Αιματολογικές παθήσεις

Διαταραχές κυττάρων του αίματος

Τι είναι οι διαταραχές κυττάρων του αίματος;

Μία διαταραχή κυττάρων του αίματος είναι μία πάθηση όπου υπάρχει πρόβλημα στα ερυθρά αιμοσφαίρια, τα λευκά αιμοσφαίρια ή τα αιμοπετάλια. Και οι τρεις τύποι κυττάρων παράγονται στο μυελό των οστών, ένα μαλακό ιστό που βρίσκεται στο εσωτερικό των οστών. Τα ερυθρά αιμοσφαίρια μεταφέρουν οξυγόνο σε όλα τα όργανα και τους ιστούς του σώματος. Τα λευκά αιμοσφαίρια βοηθούν στην καταπολέμηση λοιμώξεων. Τα αιμοπετάλια βοηθούν στο σχηματισμό θρόμβων. Οι διαταραχές κυττάρων του αίματος προκαλούν βλάβη στο σχηματισμό και τη λειτουργία ενός ή περισσότερων από αυτούς τους τύπους κυττάρων.

Συμπτώματα

Ποια είναι τα συμπτώματα των διαταραχών κυττάρων του αίματος;

Τα συμπτώματα ποικίλλουν ανάλογα με τον τύπο της διαταραχής. Κοινά συμπτώματα διαταραχής ερυθρών αιμοσφαιρίων είναι:

Κοινά συμπτώματα διαταραχής λευκών αιμοσφαιρίων είναι:

Κοινά συμπτώματα διαταραχής των αιμοπεταλίων είναι:

Υπάρχουν πολλοί τύποι διαταραχών των κυττάρων του αίματος που μπορούν να επηρεάσουν σε σημαντικό βαθμό την υγεία σας.

Ερυθρά αιμοσφαίρια

Διαταραχές των ερυθρών αιμοσφαιρίων

Τα ερυθρά αιμοσφαίρια είναι τα κύτταρα που μεταφέρουν οξυγόνο από τους πνεύμονες σε όλο το σώμα. Υπάρχουν πολλές διαταραχές των ερυθρών αιμοσφαιρίων που μπορεί να επηρεάσουν παιδιά και ενήλικες.

Αναιμία

Η αναιμία είναι ένας τύπος διαταραχής των ερυθρών αιμοσφαιρίων. Η έλλειψη σιδήρου στο αίμα συχνά προκαλεί τη συγκεκριμένη διαταραχή. Το σώμα χρειάζεται σίδηρο για την παραγωγή της αιμοσφαιρίνης, μιας πρωτεΐνης που βοηθά στη μεταφορά του οξυγόνου μέσω των ερυθρών αιμοσφαιρίων από τους πνεύμονες σε όλο το σώμα. Υπάρχουν πολλοί τύποι αναιμίας:

  • Σιδηροπενική αναιμία: Η σιδηροπενική αναιμία εμφανίζεται όταν το σώμα δεν έχει επαρκείς ποσότητες σιδήρου. Μπορεί να αισθάνεστε κόπωση και δύσπνοια, επειδή τα ερυθρά αιμοσφαίρια μεταφέρουν επαρκή οξυγόνο. Τα συμπληρώματα σιδήρου συνήθως θεραπεύουν το συγκεκριμένο τύπο αναιμίας.
  • Κακοήθης αναιμία: Η κακοήθης αναιμία είναι μία αυτοάνοση πάθηση όπου το σώμα δεν είναι σε θέση να απορροφήσει επαρκείς ποσότητες της βιταμίνης Β-12. Αυτό οδηγεί σε χαμηλό αριθμό ερυθρών αιμοσφαιρίων. Ονομάζεται κακοήθης, επειδή παλαιότερα δεν ήταν θεραπεύσιμη και συχνά μάλιστα ήταν θανατηφόρος. Πλέον ενέσεις βιταμίνης Β-12 θεραπεύουν το συγκεκριμένο τύπο αναιμίας.
  • Απλαστική αναιμία: Η απλαστική αναιμία είναι μία σπάνια αλλά σοβαρή πάθηση όπου ο μυελός των οστών σταματά την παραγωγή νέων ερυθροκυττάρων. Αυτό μπορεί να συμβεί ξαφνικά ή σταδιακά, σε οποιαδήποτε ηλικία. Η πάθηση προκαλεί κόπωση και το σώμα δεν είναι σε θέση να καταπολεμήσει λοιμώξεις ή να ελέγξει τυχόν αιμορραγία.
  • Αυτοάνοση αιμολυτική αναιμία: Στην αυτοάνοση αιμολυτική αναιμία το ανοσοποιητικό σύστημα καταστρέφει τα ερυθρά αιμοσφαίρια ταχύτερα από το ρυθμό με τον οποίο το σώμα μπορεί να τα αντικαταστήσει. Αυτό οδηγεί σε χαμηλό αριθμό ερυθρών αιμοσφαιρίων.
  • Δρεπανοκυτταρική αναιμία: Η δρεπανοκυτταρική αναιμία είναι ένας τύπος αναιμίας που λαμβάνει το όνομά της από το ασυνήθιστο σχήμα δρεπάνου που λαμβάνουν τα πάσχοντα ερυθρά αιμοσφαίρια. Λόγω μιας γενετικής μεταλλαγής, τα ερυθρά αιμοσφαίρια των ατόμων με την εν λόγω πάθηση περιέχουν μη φυσιολογικά μόρια αιμοσφαιρίνης στα οποία οφείλεται το άκαμπτο, καμπυλωτό σχήμα των κυττάρων. Τα λεγόμενα «δρεπανοκύτταρα» δεν μπορούν να μεταφέρουν τις ίδιες ποσότητες οξυγόνου στους ιστούς όπως τα φυσιολογικά ερυθρά αιμοσφαίρια. Επίσης, λόγω του σχήματός τους, υπάρχει πιθανότητα να «κολλήσουν» σε αγγεία, αποφράσσοντας την αιματική ροή σε όργανα.

