήπια έως σοβαρά και περιλαμβάνουν βήχα, πυρετό, ρίγος και αναπνευστικά προβλήματα.
• Κοκκύτης: Ο κοκκύτης είναι μια εξαιρετικά μεταδοτική λοίμωξη της αναπνευστικής οδού. Χαρακτηρίζεται από έντονο βήχα και έντονη αναπνοή.
• Φυματίωση (ΤΒ): Η φυματίωση είναι μια δυνητικά σοβαρή βακτηριακή λοίμωξη που επηρεάζει κυρίως τους πνεύμονες. Τα συμπτώματα που προκαλεί περιλαμβάνουν έντονο βήχα που διαρκεί τρεις ή περισσότερες εβδομάδες, πόνο στο στήθος, βήχα με αίμα ή βλέννα.
• Μυκητιασικές λοιμώξεις: Οι μυκητιάσεις στους πνεύμονες μπορεί να είναι πολύ σοβαρές και να προκαλούν συμπτώματα παρόμοια με άλλες ασθένειες, όπως η φυματίωση.

2. Χρόνια πνευμονική αναρρόφηση

Η χρόνια πνευμονική αναρρόφηση είναι το αποτέλεσμα της εισπνοής υλικών από το στόμα ή το στομάχι, στους πνεύμονες. Όταν η αναρρόφηση είναι σοβαρή ή υποτροπιάζουσα, μπορεί να οδηγήσει σε φλεγμονή των αεραγωγών και να προκαλέσει βρογχεκτασίες. Αυτή η κατάσταση μπορεί να προκύψει από:

• Στοματοφαρυγγική δυσφαγία: Μια κατάσταση που επηρεάζει την ικανότητα ενός ατόμου να καταπίνει, προκαλώντας την αναρρόφηση σάλιου ή τροφής στους πνεύμονες.
• Γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση (ΓΟΠ): Η ΓΟΠ εμφανίζεται όταν η βαλβίδα του λείου μυός μεταξύ του οισοφάγου και του στομάχου δεν λειτουργεί σωστά, επιτρέποντας στο περιεχόμενο του στομάχου να επιστρέφει πίσω στον οισοφάγο. Το περιεχόμενο του στομάχου μπορεί να εισέλθει στους πνεύμονες και να ερεθίσει τους αεραγωγούς. Τα συμπτώματα της ΓΟΠ περιλαμβάνουν καούρα, πόνο στο στήθος, προβλήματα με την κατάποση, παλινδρόμηση τροφής ή όξινου υγρού και αίσθημα όγκου στο λαιμό. (Γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση: 6 συμπτώματα που δεν πρέπει να αγνοήσετε)

3. Απόφραξη αεραγωγών

Ένας φραγμένος αεραγωγός μπορεί να παγιδεύσει βλέννα, γεγονός που μπορεί να προκαλέσει μόλυνση, που τελικά θα οδηγήσει σε βλάβη των αεραγωγών. Σημειώνεται ότι απόφραξη των αεραγωγών μπορεί να προκληθεί επίσης από όγκος ή ένα αντικείμενο (φυστίκι ή παιχνίδι).

Ποιοι είναι οι παράγοντες κινδύνου των βρογχεκτασιών;

Α) Βιολογικοί παράγοντες κινδύνου

1. Φύλο

Οι βρογχεκτασίες επηρεάζουν κυρίως τις ενήλικες γυναίκες. Στα παιδιά, ωστόσο, η πάθηση επηρεάζει περισσότερα τα αγόρια παρά τα κορίτσια.

2. Ηλικία

Ο κίνδυνος βρογχεκτασίας αυξάνεται με την ηλικία. Σύμφωνα με έρευνα που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Clinical Interventions in Aging, περισσότερα από τα μισά άτομα με βρογχεκτασίες είναι άνω των 65 ετών και η κατάσταση τείνει να είναι πολύ χειρότερη στους ηλικιωμένους. Οι περισσότερες από αυτές τις περιπτώσεις σχετίζονται με σοβαρές πνευμονικές λοιμώξεις και αναπνευστικά προβλήματα. (Πνευμονία: Όλα όσα πρέπει να ξέρετε για την ύπουλη λοίμωξη του αναπνευστικού)

