Η φλεγμονή είναι μέρος του μηχανισμού άμυνας του σώματος και παίζει σημαντικό ρόλο στη διαδικασία της επούλωσης. Ειδικότερα, όταν το σώμα εντοπίσει έναν εισβολέα, ξεκινά μια βιολογική φλεγμονώδη απόκριση, η οποία στοχεύει στην θανάτωση και απομάκρυνση του. Όταν μιλάμε για «εισβολέα» αναφερόμαστε είτε σε ένα ξένο σώμα όπως το αγκάθι, είτε σε ένα παθογόνο μικρόβιο (ιό ή βακτήριο) που μπορεί να προκαλέσει λοίμωξη.
Κάποιες φορές όμως, το σώμα αντιλαμβάνεται – κατά λάθος – τα υγιή κύτταρα ή τους υγιείς ιστούς του ως επιβλαβείς εισβολείς και αντιδρά εναντίον τους. Αυτή η αντίδραση οδηγεί σε αυτοάνοσες ασθένειες, όπως ο διαβήτης τύπου 1. Επιπρόσθετα, οι ειδικοί πιστεύουν ότι η φλεγμονή μπορεί να συμβάλει σε ένα ευρύ φάσμα χρόνιων ασθενειών, όπως το μεταβολικό σύνδρομο ( διαβήτης τύπου 2, καρδιακές παθήσεις και παχυσαρκία), καθώς οι εν λόγω ασθενείς παρουσιάζουν πιο υψηλούς φλεγμονώδεις δείκτες στο σώμα τους.
Σε αυτό το άρθρο, αναφέρονται οι αίτιες της φλεγμονής, τα συμπτώματα που προκαλεί και οι τρόποι θεραπείας της.
Υπάρχουν δύο κύριοι τύποι φλεγμονής: η οξεία και η χρόνια και πιο κάτω θα δούμε τα συμπτώματα που προκαλεί ο κάθε τύπος ξεχωριστά.
Οι τραυματισμοί και κάποιες ασθένειες προκαλούν οξεία – βραχυπρόθεσμη φλεγμονή. Τα πέντε κύρια συμπτώματα της οξείας φλεγμονής είναι:
Σε ορισμένες περιπτώσεις δεν παρατηρούνται τα προαναφερθέντα συμπτώματα, ωστόσο το άτομο νιώθει κόπωση, αδιαθεσία και έχει πυρετό. Τα συμπτώματα της οξείας φλεγμονής διαρκούν μερικές ημέρες, ενώ η υποξεία φλεγμονή διαρκεί 2-6 εβδομάδες.
Η χρόνια φλεγμονή διαρκεί για μήνες ή και χρόνια και συνδέεται συνήθως με διάφορες ασθένειες, όπως:
Τα συμπτώματα της χρόνιας φλεγμονής εξαρτώνται από την ασθένεια που την προκαλεί. Σε κάθε πρόπτωση ωστόσο, οι ασθενείς νιώθουν πόνο και ανεξήγητη κόπωση.
Ο γιατρός για να ελέγξει αν ένα άτομο έχει φλεγμονή, θα μετρήσει τα επίπεδα των βιοδεικτών (συγκεκριμένες ουσίες του σώματος όπως η C-αντιδρώσα πρωτεΐνη – CRP) του σώματος του. Όταν τα επίπεδα είναι πιο πάνω από το κανονικό τότε θα κάνει διάγνωση φλεγμονής και ακολούθως θα ψάξει τις αιτίες που την προκαλούν.
Η οξεία φλεγμονή μπορεί να προκύψει από:
Τα συμπτώματα της οξείας φλεγμονής εμφανίζονται σε διάστημα ωρών ή ημερών ανάλογα με την αιτία, αλλά σε ορισμένες περιπτώσεις γρήγορα εξελίσσονται σε σοβαρά. Το πώς θα αντιμετωπιστούν και το πόσο θα διαρκέσουν εξαρτάται από την αιτία, το μέρος του σώματος που επηρεάζεται και από άλλους εξατομικευμένους παράγοντες.
Η χρόνια φλεγμονή μπορεί να προκληθεί από:
Σημειώνεται ότι η φλεγμονή παίζει σημαντικό ρόλο στην επούλωση, ωστόσο η χρόνια φλεγμονή αυξάνει τον κίνδυνο διαφόρων ασθενειών, όπως ο καρκίνος, η ρευματοειδής αρθρίτιδα, η αθηροσκλήρωση, η περιοδοντίτιδα και ο αλλεργικός πυρετός.
Ο παρακάτω πίνακας συνοψίζει μερικές από τις βασικές διαφορές ανάμεσα στην οξεία και την χρόνια φλεγμονή.