Θαλασσαιμία

Η θαλασσαιμία είναι μία ομάδα κληρονομικών διαταραχών του αίματος. Αυτές οι διαταραχές προκαλούνται από γενετικές μεταλλαγές που αποτρέπουν τη φυσιολογική παραγωγή αιμοσφαιρίνης. Όταν τα ερυθρά αιμοσφαίρια δεν έχουν επαρκή αιμοσφαιρίνη, το οξυγόνο δεν φτάνει σε όλα τα μέρη του σώματος, με αποτέλεσμα τα όργανα να μην λειτουργούν φυσιολογικά. Αυτές οι διαταραχές μπορούν να οδηγήσουν σε:

Αληθής πολυερυθραιμία

Η πολυερυθραιμία είναι ένας καρκίνος του αίματος που προκαλείται από γονιδιακή μεταλλαγή. Στην πολυερυθραιμία, ο μυελός των οστών παράγει υπερβολικά μεγάλο αριθμό ερυθρών αιμοσφαιρίων. Το αίμα γίνεται παχύρρευστο και ρέει πιο αργά αυξάνοντας τον κίνδυνο θρόμβων που θα μπορούσαν να προκαλέσουν έμφραγμα ή εγκεφαλικό. Δεν υπάρχει γνωστή ίαση. Οι θεραπείες περιλαμβάνουν φλεβοτομία (αφαίρεση αίματος από τις φλέβες) και φαρμακευτική αγωγή.

Λευκά αιμοσφαίρια

Διαταραχές των λευκών αιμοσφαιρίων

Τα λευκά αιμοσφαίρια βοηθούν στην άμυνα του σώματος έναντι λοιμώξεων και εξωγενών ουσιών. Οι διαταραχές των λευκών αιμοσφαιρίων επηρεάζουν την ανοσοαπόκριση και την ικανότητα του σώματος να καταπολεμά λοιμώξεις. Αυτές οι διαταραχές μπορούν να επηρεάσουν τόσο παιδιά όσο και ενήλικες.

Λέμφωμα

Το λέμφωμα είναι ένας καρκίνος του αίματος που εμφανίζεται στο λεμφικό σύστημα. Τα λευκά αιμοσφαίρια αλλάζουν και αναπτύσσονται ανεξέλεγκτα. Το λέμφωμα Hodgkin και το μη-Hodgkin λέμφωμα είναι οι δύο κύριοι τύποι.

Λευχαιμία

Η λευχαιμία είναι ένας καρκίνος του αίματος όπου κακοήθη λευκά αιμοσφαίρια πολλαπλασιάζονται εντός του μυελού των οστών. Η λευχαιμία μπορεί να είναι οξεία ή χρόνια. Η χρόνια λευχαιμία εξελίσσεται πιο αργά.

Μυελοδυσπλαστικό σύνδρομο

Το μυελοδυσπλαστικό σύνδρομο είναι μία πάθηση που επηρεάζει τα λευκά αιμοσφαίρια στο μυελό των οστών. Το σώμα παράγει μεγάλο αριθμό άωρων κυττάρων που ονομάζονται βλάστες. Οι βλάστες πολλαπλασιάζονται και αντικαθιστούν τα ώριμα, υγιή κύτταρα. Το μυελοδυσπλαστικό σύνδρομο μπορεί να εξελίσσεται αργά ή γρήγορα. Μερικές φορές οδηγεί σε λευχαιμία.

