Τι είναι τα βακτήρια και οι βακτηριακές λοιμώξεις;

Βακτήρια ονομάζονται οι ζωντανοί οργανισμοί που αποτελούνται από ένα μόνο κύτταρο. Τα βακτήρια μπορούν να επιβιώσουν μόνα τους μέσα και έξω από το σώμα και να αναπαραχθούν με γρήγορους ρυθμούς. (Οι βακτηριακές λοιμώξεις ευθύνονται για 1 στους 8 θανάτους παγκοσμίως)

Γύρω μας, μέσα μας και στο δέρμα μας, υπάρχουν εκατομμύρια βακτήρια, με τα περισσότερα να μην είναι βλαβερά, αλλά χρήσιμα στην αφομοίωση των τροφίμων και στην θανάτωση των βλαβερών βακτηρίων. Ακόμη όμως και τα αβλαβή βακτήρια μπορούν να προκαλέσουν ασθένεια όταν αρχίσουν να αναπαράγονται ανεξέλεγκτα σε λάθος μέρος του σώματος. (Πώς σχετίζονται οι λοιμώξεις του αίματος με τον καρκίνο παχέος εντέρου;)

Ορισμένα βακτήρια μπορούν να προκαλέσουν λοιμώξεις που ονομάζονται βακτηριακές λοιμώξεις, ήπιες ή σοβαρές, οι οποίες επηρεάζουν πολλά μέρη του σώματος όπως:

• Ο λαιμός
• Το δέρμα
• Οι πνεύμονες
• Το έντερο

Ορισμένες βακτηριακές λοιμώξεις είναι οι ακόλουθες:

• Νόσος των Λεγεωνάριων
• Στρεπτόκοκκος στον λαιμό
• Φυματίωση
• Μηνιγγιτιδοκοκκική νόσος
• Κοκκύτης

Ποιοι είναι οι βασικότεροι τύποι των βακτηριακών λοιμώξεων;

Τα βακτήρια είναι σε θέση να προκαλέσουν πολλούς τύπους λοιμώξεων, που εξαρτώνται από το μέρος του σώματος που επηρεάζουν. Ορισμένοι τύποι βακτηριακών λοιμώξεων είναι:

• Λοιμώξεις των αυτιών, των κόλπων και του δέρματος
• Σεξουαλικώς μεταδιδόμενες λοιμώξεις (ΣΜΝ)
• Τροφική δηλητηρίαση (γαστρεντερίτιδα)
• Βακτηριακή πνευμονία
• Λοιμώξεις του ουροποιητικού συστήματος (ουρολοιμώξεις – UTIs)

Ποια συμπτώματα χαρακτηρίζουν τις βακτηριακές λοιμώξεις;

Τα συμπτώματα των βακτηριακών λοιμώξεων είναι ανάλογα με το μέρος του σώματος που επηρεάζεται και από τον τύπο των βακτηρίων που προκαλεί τη λοίμωξη. Ωστόσο, υπάρχουν κάποια βασικά συμπτώματα που προκαλούνται από όλες τις βακτηριακές λοιμώξεις όπως:

• Κόπωση
• Πονοκέφαλος
• Ναυτία
• Πυρετός
• Έμετος
• Πρησμένοι λεμφαδένες ανάλογα με την περιοχή που επηρεάζεται

Τι είναι τα προβιοτικά και πώς λειτουργούν στο σώμα;

Τα προβιοτικά είναι ζωντανά καλά βακτήρια που ζουν φυσικά στο σώμα. Συνήθως, τα βακτήρια θεωρούνται κακά διότι μια μερίδα από αυτά προκαλεί ασθένειες. Ωστόσο, υπάρχουν και καλά βακτήρια, όπως τα προβιοτικά, τα οποία βοηθούν στη διατήρηση της υγείας του σώματος. (Ακόμη και αδρανοποιημένα τα προβιοτικά μειώνουν την φλεγμονή)

Συγκεκριμένα, τα προβιοτικά υποστηρίζουν τη λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος και μειώνουν τη φλεγμονή του σώματος. Την ίδια ώρα:

• Βοηθούν στην αφομοίωση της τροφής
• Βοηθούν στη δημιουργία βιταμινών
• Υποστηρίζουν τα κύτταρα του εντέρου, σκοτώνοντας τα κακά βακτήρια που ενδεχομένως να καταναλώθηκαν
• Βοηθούν στη διάσπαση και απορρόφηση των φαρμάκων
• Κρατούν σε ισορροπία τα κακά βακτήρια, αποτρέποντας την ασθένεια

Τα προβιοτικά μπορούν να θεραπεύσουν ή να προλάβουν τις βακτηριακές λοιμώξεις;

Τα φάρμακα που χρησιμοποιούνται κυρίως για την αντιμετώπιση των βακτηριακών λοιμώξεων είναι τα αντιβιοτικά. Πρόκειται για την πιο αποτελεσματική επιλογή ενάντια στις βακτηριακές λοιμώξεις, η οποία ωστόσο, χάνει σε αποτελεσματικότητα εξαιτίας της ανθεκτικότητας που αναπτύσσουν τα βακτήρια στα αντιβιοτικά. (Υπερκατανάλωση ζαχαρούχων τροφών: Τι ρόλο μπορεί να παίζουν τα βακτήρια του εντέρου;)

Σαν εναλλακτική επιλογή, ορισμένοι επιστήμονες συνιστούν τα προβιοτικά, που βοηθούν στην ανάπτυξη ορισμένων καλών βακτηρίων, ως μια αποτελεσματική λύση ενάντια στην ανθεκτικότητα των βακτηρίων στα αντιβιοτικά και κατά συνέπεια στην καταπολέμηση των βακτηριακών λοιμώξεων. (Προβιοτικά: Ποια μορφή τους είναι πιο αποτελεσματική;)

Σύμφωνα με τη βιολόγο Natalie Ma, PhD, τα αντιβιοτικά σκοτώνουν τόσο τα καλά, όσο και τα κακά βακτήρια. Οι περισσότεροι άνθρωποι, ένεκα αυτής της συνέπειες, μετά την λήψη των αντιβιοτικών, στρέφονται προς τα προβιοτικά, για να καλύψουν τα καλά βακτήρια που χάθηκαν με τη χρήση των αντιβιοτικών.

Η έρευνα για την αποτελεσματικότητα των προβιοτικών στην πρόληψη των βακτηριακών λοιμώξεων είναι ελάχιστη. Ωστόσο, μια μελέτη που δημοσιεύθηκε πρόσφατα στο The Lancet, δείχνει ότι τα προβιοτικά μπορούν να μειώσουν τον Staphylococcus aureus, ένα γνωστό βακτήριο που μολύνει το δέρμα και τα μαλακά μόρια του ανθρώπινου σώματος. (Προβιοτικά: Πώς βοηθούν στη μείωση της κακοσμίας του στόματος;)

Ο επικεφαλής και συγγραφέας της μελέτης, Michael Otto, PhD, εξήγησε ότι η ερευνητική του ομάδα εστίασε στο βακτήριο S. Aureus, διότι είναι ανθεκτικό στα αντιβιοτικά και μάλιστα, δεν υπάρχει κάποιο εμβόλιο μέχρι στιγμής για την αντιμετώπισή του. (Προβιοτικά συμπληρώματα: Βοηθούν στην απώλεια βάρους;)

Τα αποτελέσματα της μελέτης έδειξαν ότι η λήψη του προβιοτικού Bacillus σε μορφή χαπιού, μπόρεσε να μειώσει το βακτήριο S. Aureus στο ανθρώπινο σώμα, οπότε η χρήση του ενδεχομένως να είναι χρήσιμη για τα άτομα που ταλαιπωρούνται από χρόνιες λοιμώξεις που προκαλούνται από το συγκεκριμένο βακτήριο. Το προβιοτικό Bacillus είναι γενικά ασφαλή και δεν βλάπτει το μικροβίωμα του εντέρου. Μάλιστα, μπορεί να λαμβάνεται για μεγάλο χρονικό διάστημα, όσο ο γιατρός κρίνει απαραίτητο, χωρίς κανένα πρόβλημα. Να υπενθυμίσουμε ότι η μακροχρόνια χρήση αντιβιοτικών έχει δυσάρεστες συνέπειες, οπότε αυτή η ανακάλυψη θεωρείται πολύ σημαντική. (Προβιοτικά: Τι είναι και πότε χρειάζεται να τα παίρνετε;)

