Η εμμηνόπαυση είναι μια σημαντική φάση της ζωής των γυναικών, η οποία αρκετές φορές προκαλεί ανησυχία λόγω των ανεπιθύμητων συμπτωμάτων που την συνοδεύουν. Τα πιο συχνά συμπτώματα περιλαμβάνουν την κολπική ξηρότητα, τις εξάψεις, την ακανόνιστη έμμηνο ρύση, τη μειωμένη σεξουαλική ορμή, τα προβλήματα ύπνου, τις νυχτερινές εφιδρώσεις, τους πονοκεφάλους, το αυξημένο άγχος, την αύξηση του βάρους και την απώλεια οστικής μάζας.

Η λήψη ορμονικής θεραπείας (θεραπεία ορμονικής υποκατάστασης – HRT) στοχεύει στη ρύθμιση των επιπέδων των οιστρογόνων και της προγεστερόνης, που επηρεάζονται κατά την κλιμακτήριο και την εμμηνόπαυση. Η μείωση των επιπέδων των οιστρογόνων είναι αυτή που ευθύνεται για την εμφάνιση των συμπτωμάτων που αναφέρθηκαν παραπάνω.

Ωστόσο, η χορήγηση θεραπείας ορμονικής υποκατάστασης για μεγάλο χρονικό διάστημα έχει συνδεθεί με τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του μαστού. Για το λόγο αυτό αρκετές γυναίκες στρέφονται στη χρήση εναλλακτικών φυσικών τρόπων αντιμετώπισης των συμπτωμάτων της εμμηνόπαυσης, αντί της ορμονοθεραπείας.

Τις τελευταίες δεκαετίες, αρκετές έρευνες έχουν φέρει στο φως βότανα, τα οποία δρουν ευεργετικά ως προς την ανακούφιση των συμπτωμάτων της εμμηνόπαυσης.

Ποια βότανα βοηθούν στην εμμηνόπαυση;

1. Τσιμιτσιφούγκα ή Black cohosh

Τα συμπληρώματα τσιμιτσιφούγκας έχουν χρησιμοποιηθεί ευρύτατα για την αντιμετώπιση συμπτωμάτων της εμμηνόπαυσης, όπως οι εξάψεις και οι νυχτερινές εφιδρώσεις. Επιπλέον, θετικά αποτελέσματα έχουν αναφερθεί όσον αφορά την ανακούφιση πόνων στις αρθρώσεις, στα άκρα και πονοκεφάλων.

Οι δραστικές ενώσεις, που περιέχουν οι ρίζες της τσιμιτσιφούγκας, φαίνεται πως πιθανότατα δρουν μέσω σύνδεσης με τον υποδοχέα οιστρογόνου και καταστολής της έκκρισης της ωχρινοτρόπου ορμόνης (LH).

Αν και η χρήση της τσιμιτσιφούγκας έχει αποδειχθεί ασφαλής, μερικές σπάνιες παρενέργειες που μπορεί να προκύψουν περιλαμβάνουν τη ναυτία, τον έμετο, τους πονοκεφάλους και τις στομαχικές διαταραχές.

2. Κόκκινο τριφύλλι

Το κόκκινο τριφύλλι περιέχει ισοφλαβόνες, οι οποίες φαίνεται να δρουν ως φυτοοιστρογόνα, ρυθμίζοντας την έκκριση των ορμονών στο γυναικείο σώμα. Η λήψη συμπληρώματος κόκκινου τριφυλλιού από γυναίκες σε εμμηνόπαυση, σύμφωνα με κλινικές μελέτες, συμβάλει αποτελεσματικά στη μείωση της συχνότητας και έντασης των εξάψεων και νυχτερινών εφιδρώσεων.

3. Dong quai

Το dong quai χρησιμοποιείται ευρύτατα στην κινέζικη παραδοσιακή ιατρική για την αντιμετώπιση ορισμένων γυναικολογικών διαταραχών, όπως η δυσμηνόρροια και η αμηνόρροια, αλλά και συμπτωμάτων της εμμηνόπαυσης.

Μελέτες που έχουν πραγματοποιηθεί δείχνουν πως η αποκλειστική χρήση dong quai δεν βοηθάει στην αντιμετώπιση των εξάψεων κατά την εμμηνόπαυση, αλλά αντιθέτως η χρήση του σε συνδυασμό με άλλα βότανα, όπως ο αστράγαλος και το χαμομήλι, έχει δείξει εντυπωσιακά αποτελέσματα στην μείωση των εξάψεων και νυχτερινών εφιδρώσεων.