Αιμοπετάλια

Διαταραχές αιμοπεταλίων

Τα αιμοπετάλια είναι οι πρώτοι ανταποκριτές σε περίπτωση τραυματισμού ή εκδοράς. Συγκεντρώνονται στο σημείο του τραυματισμού δημιουργώντας ένα προσωρινό φραγμό για να σταματήσει η απώλεια αίματος. Αν έχετε διαταραχή των αιμοπεταλίων, έχετε μία από τις παρακάτω τρεις ανωμαλίες:

  • Ανεπαρκή αιμοπετάλια: Ο χαμηλός αριθμός αιμοπεταλίων είναι ιδιαίτερα επικίνδυνος, επειδή ακόμη και ένας μικρός τραυματισμός, μπορεί να προκαλέσει μεγάλη απώλεια αίματος.
  • Πολλά αιμοπετάλια: Αν έχετε μεγάλο αριθμό αιμοπεταλίων στο αίμα, μπορούν να σχηματιστούν θρόμβοι και να αποφράξουν κύρια αρτηρία, προκαλώντας έμφραγμα ή εγκεφαλικό.
  • Αιμοπετάλια που δεν σχηματίζουν θρόμβο σωστά: Μερικές φορές, παραμορφωμένα αιμοπετάλια δεν μπορούν να προσκολληθούν σε άλλα κύτταρα του αίματος ή στα τοιχώματα των αιμοφόρων αγγείων, επομένως δεν σχηματίζονται σωστά θρόμβοι. Αυτό επίσης μπορεί να οδηγήσει σε επικίνδυνη απώλεια αίματος.

Οι διαταραχές των αιμοπεταλίων είναι κυρίως γενετικές, δηλαδή κληρονομικές. Ορισμένες εξ αυτών παρατίθεται παρακάτω:

Νόσος von Willebrand

Η νόσος von Willebrand είναι η περισσότερο κοινή κληρονομική αιμορραγική διαταραχή. Προκαλείται από ανεπάρκεια μιας πρωτεΐνης που βοηθά στο σχηματισμό θρόμβων, η οποία ονομάζεται παράγοντας von Willebrand.

Αιμορροφιλία

Η αιμορροφιλία είναι πιθανώς η πιο γνωστή διαταραχή θρόμβωσης. Εμφανίζεται σχεδόν πάντα σε άνδρες. Η πιο σοβαρή επιπλοκή της αιμορροφιλίας είναι η ακατάσχετη και παρατεταμένη αιμορραγία, η οποία μπορεί να συμβεί είτε στο εσωτερικό είτε στο εξωτερικό του σώματος. Η αιμορραγία μάλιστα μπορεί να ξεκινήσει χωρίς προφανή αιτία. Η θεραπεία περιλαμβάνει μία ορμόνη που ονομάζεται δεσμοπρεσσίνη για τον ήπιο τύπο Α, η οποία προωθεί την απελευθέρωση μεγαλύτερης ποσότητας του μειωμένου παράγοντα θρόμβωσης, και μετάγγιση αίματος ή πλάσματος για τους τύπους B και C

Πρωτοπαθής θρομβοκυττάρωση

Η πρωτοπαθής θρομβοκυττάρωση είναι μία σπάνια διαταραχή που μπορεί να οδηγήσει σε αυξημένο σχηματισμό θρόμβων. Αυτό αυξάνει τις πιθανότητες εγκεφαλικού ή εμφράγματος. Η διαταραχή εμφανίζεται όταν ο μυελός των οστών παράγει μεγάλη ποσότητα αιμοπεταλίων.

Επίκτητες διαταραχές λειτουργίας των αιμοπεταλίων

Συγκεκριμένα φάρμακα και ιατρικές παθήσεις μπορούν να επηρεάσουν τη λειτουργία των αιμοπεταλίων. Θα πρέπει να ενημερώνετε το γιατρό σας για όλα τα φάρμακα που λαμβάνετε, ακόμη και για τα μη συνταγογραφούμενα. Η Καναδική Εταιρεία για την Αιμορροφιλία προειδοποιεί ότι τα ακόλουθα συνηθισμένα φάρμακα μπορεί να επηρεάσουν τα αιμοπετάλια, ιδιαίτερα αν λαμβάνονται μακροχρόνια:

Πλασματοκύτταρα

Διαταραχές πλασματοκυττάρων

Υπάρχει μία πληθώρα διαταραχών που επηρεάζουν τα πλασματοκύτταρα, τον τύπο των λευκών αιμοσφαιρίων που παράγουν τα αντισώματα. Αυτά τα κύτταρα είναι πολύ σημαντικά για την ικανότητα του σώματος να καταπολεμά λοιμώξεις και ασθένειες.