Τα πιο πάνω αποτελέσματα, τόνισε ο Otto, είναι ελπιδοφόρα, ωστόσο, αφορούν συγκεκριμένα την επίδραση του προβιοτικού Bacillus ενάντια στο βακτήριο S. Aureus, οπότε, τα συγκεκριμένα οφέλη, θα μπορούσαν να αλλάξουν με τη χρήση των προβιοτικών που κυκλοφορούν στην αγορά, τα οποία αποτελούνται από διάφορα μίγματα προβιοτικών βακτηρίων. (8 τροφές πλούσιες σε προβιοτικά για τη σωστή λειτουργία του πεπτικού συστήματος)

Τα προβιοτικά που διατίθενται στην αγορά μπορούν να καταπολεμήσουν τις βακτηριακές λοιμώξεις;

Ο Otto και η ομάδα του προγραμματίζουν να ελέγξουν σε νέες μελέτες, το κατά πόσον τα προβιοτικά Bacillus που διατίθενται στην αγορά μπορούν να προλάβουν ή να καταπολεμήσουν τις βακτηριακές λοιμώξεις. Τα αρχικά αποτελέσματα που έχουν στη διάθεσή τους, δείχνουν ότι δεν έχουν όλα τα στελέχη προβιοτικών τα ίδια αποτελέσματα ενάντια στο βακτήριο S. Aureus. (Μολυσματική διάρροια: Όλα όσα πρέπει να γνωρίζετε για τη μετάδοσή της)

Μια μελέτη όμως, που δημοσιεύθηκε στο The New England Journal of Medicine το 2022, έδειξε ότι τα τυποποιημένα προβιοτικά μπορούν να λειτουργήσουν ως μέσω πρόληψης της λοίμωξης από το βακτήριο  C. Difficile. Την ίδια ώρα, μια ανασκόπηση του 2020, έδειξε ότι τα προβιοτικά έχουν αντιμικροβιακή δράση. (Κολπική υγεία: Τα προβιοτικά συμπληρώματα βοηθούν;)

Σε κάθε περίπτωση, οι ειδικοί προτείνουν τη μειωμένη χρήση αντιβιοτικών και περεταίρω μελέτη των προβιοτικών ως μέσο πρόληψης και θεραπείας των βακτηριακών λοιμώξεων. (Τα προβιοτικά – ακόμη και ανενεργά – μπορεί να ανακουφίσουν τα συμπτώματα του συνδρόμου ευερέθιστου εντέρου)

Πότε πρέπει να επισκεφτείτε έναν γιατρό αν έχετε βακτηριακή λοίμωξη;

Σε περίπτωση βακτηριακής λοίμωξης, θα πρέπει να επισκεφτείτε έναν γιατρό αν έχετε:

• Επίμονο πυρετό
• Κοκκίνισμα στα μάτια ή πύον στα μάτια
• Δυσκαμψία στον αυχένα
• Προβλήματα ύπνου
• Επώδυνη ούρηση
• Πληγές στο δέρμα
• Αιματηρά κόπρανα ή βλέννα στα κόπρανα
• Σοβαρό πονοκέφαλο
• Επίμονο πόνο στο αυτί ή έκκριση από το αυτί
• Πόνο στο στομάχι
• Δυσκολία στο φαγητό ή στο ποτό
• Επίμονο βήχα ή βήχα με αίμα ή πύον
• Ανεξήγητο κοκκίνισμα ή πρήξιμο του δέρματος
• Συχνό έμετο
• Ανεξήγητη απώλεια βάρους