Οξεία | Χρόνια | |
Αιτία | · Επιβλαβή παθογόνα · Τραυματισμός ιστών | · Παθογόνα που δεν μπορεί να αντιμετωπίσει ο οργανισμός, όπως ορισμένοι τύποι ιών ή ξένα σώματα που παραμένουν στο σύστημα. · Υπερβολική απόκριση του ανοσοποιητικού συστήματος. |
Επίθεση | Γρήγορη | Αργή |
Διάρκεια | Λίγες ημέρες | Από μήνες έως χρόνια |
Αποτελέσματα | · Η φλεγμονή βελτιώνεται · Αναπτύσσεται απόστημα · Μετατρέπεται σε χρόνια | · Καταστροφή ιστού · Πάχυνση και ουλές στους συνδετικούς ιστούς |
Η οξεία φλεγμονή προκαλεί πόνο διαφόρων τύπων και σοβαρότητας. Ο πόνος μπορεί να είναι συνεχιζόμενος, παλλόμενος ή να μοιαζει με σουβλιά. Αυτός ο πόνος προκύπτει από την συσσώρευση υγρού στον ιστό, το οποίο δημιουργεί οίδημα και πρήξιμο στην περιοχή, σπρώχνοντας τα νεύρα.
Σημειώνεται ότι η σοβαρότητα του πόνου επηρεάζεται και από άλλες διεργασίες που παρατηρούνται στο σώμα κατά τη διάρκεια της φλεγμονής, οι οποίες επηρεάζουν τον τρόπο που συμπεριφέρονται τα νεύρα.
Η θεραπεία της φλεγμονής εξαρτάται από την αιτία που την προκαλεί και την σοβαρότητα της. Η θεραπεία που θα συνταγογραφήσει ο γιατρός στοχεύει (α) στην αντιμετώπιση της ασθένειας που προκαλεί την φλεγμονή (β) στην διαχείριση των συμπτωμάτων ή (γ) και στα δύο. Πιο κάτω αναφέρουμε ορισμένες από αυτές τις θεραπείες:
Τα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα (ΜΣΑΦ), δεν αντιμετωπίζουν την αιτία που προκαλεί την φλεγμονή, αλλά ανακουφίζουν συμπτώματα όπως ο πόνος, το πρήξιμο και ο πυρετός, καταπολεμώντας ένα ένζυμο που συμβάλλει στην φλεγμονή. Σημειώνεται ότι τα ΜΣΑΦ μπορούν να χρησιμοποιούνται μακροπρόθεσμα μόνο υπό την καθοδήγηση γιατρού, καθώς υπάρχει κίνδυνος να προκαλέσουν δυσμενείς επιπτώσεις στην υγεία. Η ασπιρίνη δεν είναι κατάλληλη για παιδιά. Η ακεταμινοφαίνη ανακουφίζει τον πόνο, αλλά δεν μειώνει τη φλεγμονή.
Τα κορτικοστεροειδή, όπως η κορτιζόλη, είναι ένας τύπος στεροειδούς ορμόνης, η οποία επηρεάζει διάφορους μηχανισμούς που εμπλέκονται στην φλεγμονή. Τα εν λόγω φάρμακα μπορούν να βοηθήσουν στη διαχείριση μιας σειράς καταστάσεων, όπως:
Τα κορτικοστεροειδή διατίθενται ως χάπια, σε ενέσιμη μορφή, σε εισπνεόμενη μορφή ή ως αλοιφές. Σημειώνεται ότι η μακροχρόνια χρήση τους μπορεί να είναι επικίνδυνη, οπότε συμβουλευτείτε τον γιατρό σας.
Η θεραπεία της χρόνιας φλεγμονής με την χρήση των εν λόγω φαρμάκων εξαρτάται από την πάθηση που προκαλεί την φλεγμονή. Μερικά φάρμακα καταστέλλουν τις ανοσολογικές αντιδράσεις του σώματος, ανακουφίζοντας τα συμπτώματα της ρευματοειδούς αρθρίτιδας, της ψωρίασης και άλλων παρόμοιων αυτοάνοσων αντιδράσεων. Την ίδια στιγμή όμως, υπάρχει μεγάλο ενδεχόμενο να καταστείλουν την λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος καθιστώντας το λιγότερο ικανό στην καταπολέμηση των λοιμώξεων.
Υπάρχουν διάφορα φυτικά συμπληρώματα που μπορούν να βοηθήσουν στη διαχείριση της φλεγμονής, όπως:
Σημειώνεται ότι η διατροφή από μόνη της δεν μπορεί να ελέγξει την φλεγμονή, ωστόσο οι υγιεινές επιλογές μπορούν να αποτρέψουν την επιδείνωση της
Η ψυχική υγεία είναι ένα ταξίδι μοναδικό για κάθε άτομο. Σε αυτό το ταξίδι, η…
Σε μια εποχή όπου η τεχνολογία μεταμορφώνει ραγδαία κάθε πτυχή της ζωής μας, ο τομέας…
Οι αλλεργίες μπορεί να είναι ένα προβληματικό και ανησυχητικό ζήτημα για πολλούς γονείς, ειδικά όταν…
Η πρωτεΐνη παίζει πολλούς σημαντικούς ρόλους στην ανθρώπινη υγεία και ως εκ τούτου, η κατανάλωση…
Τα τελευταία χρόνια, η συζήτηση γύρω από το σωματικό βάρος έχει γίνει τόσο για την…
Η διάσειση είναι ένας τύπος τραυματικής εγκεφαλικής βλάβης που δεν πρέπει να λαμβάνεται αψήφιστα, ιδίως…