Πλασματοκυτταρικό μυέλωμα

Το πλασματοκυτταρικό μυέλωμα είναι ένας σπάνιος καρκίνος του αίματος που εμφανίζεται στα πλασματοκύτταρα του μυελού των οστών. Κακοήθη πλασματοκύτταρα συσσωρεύονται στο μυελό των οστών και σχηματίζουν όγκους, γενικά σε οστά, όπως η σπονδυλική στήλη, τα ισχία και οι πλευρές. Τα μη φυσιολογικά πλασματοκύτταρα παράγουν ανώμαλα αντισώματα που ονομάζονται μονοκλωνικά αντισώματα. Αυτά επίσης συσσωρεύονται στο μυελό των οστών αντικαθιστώντας τα φυσιολογικά αντισώματα. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε παχύρρευστο αίμα και νεφρική βλάβη. Η αιτία του πλασματοκυτταρικού μυελώματος παραμένει άγνωστη.

Διάγνωση

Πώς διαγιγνώσκονται οι διαταραχές κυττάρων του αίματος;

Ο γιατρός μπορεί να ζητήσει αρκετές εξετάσεις, όπως γενική αίματος, για να ελέγξει τον αριθμό κάθε τύπου κυττάρου. Μπορεί επίσης να ζητήσει βιοψία μυελού των οστών για να διαπιστώσει αν όντως υπάρχουν μη φυσιολογικά κύτταρα.

Θεραπεία

Ποιες είναι οι θεραπευτικές επιλογές για τις διαταραχές κυττάρων του αίματος;

Το θεραπευτικό πλάνο εξαρτάται από την αιτία της ασθένειας, την ηλικία σας και τη γενικότερη εικόνα της υγείας σας. Ο γιατρός θα χρησιμοποιήσει ένα συνδυασμό θεραπειών για να επιδιορθώσει τη διαταραχή των κυττάρων του αίματος.

Φάρμακα

Κάποιες φαρμακευτικές επιλογές, όπως η ρομιπλοστίμη, διεγείρουν το μυελό των οστών για να παράγει περισσότερα αιμοπετάλια σε μία διαταραχή των αιμοπεταλίων. Για τις διαταραχές των λευκών αιμοσφαιρίων, τα αντιβιοτικά βοηθούν στην καταπολέμηση λοιμώξεων. Διατροφικά συμπληρώματα, όπως σίδηρος και βιταμίνη Β-9 ή Β-12, μπορούν να αντιμετωπίσουν την αναιμία λόγω διατροφικών ανεπαρκειών. Η βιταμίνη Β-9 είναι επίσης γνωστή ως φυλλικό οξύ και η βιταμίνη Β-12 ως κοβαλαμίνη.

Χειρουργική επέμβαση

Η μεταμόσχευση μυελού των οστών μπορεί να αντικαταστήσει ή να αποκαταστήσει τον πάσχοντα μυελό. Βλαστοκύτταρα, συνήθως από ένα δότη, μεταμοσχεύονται στο σώμα για να βοηθήσουν το μυελό των οστών να παράγει φυσιολογικά κύτταρα του αίματος. Η μετάγγιση αίματος είναι μία άλλη επιλογή για την αντικατάσταση χαμένων ή κατεστραμμένων κυττάρων του αίματος.

Και οι δύο διαδικασίες απαιτούν συγκεκριμένα κριτήρια για να είναι αποτελεσματικές. Ο δότης μυελού των οστών θα πρέπει να είναι συμβατός με το δικό σας γενετικό προφίλ. Η μετάγγιση αίματος απαιτεί δότη με την ίδια ή συμβατή ομάδα αίματος.

Έκβαση

Ποια είναι η μακροπρόθεσμη έκβαση των διαταραχών των κυττάρων του αίματος;

Η πληθώρα των διαταραχών των κυττάρων του αίματος σημαίνει ότι τα δικά σας συμπτώματα μπορεί να διαφέρουν εντελώς από τα συμπτώματα ενός άλλου ασθενούς. Η έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία είναι οι βέλτιστοι τρόποι ώστε να ζήσετε μία υγιή και πλήρη ζωή παρά τη διαταραχή.

Οι παρενέργειες των θεραπειών ποικίλλουν από άτομο σε άτομο. Διερευνήστε τις επιλογές που έχετε και μιλήστε με το γιατρό σας αναφορικά με το ποια είναι η καλύτερη για εσάς.

Ένα δίκτυο υποστήριξης από φίλους και συγγενείς ή ένας ψυχολόγος θα σας βοηθήσουν να αντιμετωπίσετε το συναισθηματικό στρες που μπορεί να συνεπάγεται η ασθένειά σας.