Β) Ιατρικοί παράγοντες κινδύνου

3. Κυστική Ίνωση

Η κυστική ίνωση είναι το αποτέλεσμα μιας ελαττωματικής γονιδιακής πρωτεΐνης, που αναγκάζει το σώμα να παράγει μια παχιά κολλώδη βλέννα, που φράσσει τους πνεύμονες και οδηγεί σε επικίνδυνες πνευμονικές λοιμώξεις και καταστροφή των αεραγωγών. Η βρογχεκτασία συνδέεται με την κυστική ίνωση, που προκύπτει από μόνιμη διεύρυνση και απόφραξη των αεραγωγών. (Κυστική ίνωση και φυσικοθεραπεία: Ανακούφιση των συμπτωμάτων σε καθημερινή βάση)

4. Αλλεργική βρογχοπνευμονική ασπεργίλλωση

Η αλλεργική βρογχοπνευμονική ασπεργίλλωση είναι το αποτέλεσμα μιας αλλεργικής αντίδρασης σε έναν μύκητα που ονομάζεται ασπεργίλλωση. Η αντίδραση προκαλεί πρήξιμο και κατά συνέπεια βλάβη στους αεραγωγούς.

5. Διαταραχές στη λειτουργία των βλεφαρίδων

Οποιαδήποτε διαταραχή που επηρεάζει τη λειτουργία των βλεφαρίδων μπορεί να προκαλέσει βλάβη στους αεραγωγούς. Οι βλεφαρίδες είναι μικρές δομές που μοιάζουν με τρίχες, με τις οποίες είναι επενδυμένοι οι αεραγωγοί. Η δουλειά τους είναι να διατηρούν τους αεραγωγούς καθαρούς από βλέννα και βρωμιά.

Η πρωτοπαθής βλεφαροειδής δυσκινησία είναι μια κληρονομική διαταραχή των βλεφαρίδων, κατά την οποία οι βλεφαρίδες δεν λειτουργούν σωστά και δεν μπορούν να καθαρίσουν αποτελεσματικά τις εκκρίσεις, γεγονός που αυξάνει τον κίνδυνο επαναλαμβανόμενων λοιμώξεων και μακροχρόνιας βλάβης των αεραγωγών. (Υπερπαραγωγή βλέννας αναπνευστικού: Ποιες είναι οι βασικότερες αιτίες της;)

6. Ανοσολογική ανεπάρκεια

Τα άτομα που έχουν ανοσοανεπάρκεια είναι πιο πιθανό να έχουν επαναλαμβανόμενες λοιμώξεις, διότι η ασθενέστερη απόκριση του ανοσοποιητικού συστήματος στις απειλές, καθιστά πιο δύσκολη την καταπολέμηση των λοιμώξεων. Λόγω της αυξημένης ευαισθησίας και της εξασθενημένης ανοσοποιητικής κατάστασης, οι λοιμώξεις ενδέχεται να είναι τόσο σοβαρές που μπορούν να βλάψουν τους αεραγωγούς.

7. Αυτοάνοσα νοσήματα

Οι αυτοάνοσες ασθένειες, όπως η ρευματοειδής αρθρίτιδα (ΡΑ), ο λύκος και το σύνδρομο Sjogren, αυξάνουν τον κίνδυνο λοιμώξεων. Να υπενθυμίσουμε ότι τα αυτοάνοσα νοσήματα είναι διαταραχές κατά τις οποίες το ανοσοποιητικό σύστημα δυσλειτουργεί και επιτίθεται στα υγιή κύτταρα του σώματος.

Γ) Τρόπος ζωής και περιβαλλοντικοί παράγοντες κινδύνου

8. Περιβάλλον

Ορισμένοι περιβαλλοντικοί παράγοντες μπορούν να συμβάλουν στην έξαρση των βρογχεκτασιών. Για παράδειγμα, οι εισπνεόμενες τοξίνες, όπως η αμμωνία ή άλλα τοξικά αέρια και υγρά, μπορούν να βλάψουν τους πνεύμονες και να οδηγήσουν σε βρογχεκτασίες. 

9. Κατάχρηση αλκοόλ

Η κατάχρηση αλκοόλ μπορεί να προκαλέσει βλάβη στους πνεύμονες και να αυξήσει τον κίνδυνο βρογχεκτασιών.

10. Κατάχρηση ναρκωτικών ουσιών

Η κατάχρηση ναρκωτικών οδηγεί σε ποικίλα αναπνευστικά προβλήματα και βλάβες στους πνεύμονες και τους αεραγωγούς. Ορισμένα ναρκωτικά μπορούν να επιβραδύνουν την αναπνοή, να εμποδίσουν την είσοδο του αέρα στους πνεύμονες και να επιδεινώσουν τα συμπτώματα του άσθματος, αυξάνοντας περαιτέρω τον κίνδυνο βρογχεκτασιών.