Πιθανές παρενέργειες του dong quai αποτελούν η φωτοευαισθησία και ο αυξημένος κίνδυνος αιμορραγίας, λόγω της αντιπηκτικής του δράσης.

4. Έλαιο νυχτολούλουδου

Το έλαιο που λαμβάνεται από εκχύλιση των σπόρων του νυχτολούλουδου είναι πλούσιο σε ω-6 λιπαρά οξέα, τα οποία παρουσιάζουν σημαντικά οφέλη για την υγεία. Ένα από τα οφέλη του ελαίου νυχτολούλουδου θεωρείται πως είναι η μείωση των εξάψεων κατά την εμμηνόπαυση. Παρόλο που τα αποτελέσματα ερευνών σχετικά με αυτό είναι ανάμεικτα, συμπληρώματα ελαίου νυχτολούλουδου χρησιμοποιούνται ευρύτατα για το σκοπό αυτό.

Ήπιες παρενέργειες που έχουν αναφερθεί σε ορισμένες περιπτώσεις είναι ο πονοκέφαλος, η ναυτία και ο στομαχόπονος. Επιπλέον, ιδιαίτερη προσοχή απαιτείται σε άτομα που λαμβάνουν φαρμακευτική αγωγή για τον ιό HIV, λόγω πιθανής αλληλεπίδρασης αυτών με το βότανο.

5. Λιναρόσπορος

Οι λιναρόσποροι αποτελούν πλούσια πηγή ω-3 λιπαρών οξέων, φυτικών ινών και λιγνάνων. Οι λιγνάνες είναι φυτικές ενώσεις με παρόμοια χημική δομή και δράση με αυτή των οιστρογόνων, με αποτέλεσμα να προσδίδουν στο λιναρόσπορο ευεργετικές ιδιότητες για την ανακούφιση συμπτωμάτων της εμμηνόπαυσης, όπως οι εξάψεις και η απώλεια οστικής μάζας, σύμφωνα με μελέτες.

6. Ginseng

To ginseng είναι ένα από τα πιο γνωστά φαρμακευτικά βότανα στον κόσμο. Το ασιατικό ginseng (Panax ginseng), ένα από τα πολλά είδη του, έχει χρησιμοποιηθεί ευρύτατα για τη βελτίωση της σωματικής και πνευματικής απόδοσης, την ενίσχυση του ανοσοποιητικού συστήματος αλλά και την αντιμετώπιση της σεξουαλικής δυσλειτουργίας.

Μια ανασκόπηση 10 μελετών έδειξε πως το ασιατικό ginseng μπορεί να ενισχύσει τη σεξουαλική ορμή, να βελτιώσει τη διάθεση και να συμβάλει σε μια γενική αίσθηση ευεξίας στις γυναίκες που βρίσκονται σε περίοδο εμμηνόπαυσης.

Οι πιο συχνές πιθανές παρενέργειες του βοτάνου είναι η αϋπνία, ο πονοκέφαλος, η νευρικότητα, τα γαστρεντερικά προβλήματα και η ακμή.

7. Λυγαριά

Η λυγαριά είναι ένα βότανο με μακρά ιστορίας χρήσης στη θεραπεία διάφορων γυναικολογικών προβλημάτων, όπως η υπογονιμότητα, οι διαταραχές της εμμήνου ρύσεως, τα συμπτώματα του προεμμηνορροϊκού συνδρόμου (PMS) και της εμμηνόπαυσης.

Τα φλαβονοειδή που περιέχει η λυγαριά έχουν την ικανότητα να ρυθμίζουν τα επίπεδα των ορμονών στο γυναικείο σώμα, με αποτέλεσμα να βοηθούν στην βελτίωση συμπτωμάτων της εμμηνόπαυσης, που οφείλονται στην διαταραχή αυτών. Συγκεκριμένα, έχουν παρατηρηθεί ευεργετικά αποτελέσματα στη μείωση των νυχτερινών εφιδρώσεων και βελτίωση των προβλημάτων ύπνου.

Ήπιες παρενέργειες της λυγαριάς, που μπορεί να εμφανιστούν σε σπάνιες περιπτώσεις, αποτελούν η ναυτία, η διάρροια, ο πονοκέφαλος, ο κνησμός και οι γαστρεντερικές διαταραχές.

Επιπλέον, άτομα που λαμβάνουν φαρμακευτική αγωγή για τη νόσο του Parkinson ή για τη ψύχωση πρέπει να αποφεύγουν τη χρήση της λυγαριάς, λόγω πιθανής αλληλεπίδρασης.